Twitter@EmOikonomidis
Όταν την άνοιξη του 2010 ο Γιώργος Παπανδρέου έβαζε την υπογραφή του κάτω από την ένταξη της Ελλάδας στο Μνημόνιο, λίγοι μπορούσαν να προβλέψουν την εθνική κρίση που θα ακολουθούσε για τη χώρα το ιστορικό αποτύπωμα της οποίας στην πρόοδο της ανθρωπότητας, πιθανότατα δεν έχει αξιοσημείωτο ισοδύναμο.
Η Ελλάδα βίωσε μια βαθιά κρίση, που δεν ήταν μόνο αλλά ούτε και κυρίως, οικονομική. Ήταν μια κρίση ηθικής, αξιών, προσανατολισμού και εθνικών προτεραιοτήτων. Μια κρίση κοινωνικού αυτοπροσδιορισμού. Και φυσικά, μια κρίση ηγεσίας, κυρίως στο επίπεδο της πολιτικής, αλλά και σε άλλες πτυχές της δημόσιας σφαίρας. Όπως στον πνευματικό κόσμο, αλλά και την οικονομία.
Μέσα από αυτή τη βιωματικά οδυνηρή κρίση, που επηρέασε καταλυτικά την ψυχολογία μιας κοινωνίας η οποία δεν διακρίθηκε ποτέ για τη… μετριοπάθειά της, και την ικανότητα να επενδύει στην αίσθηση και υπεράσπιση της αρετής του μέτρου, οι Έλληνες έχασαν περισσότερα από όσα τους αναλογούσαν, ακόμη και στη βάση μιας υποτιθέμενης “τιμωρίας” για τις αλόγιστες σπατάλες των προηγούμενων δεκαετιών. Τότε που οι περισσότεροι… ζούσαν τον μύθο τους, αδυνατώντας να αποδεχτούν ότι ακόμη και η απαρχή του ονείρου ήταν “δανεική”.
Ιστορικά, οι κρίσεις αποτελούν ευκαιρία για ξεκαθαρίσματα, επαναπροσδιορισμούς και επανακαλύψεις. Στα δύσκολα άλλωστε, θεωρητικά, βγάζει κάποιος τον καλύτερο εαυτό του. Ακόμη κι όταν δεν συμβαίνει αυτό, τουλάχιστον μαθαίνει από τα λάθη του. Προσγειώνεται. Και στο μέλλον που αποτελεί τη φυσική συνέχεια του δύσκολου παρόντος, είναι περισσότερο υποψιασμένος, καχύποπτος και απαιτητικός.
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι από αυτή την κρίση, η Ελλάδα κερδίζει ελάχιστα σε επίπεδο “reloading”. Πολλές από τις παθογένειες που οδήγησαν στην εθνική χρεοκοπία, εξακολουθούν να μας συντροφεύουν, σε μια εθνική διαδρομή που θα συνεχίσει την πορεία της, σε πείσμα των δικών μας υστερήσεων. Και μαζί με τις παθογένειες αυτές, εξακολουθούν να αποτελούν ενοχλητικό συμπλήρωμα της δημόσιας σφαίρας, αρκετοί από τους φορείς τους.
Απ’ την άλλη, η κρίση είχε και τις εξαιρέσεις της. Και μάλιστα από εκεί που οι περισσότεροι… δεν το περίμεναν. Όπως για παράδειγμα από τον κλάδο της επιχειρηματικότητας και ακόμη ειδικότερα τον ΣΕΒ, ο πρόεδρος του οποίου Δημήτρης Δασκαλόπουλος άρθρωσε μια δημόσια ρητορική για έναν διαφορετικό ρόλο των Ελλήνων βιομηχάνων στην επαναδιατύπωση ενός εθνικού αφηγήματος πιο κοντά στον ρεαλισμό και τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας.
Σε δυο εμβληματικές κυριακάτικες εφημερίδες, το “Βήμα της Κυριακής” και το “Πρώτο Θέμα” υπάρχουν σήμερα εκτενή ρεπορτάζ για την απόφαση του Δημήτρη Δασκαλόπουλου να παραμείνει για άλλα δυο χρόνια στην ηγεσία του ΣΕΒ. Μετά τη σχετική πρόταση-πίεση που του άσκησαν οι υπόλοιποι μέσα από τον ΣΕΒ, αναγνωρίζοντας ότι στο πρόσωπό του, οι Έλληνες βιομήχανοι κατάφεραν να βρουν έναν θεσμικό συνομιλητή του πολιτικού συστήματος, των κοινωνικών εταίρων αλλά και της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.
Οι παρεμβάσεις του Δημήτρη Δασκαλόπουλου το προηγούμενο διάστημα, επιβεβαίωσαν τη στρατηγική επιλογή του για έναν ΣΕΒ με δημιουργική εξωστρέφεια. Σε μια προσπάθεια να αλλάξει και η μάλλον “δαιμονοποιημένη” άποψη για τους βιομηχάνους που είχε στο παρελθόν η ελληνική κοινωνία.
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος μίλησε για την ανάγκη μιας διαφορετικής βιομηχανικής πολιτικής, περισσότερο παρεμβατικής και σύγχρονης με τα δεδομένα που διαμορφώνονται, όχι μονάχα στην Ελλάδα, αλλά σε ευρωπαϊκό και ευρύτερα διεθνές επίπεδο.
Επεσήμανε την ανάγκη να διακοπεί η “εθνική εξάρτηση” από το Μνημόνιο, ενώ εστίασε στις απώλειες τις οποίες βίωσε η κοινωνία τα τελευταία χρόνια, αναγνωρίζοντας ότι το εγχείρημα της εθνικής επανεκκίνησης θα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Και σε κάθε περίπτωση, θα απαιτεί να βρεθεί η χώρα σε σημείο πολύ πιο προχωρημένο από αυτό στο οποίο ήταν πριν από την κρίση, σε επίπεδο (εικονικής) εθνικής ευημερίας.
Ακόμη και η ευχέρειά του να συνομιλεί με την Αριστερά και τον Αλέξη Τσίπρα, δείχνει ότι ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος επέλεξε συνειδητά την υπέρβαση των ταμπού, και με προσωπικό κόστος, βλέποντας λίγο πιο μακριά από το… δάχτυλο, εκεί όπου συνήθως σταματάει η οπτική θεώρηση της πραγματικότητας για τους περισσότερους.
Ο πρόεδρος των “εξαιρέσεων” λοιπόν, όπως δικαιούται πλέον να αυτοπροσδιορίζεται ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, θα παραμείνει για άλλα δυο χρόνια στο τιμόνι του ΣΕΒ. Δυο εξαιρετικά κρίσιμα για τη διαμόρφωση της “επόμενης Ελλάδας” χρόνια, από τη στιγμή που η χώρα, στον απόηχο των προσπαθειών του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά ακόμη και με αντίπαλο τις υστερήσεις της κυβέρνησης του, βγαίνει από την κρίση, και επιχειρεί να ανακτήσει όχι μόνο την “ανεξαρτησία”, αλλά και την εθνική αυτοπεποίθησή της.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πρόοδος φλερτάρει περίπου γονιδιακά με τις εξαιρέσεις, ως tipping point εθνικών και προσωπικών διαδρομών, που θέλησαν να ξεφύγουν από τη συνηθισμένη καθημερινότητα, και να διεκδικήσουν κάτι περισσότερο.
Και με τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, θα πρέπει να παραδεχθεί κανείς ότι… δεν πλήξαμε, από τη στιγμή που ο ίδιος αποφάσισε να ενσαρκώσει με πράξεις και δημόσια ρητορική την αλλαγή που θεωρούσε ότι θα πρέπει να ζήσουμε.
υστερογραφα
Όταν την άνοιξη του 2010 ο Γιώργος Παπανδρέου έβαζε την υπογραφή του κάτω από την ένταξη της Ελλάδας στο Μνημόνιο, λίγοι μπορούσαν να προβλέψουν την εθνική κρίση που θα ακολουθούσε για τη χώρα το ιστορικό αποτύπωμα της οποίας στην πρόοδο της ανθρωπότητας, πιθανότατα δεν έχει αξιοσημείωτο ισοδύναμο.
Η Ελλάδα βίωσε μια βαθιά κρίση, που δεν ήταν μόνο αλλά ούτε και κυρίως, οικονομική. Ήταν μια κρίση ηθικής, αξιών, προσανατολισμού και εθνικών προτεραιοτήτων. Μια κρίση κοινωνικού αυτοπροσδιορισμού. Και φυσικά, μια κρίση ηγεσίας, κυρίως στο επίπεδο της πολιτικής, αλλά και σε άλλες πτυχές της δημόσιας σφαίρας. Όπως στον πνευματικό κόσμο, αλλά και την οικονομία.
Μέσα από αυτή τη βιωματικά οδυνηρή κρίση, που επηρέασε καταλυτικά την ψυχολογία μιας κοινωνίας η οποία δεν διακρίθηκε ποτέ για τη… μετριοπάθειά της, και την ικανότητα να επενδύει στην αίσθηση και υπεράσπιση της αρετής του μέτρου, οι Έλληνες έχασαν περισσότερα από όσα τους αναλογούσαν, ακόμη και στη βάση μιας υποτιθέμενης “τιμωρίας” για τις αλόγιστες σπατάλες των προηγούμενων δεκαετιών. Τότε που οι περισσότεροι… ζούσαν τον μύθο τους, αδυνατώντας να αποδεχτούν ότι ακόμη και η απαρχή του ονείρου ήταν “δανεική”.
Ιστορικά, οι κρίσεις αποτελούν ευκαιρία για ξεκαθαρίσματα, επαναπροσδιορισμούς και επανακαλύψεις. Στα δύσκολα άλλωστε, θεωρητικά, βγάζει κάποιος τον καλύτερο εαυτό του. Ακόμη κι όταν δεν συμβαίνει αυτό, τουλάχιστον μαθαίνει από τα λάθη του. Προσγειώνεται. Και στο μέλλον που αποτελεί τη φυσική συνέχεια του δύσκολου παρόντος, είναι περισσότερο υποψιασμένος, καχύποπτος και απαιτητικός.
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι από αυτή την κρίση, η Ελλάδα κερδίζει ελάχιστα σε επίπεδο “reloading”. Πολλές από τις παθογένειες που οδήγησαν στην εθνική χρεοκοπία, εξακολουθούν να μας συντροφεύουν, σε μια εθνική διαδρομή που θα συνεχίσει την πορεία της, σε πείσμα των δικών μας υστερήσεων. Και μαζί με τις παθογένειες αυτές, εξακολουθούν να αποτελούν ενοχλητικό συμπλήρωμα της δημόσιας σφαίρας, αρκετοί από τους φορείς τους.
Απ’ την άλλη, η κρίση είχε και τις εξαιρέσεις της. Και μάλιστα από εκεί που οι περισσότεροι… δεν το περίμεναν. Όπως για παράδειγμα από τον κλάδο της επιχειρηματικότητας και ακόμη ειδικότερα τον ΣΕΒ, ο πρόεδρος του οποίου Δημήτρης Δασκαλόπουλος άρθρωσε μια δημόσια ρητορική για έναν διαφορετικό ρόλο των Ελλήνων βιομηχάνων στην επαναδιατύπωση ενός εθνικού αφηγήματος πιο κοντά στον ρεαλισμό και τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας.
Σε δυο εμβληματικές κυριακάτικες εφημερίδες, το “Βήμα της Κυριακής” και το “Πρώτο Θέμα” υπάρχουν σήμερα εκτενή ρεπορτάζ για την απόφαση του Δημήτρη Δασκαλόπουλου να παραμείνει για άλλα δυο χρόνια στην ηγεσία του ΣΕΒ. Μετά τη σχετική πρόταση-πίεση που του άσκησαν οι υπόλοιποι μέσα από τον ΣΕΒ, αναγνωρίζοντας ότι στο πρόσωπό του, οι Έλληνες βιομήχανοι κατάφεραν να βρουν έναν θεσμικό συνομιλητή του πολιτικού συστήματος, των κοινωνικών εταίρων αλλά και της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.
Οι παρεμβάσεις του Δημήτρη Δασκαλόπουλου το προηγούμενο διάστημα, επιβεβαίωσαν τη στρατηγική επιλογή του για έναν ΣΕΒ με δημιουργική εξωστρέφεια. Σε μια προσπάθεια να αλλάξει και η μάλλον “δαιμονοποιημένη” άποψη για τους βιομηχάνους που είχε στο παρελθόν η ελληνική κοινωνία.
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος μίλησε για την ανάγκη μιας διαφορετικής βιομηχανικής πολιτικής, περισσότερο παρεμβατικής και σύγχρονης με τα δεδομένα που διαμορφώνονται, όχι μονάχα στην Ελλάδα, αλλά σε ευρωπαϊκό και ευρύτερα διεθνές επίπεδο.
Επεσήμανε την ανάγκη να διακοπεί η “εθνική εξάρτηση” από το Μνημόνιο, ενώ εστίασε στις απώλειες τις οποίες βίωσε η κοινωνία τα τελευταία χρόνια, αναγνωρίζοντας ότι το εγχείρημα της εθνικής επανεκκίνησης θα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Και σε κάθε περίπτωση, θα απαιτεί να βρεθεί η χώρα σε σημείο πολύ πιο προχωρημένο από αυτό στο οποίο ήταν πριν από την κρίση, σε επίπεδο (εικονικής) εθνικής ευημερίας.
Ακόμη και η ευχέρειά του να συνομιλεί με την Αριστερά και τον Αλέξη Τσίπρα, δείχνει ότι ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος επέλεξε συνειδητά την υπέρβαση των ταμπού, και με προσωπικό κόστος, βλέποντας λίγο πιο μακριά από το… δάχτυλο, εκεί όπου συνήθως σταματάει η οπτική θεώρηση της πραγματικότητας για τους περισσότερους.
Ο πρόεδρος των “εξαιρέσεων” λοιπόν, όπως δικαιούται πλέον να αυτοπροσδιορίζεται ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, θα παραμείνει για άλλα δυο χρόνια στο τιμόνι του ΣΕΒ. Δυο εξαιρετικά κρίσιμα για τη διαμόρφωση της “επόμενης Ελλάδας” χρόνια, από τη στιγμή που η χώρα, στον απόηχο των προσπαθειών του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά ακόμη και με αντίπαλο τις υστερήσεις της κυβέρνησης του, βγαίνει από την κρίση, και επιχειρεί να ανακτήσει όχι μόνο την “ανεξαρτησία”, αλλά και την εθνική αυτοπεποίθησή της.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πρόοδος φλερτάρει περίπου γονιδιακά με τις εξαιρέσεις, ως tipping point εθνικών και προσωπικών διαδρομών, που θέλησαν να ξεφύγουν από τη συνηθισμένη καθημερινότητα, και να διεκδικήσουν κάτι περισσότερο.
Και με τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, θα πρέπει να παραδεχθεί κανείς ότι… δεν πλήξαμε, από τη στιγμή που ο ίδιος αποφάσισε να ενσαρκώσει με πράξεις και δημόσια ρητορική την αλλαγή που θεωρούσε ότι θα πρέπει να ζήσουμε.
υστερογραφα
