Το έργο «φάντασμα» του άξονα Πύργος-Καλό Νερό-Τσακώνα επανέφερε στο προσκήνιο η ολοκλήρωση και παράδοση στην κυκλοφορία του αυτοκινητόδρομου Πάτρα - Πύργος πριν λίγες ημέρες με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών να αναμένεται να λάβει τις κρίσιμες οριστικές αποφάσεις για την τύχη του οδικού άξονα τους επόμενους μήνες.
Το εν λόγω τμήμα αποτελεί το τελευταίο,
αλλά και πιο σύνθετο της Ολυμπίας Οδού, ενός έργου που σχεδιάστηκε πριν σχεδόν δύο δεκαετίες και παραμένει το μεγάλο «κενό» στην οδική σύνδεση της Ηλείας και της Μεσσηνίας.Με βάση τα σημερινά δεδομένα, το υπουργείο εξετάζει τρία τεχνικά σενάρια, με προϋπολογισμό από 700 εκατ. ευρώ έως και το 1 δισ. ευρώ, ποσά που καθιστούν την εξεύρεση χρηματοδότησης το μεγαλύτερο αγκάθι. Κι αυτό διότι εκτός του ότι το έργο λόγω των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων είναι ακριβό, εκτιμάται ότι θα έχει χαμηλή κυκλοφοριακή πυκνότητα, γεγονός που δυσκολεύει περαιτέρω την έγκριση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα να απαιτείται εξαιρετικά τεκμηριωμένη μελέτη κόστους - οφέλους, η οποία στόχος είναι να αποσταλεί στην Ευρωπαική Επιτροπή εντός του 2026.
Η πιο δύσκολη παράμετρος του σχεδιασμού αφορά το τμήμα περίπου 20 χλμ που διασχίζει την προστατευόμενη ζώνη της λίμνης Καϊάφα στον δήμο Ζαχάρως, όπου ήδη από το 2010 το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έχει ακυρώσει τους αρχικούς περιβαλλοντικούς όρους, ενώ μετά το πολυετές «πάγωμα» του έργου οποιαδήποτε λύση επιλεγεί πρέπει να σέβεται αυστηρά το καθεστώς Natura.
Όπως έχει γίνει γνωστό εξετάζονται δύο εναλλακτικές:
Η ανατολική χάραξη μέσω του όρους Λαπίθα, με κατασκευή σήραγγας που μπορεί να φτάσει τα 10 χιλιόμετρα και θα παρακάμπτει τη Ζαχάρω. Η λύση αυτή θεωρείται τεχνικά ασφαλής και περιβαλλοντικά λιγότερο επιβαρυντική για τη λίμνη, αλλά εκτινάσσει το συνολικό κόστος στα επίπεδα του 1 δισ. ευρώ.
Η λεγόμενη «μηδενική λύση», δηλαδή η βελτίωση και προσαρμογή της υφιστάμενης χάραξης, με παρεμβάσεις ώστε να πληροί τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Το κόστος αυτής της εναλλακτικής εκτιμάται περίπου στα 630 - 700 εκατ. ευρώ, ποσό, το οποίο αν και παραμένει υπερδιπλάσιο του κόστους της Πατρών – Πύργου μήκους 75 χλμ, θεωρείται πιο ρεαλιστικό σε σχέση με τα κριτήρια χρηματοδότησης της ΕΕ.
Πηγές με γνώση της υπόθεσης εκτιμούν ότι η σήραγγα στον Λαπίθα δύσκολα θα γίνει αποδεκτή από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, καθώς δεν δικαιολογείται βάσει των κυκλοφοριακών φορτίων και του οικονομικού αποτυπώματος του έργου. Αντίθετα, η πιο ήπια λύση - έστω κι αν δεν προσφέρει τον ιδανικό βαθμό αναβάθμισης - εμφανίζεται να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες και πιθανότατα είναι αυτή που θα προχωρήσει.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι υπό εξέταση είναι και το ενδεχόμενο ο άξονας να μην κατασκευαστεί ως πλήρης αυτοκινητόδρομος. Ένα σενάριο προβλέπει δύο λωρίδες κυκλοφορίας χωρίς ΛΕΑ αλλά με διαχωριστικό στηθαίο, επιλογή που μειώνει κόστος και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Σε κάθε περίπτωση, η τελική απόφαση απαιτεί να ανάψουν το πράσινο φως οι αρμόδιες επιτροπές της Κομισιόν, ενώ θα συνοδευτεί από νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση, διαδικασία που απαιτεί συνεννόηση με πολλαπλούς φορείς και δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί γρήγορα.
Πιο κοντά στις οριστικές αποφάσεις
Μετά την παράδοση του τελευταίου τμήματος της Πατρών – Πύργου, πάντως, το υπουργείο τονίζει ότι πλέον μπορεί να περάσει στο επόμενο στάδιο για το Πύργος – Καλό Νερό – Τσακώνα, καθώς «έκλεισε» το μέτωπο ενός έργου με μεγάλες καθυστερήσεις και βαριά πολιτική ιστορία.
Ο υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος, απαντώντας στη Βουλή σε ερώτηση του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Μιχάλη Κατρίνη, ξεκαθάρισε ότι το νέο έργο θα αντιμετωπιστεί ως ενιαίο και όχι τμηματικά έως τον κόμβο του Αλφειού, όπως είχε συζητηθεί στο παρελθόν. Επανέλαβε επίσης ότι η κυβέρνηση προχωρά με το μοντέλο της παραχώρησης, μέσω της Ολυμπίας Οδού: «Η πολιτική επιλογή είναι ότι το έργο θα γίνει σύμφωνα με την προβλεπόμενη ένταξή του στη σύμβαση παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού. Δηλαδή, θα είναι ένα έργο το οποίο θα έρθει και θα κλείσει ουσιαστικά τις σύνδεση της Ολυμπίας Οδού. Θα κάνει αυτόν τον κύκλο και θα κλείσει πάνω στην Τσακώνα στον Μορέα. Αυτή είναι μια πολιτική επιλογή από την οποία δεν θα φύγουμε γιατί νομίζω ότι είναι μια επιλογή η οποία έχει δικαιωθεί».
Οσον αφορά τη χρηματοδότηση του έργου, η οποία αποτελεί και τον μεγαλύτερο «πονοκέφαλο», ο υφυπουργός άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο της χρηματοδοτικής συμβολής του Δημοσίου: «Μιλάμε για τη σύμβαση παραχώρησης. Άρα, μια σύμβαση παραχώρησης έχει την αυτοχρηματοδότηση, αυτή που γίνεται μέσα από τα δανειακά ή από τα ίδια κεφάλαια του παραχωρησιούχου που είναι η Ολυμπία Οδός - και τι άλλο έχει; Έχει πιθανή χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου, την οποία τη μελετάμε», τόνισε συμπληρώνοντας πως αναφορικά με τη λύση που εξετάζεται είναι αυτή που είναι οικονομικά βιώσιμη.