Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2013

Οι κομήτες «Δον Κιχώτης» και «Φαέθων» περιτριγυρίζουν τη Γη

 
Μερικά πράγματα δεν είναι αυτά που φαίνονται, ακόμα και στο διάστημα (ή, καλύτερα, ιδίως στο διάστημα). Εδώ και 30 χρόνια ένα μεγάλο διαστημικό σώμα περνάει αρκετά κοντά από τη Γη και οι αστρονόμοι ως τώρα πίστευαν ότι είχαν να κάνουν με άλλο έναν αστεροειδή. Όμως η εξονυχιστική μελέτη του αντικειμένου από μια διεθνή αστρονομική ομάδα αποκάλυψε ότι τελικά ο «3552 Δον Κιχώτης», όπως είναι το όνομά του, είναι κομήτης. Ακριβώς το ίδιο φαίνεται πως συμβαίνει με ένα άλλο ουράνιο σώμα, τον «Φαέθωνα».

Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, με επικεφαλής τον Μάικλ Μόμερτ του πανεπιστημίου της Β. Αριζόνα, που παρουσίασαν την ανακάλυψή τους σε αστρονομικό συνέδριο στο Λονδίνο, χρησιμοποίησαν το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο «Σπίτσερ» της NASA. Οι συνεχείς παρατηρήσεις τους έδειξαν ότι ο «Δον Κιχώτης» εμφανίζει σαφή στοιχεία κομήτη, τα οποία είχαν διαφύγει της προσοχής των αστρονόμων επί τρεις δεκαετίες. Μεταξύ άλλων, διαθέτει μια αραιή ατμόσφαιρα (νέφος εκλυομένων αερίων που περιβάλλει τον βραχώδη πυρήνα) και μια αχνή ουρά.

Μάλιστα, πρόκειται για ένα ενεργό και όχι για «νεκρό» κομήτη, που έχει αποβάλει το παγωμένο νερό και διοξείδιο του άνθρακα, τα οποία προσδίδουν στους κομήτες τη θεαματική ουρά τους. Ο κομήτης υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να διαθέτει τεράστια αποθέματα νερού της τάξης των 100 δισεκατομμυρίων τόνων.

Ο «Δον Κιχώτης» ανακαλύφθηκε το 1983 και έχει διάμετρο περίπου 19 χιλιομέτρων. Πρόκειται για το τρίτο μεγαλύτερο διαστημικό αντικείμενο που προσεγγίζει τον πλανήτη μας (Νear - Earth Οbject ή ΝΕΟ). Η άκρως ελλειπτική τροχιά του «Δον Κιχώτη» γύρω από τον Ήλιο εκτείνεται ως τον Δία και περνά αρκετά κοντά από τη Γη, αν και, σύμφωνα με τις ως τώρα εκτιμήσεις, είναι απίθανη μια σύγκρουσή του με τον πλανήτη μας. Περίπου το 5% των σωμάτων τύπου ΝΕΟ εκτιμάται ότι είναι «νεκροί» κομήτες.

Εξάλλου, στο ίδιο αστρονομικό συνέδριο, ανακοινώθηκε ότι ο θεωρούμενος μέχρι σήμερα αστεροειδής «Φαέθων» (ο οποίος περνά ξυστά από τον Ήλιο) στην πραγματικότητα είναι κομήτης, διαθέτοντας μια ουρά σωματιδίων. Όμως, αντίθετα με άλλους κομήτες, σύμφωνα με τους επιστήμονες με επικεφαλής τον Ντέηβιντ Τζιούιτ, οι οποίοι έκαναν παρατηρήσεις με το δορυφόρο STEREO της NASA, η ουρά του «Φαέθωνα», δεν δημιουργείται από την εξάτμιση των παγωμένων υλικών του, αλλά, καθώς πλησιάζει πολύ κοντά στην καυτή «ανάσα» του Ήλιου, ο βραχώδης πυρήνας του, εξαιτίας της υπερβολικής ανόδου της θερμοκρασίας στην επιφάνεια του (η οποία ξεπερνά τους 700 βαθμούς Κελσίου), θρυμματίζεται σε πολύ μικρά κομματάκια.

Ο «Φαέθων» έχει διάμετρο πέντε χιλιομέτρων και η διασταύρωση της τροχιάς του με τη Γη προκαλεί μια βροχή από διάττοντες αστέρες ή πεφταστέρια κάθε Δεκέμβριο. Όπως είπε ο Ντέηβιντ Τζιούιτ, «με βάση το σχήμα της τροχιάς του ο Φαέθων είναι σίγουρα αστεροειδής, όμως επειδή αφήνει πίσω του μια ουρά από σκόνη, συμπεριφέρεται ακριβώς όπως ένας βραχώδης κομήτης».

Οι αστεροειδείς και οι κομήτες προέρχονται από διαφορετικές περιοχές. Οι πρώτοι πηγάζουν συνήθως από τη ζώνη των αστεροειδών μεταξύ Άρη και Δία, ενώ οι δεύτεροι από τις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος πέρα από τον Ποσειδώνα.
 
 e-typos.com