Σύγκληση των μέσων δημοσιογραφία και επικοινωνία στον σύγχρονο κόσμο

Γράφει η
Νότα Παπαδοπούλου- Μουτσίου

Το γεγονός είναι ότι ο σύγχρονος πολίτης δεν μπορεί πλέον να σκεφτεί να ενημερωθεί να αποφασίσει ουτε μια μέρα  δίχως τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας ιντερνετ social media δίκτυα επικοινωνίας. Αυτό υποδουλώνει την βαρύνουσα σημασία των νέων μέσων στην  κατασκευή ολης της σύγχρονης πραγματικότητας. Ωστόσο, τα νέα μέσα προσφέρουν τον τρόπο να υπάρξουν νέες μορφές δημοσιογραφίας, όπως η συνεργατική δημοσιογραφία (Collaborative journalism), όπου οι χρήστες μπορούν να συνεργαστούν προκειμένου να επιλέξουν, κωδικοποιήσουν και αποκωδικοποιήσουν τα γεγονότα και η κοινωνική δημοσιογραφία / δημοσιογραφία των πολιτών (Citizen journalism, public/civic journalism),
όπου η δημοσιογραφία καλύπτει τα ζητήματα κοινωνικής διάστασης που συχνά παραγνωρίζονται από τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης .
Ως εκ τούτου, τα νέα μέσα και οι νέες μορφές δημοσιογραφίας μπορούν να αυξήσουν την αξιοπιστία των ειδήσεων, αφού θέτουν ζητήματα ημερήσιας θεματολογίας χωρίς να επηρεάζονται από τα συμφέροντα των ελιτ. Επ’ αυτού, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι χρήστες των νέων μέσων και οι νέες μορφές δημοσιογραφίας ναι μεν έχουν την ευχέρεια να δημοσιεύσουν οποιοδήποτε γεγονός, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν προβαίνουν σε αξιολόγηση του τι «πρέπει» να δημοσιοποιηθεί, άρα διαμορφώνουν και αυτές την δική τους ημερήσια θεματολογία.
Επίσης, τα νέα μέσα και οι νέες μορφές δημοσιογραφίας, έχοντας την ευχέρεια να ασκήσουν ενεργητική κριτική στις ειδήσεις που μεταδίδονται, εντοπίζοντας σφάλματα, ψεύδη, αστοχίες, κτλ, διαμορφώνουν ένα νέο παράδειγμα, αφού ωθούν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης ( τηλεόραση ,ραδιόφωνο ) να ενημερώνονται για την κριτική του κοινού και να την λαμβάνουν υπ’ όψιν τους.
Ως γνωστόν  δεν είναι εφικτό να υπάρχει δημοσιογράφος των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης στον τόπο και τον χρόνο που συμβαίνει ένα σημαντικό γεγονός, ενώ υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να είναι παρόντες πολίτες, οι οποίοι θα το καταγράψουν και στην συνέχεια θα μπορούν να το δημοσιοποιήσουν στα social media στο facebook  ,twitter ,προσωπικές ιστοσελίδες.  Άρα, με τη σύγκλιση των νεων μέσων με τα παραδοσιακά συμβαίνει μια κοινωνική μεταβολή: ο κάθε πολίτης αφ’ ενός μπορεί να γίνει η πηγή της μεταδιδόμενης είδησης, άρα τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης τον αναγνωρίζουν ως συνεργάτη, ως ισότιμο μέλος της επικοινωνίας και οι λοιποί πολίτες τείνουν να αναζητήσουν την εγκυρότητα των ειδήσεων που μεταδίδουν τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης δια μέσου αναζήτησης των αναρτήσεων των λοιπών χρηστών των νέων μέσων.
Μια άλλη κοινωνική αλλαγή που επέρχεται λόγω της σύγκλισης των μέσων αφορά στην αντίληψη του τι είναι δημοσιογραφία και τι είναι δημοσιογράφος. Εφ’ όσον ο κάθε πολίτης μπορεί να γίνει δημιουργός της μετάδοσης της είδησης, επέρχεται μια μεταβολή στην αντίληψη του τι είναι δημοσιογραφία. Η δημοσιογραφία, σε ένα τέτοιο πλαίσιο αντίληψης, ανάγεται σε μια χρηστική λειτουργία που έχει ως μοναδικό και αποκλειστικό αντικείμενο την δημοσίευση των συμβάντων. Ωστόσο, μια τέτοια αντίληψη υποβιβάζει τη λειτουργία της δημοσιογραφίας. Η δημοσιογραφία δεν έχει ως αντικείμενο την μετάδοση των γεγονότων, αλλά την εκφορά ενός λόγου ο οποίος, δια μέσου της περιγραφής των γεγονότων, επεξηγεί, επεκτείνει, διευρύνει. Εάν αφαιρεθούν αυτά τα στοιχεία, τότε η δημοσιογραφία δεν έχει ουσιαστική αποστολή και, αντίστοιχα, ο δημοσιογράφος δεν έχει ως θεσμική αποστολή την πληροφόρηση, αλλά την απλή αναμετάδοση των συμβάντων, κάτι που μπορεί να κάνει ο καθένας.
Η διαδραστικότητα που προσφέρουν τα νέα  μέσα  μπορεί  να βελτιώσει σημαντικά την εμπιστοσύνη του κοινού προς τις ειδήσεις. Πρώτον, ο χρήστης των μέσων μπορεί να επιλέξει από ποιες πηγές θα λαμβάνει πληροφόρηση, αποκλείοντας εκείνες τις πηγές που θεωρεί ως αναξιόπιστες. Ο περιορισμός των συγκεκριμένων πηγών έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της  απήχησής τους, κάτι που θα γίνει αντιληπτό από τις διαφημιστικές εταιρίες, οι οποίες αποτελούν κύρια πηγή κερδών των μέσων ενημέρωσης. Άρα, σταδιακά είτε αυτές οι πηγές θα διακόψουν τη λειτουργία τους, είτε θα αναγκαστούν να βελτιώσουν το επίπεδό τους και να ακολουθήσουν τους κανόνες δεοντολογίας.                                                                             
Σήμερα, συμπερασματικά δια μέσου των νέων μορφών δημοσιογραφίας και της χρήσης των νέων τεχνολογικών μέσων, οι πολίτες μπορούν να έχουν σημαντική συμμετοχή στα κοινά, ως πηγές ενημέρωσης, ως κριτές των μέσων μαζικής ενημέρωσης και ως φορείς αναμετάδοσης –άρα εξάπλωσης- των ειδήσεων.

Ελεύθερη Ζώνη, Καθημερινή Ηλεκτρονική Εφημερίδα.