Στους πρόποδες του Ταϋγέτου, μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Σπάρτη, απλώνεται ο Μυστράς, η πιο εντυπωσιακή βυζαντινή καστροπολιτεία της Ελλάδας.
Η περιήγηση στον Μυστρά είναι ένα ταξίδι στο χρόνο. Καθώς ανεβαίνεις τα λιθόστρωτα μονοπάτια, κάθε στροφή αποκαλύπτει και μια νέα εικόνα: ένα μοναστήρι σκαρφαλωμένο σε βράχο, ένα ερειπωμένο σπίτι με καμάρα, ή ένα μπαλκόνι που κοιτάζει στον κάμπο. Εικόνες τόσο ζωντανές, που κλείνοντας τα μάτια σου, μπορείς να μεταφερθείς στην εποχή της ακμής του Μυστρά.
Οι τοίχοι των μισογκρεμισμένων κτιρίων μοιάζουν να ψιθυρίζουν ιστορίες μεγαλοπρέπειας από τη «χρυσή εποχή» του Βυζαντίου, αλλά και ιστορίες από πολιορκίες και προδοσίες.
Το βλέμμα φτάνει από τον Ταΰγετο ως τον κάμπο της Σπάρτης, χαρίζοντας μια συγκλονιστική αίσθηση κυριαρχίας.
Πρόκειται για έναν τόπο όπου η ιστορία και η φαντασία μπλέκονται, προσφέροντας στον επισκέπτη μια εμπειρία που θυμίζει κινηματογραφικό σκηνικό. Στα τείχη και στα στενά του, η μεσαιωνική ατμόσφαιρα παραμένει ζωντανή, σαν να έχουν αποτυπωθεί πάνω τους οι ανάσες των Παλαιολόγων και στρατιωτών που κάποτε περπατούσαν εδώ.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί επισκέπτες παρομοιάζουν τον Μυστρά με σκηνικό του «Game of Thrones». Το κάστρο, τα τείχη, οι επάλληλες πύλες, οι σκοτεινοί διάδρομοι και η πανοραμική θέα, θυμίζουν έντονα τον κινηματογραφικό κόσμο του Τζορτζ Ρ.Ρ. Μάρτιν.
Η ιστορία του Μυστρά
Ο Μυστράς χτίστηκε το 1249 από τον Φράγκο πρίγκιπα Γουλιέλμο Β’ Βιλλεαρδουίνο, μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Σταυροφόρους. Το εντυπωσιακό κάστρο που ορθώθηκε στην κορυφή του λόφου έμελλε να περάσει γρήγορα στα χέρια των Βυζαντινών, όταν ο πρίγκιπας ηττήθηκε και αναγκάστηκε να παραδώσει το φρούριο.
Από το 1262 ο Μυστράς γίνεται βυζαντινό διοικητικό αλλά και στρατιωτικό κέντρο, ενώ τον 14ο αιώνα αναδεικνύεται σε πρωτεύουσα του Δεσποτάτου του Μορέως, με διοικητές μέλη της οικογένειας των Παλαιολόγων.
Εδώ έζησαν και κυβέρνησαν οι τελευταίοι διάδοχοι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, με κορυφαία μορφή τον Κωνσταντίνο ΙΑ’ Παλαιολόγο, τον τελευταίο αυτοκράτορα, ο οποίος στέφθηκε στον Μυστρά το 1449, λίγο πριν πέσει η Κωνσταντινούπολη.
Το Παλάτι των Παλαιολόγων, που δεσπόζει ακόμα στο πλάτωμα της καστροπολιτείας, είναι το μοναδικό σωζόμενο βυζαντινό ανάκτορο στον ελληνικό χώρο και θυμίζει τη μεγαλοπρέπεια των τελευταίων χρόνων της Αυτοκρατορίας.
Περπατώντας σήμερα στον Μυστρά, ο επισκέπτης διασχίζει έναν πραγματικό λαβύρινθο από λιθόστρωτα σοκάκια και κατηφορικές σκάλες. Οι εκκλησίες με τις περίτεχνες τοιχογραφίες, όπως η Αγία Σοφία, η Μητρόπολη του Αγίου Δημητρίου και η Παντάνασσα, μαρτυρούν την άνθηση της τέχνης και της θεολογίας.
Εδώ άλλωστε έδρασε και ο σπουδαίος λόγιος, Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός, που επηρέασε την Αναγέννηση της Δύσης.
Το Παλάτι των Παλαιολόγων
Το αρχιτεκτονικό στολίδι του Μυστρά είναι χωρίς αμφιβολία το Παλάτι των Παλαιολόγων. Κτισμένο από τον 13ο έως τον 15ο αιώνα, αποκαλύπτει τη συνέχεια και τις αλλαγές της εποχής. Οι μεγάλες αίθουσες, τα παράθυρα με τα τόξα και οι θολωτές οροφές θυμίζουν τη σύνδεση με τα ανάκτορα της Κωνσταντινούπολης, αλλά και με τη δυτική γοτθική αρχιτεκτονική που εισχώρησε μετά τις Σταυροφορίες.
Η αίθουσα του θρόνου, όπου γίνονταν οι επίσημες τελετές, προκαλεί δέος. Εκεί στέφθηκε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, δίνοντας στην τοποθεσία ένα χαρακτήρα σχεδόν μυθικό. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς σκηνές που θα ταίριαζαν σε μια υπερπαραγωγή φαντασίας: δεσπότες που συζητούν συμμαχίες, πριγκίπισσες που κινούνται στις αυλές, στρατηγοί που σχεδιάζουν μάχες.
Από την παρακμή, στο σήμερα και την αναγνώριση
Μετά την Άλωση, ο Μυστράς πέρασε σε Οθωμανούς και Βενετούς, γνώρισε παρακμή και εγκαταλείφθηκε σταδιακά. Όμως, η ιστορική του αξία αναγνωρίστηκε τον 20ό αιώνα, όταν ξεκίνησαν οι αναστηλώσεις. Το 1989 η UNESCO ενέταξε τον Μυστρά στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς, επισφραγίζοντας τη σημασία του ως κορυφαίου δείγματος βυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής.
Σήμερα, ο Μυστράς προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Δεν είναι απλώς ένας αρχαιολογικός χώρος, αλλά ένα ζωντανό σκηνικό που συνδυάζει την ιστορία με τη φαντασία.
Στους δρόμους του μπορείς να περπατήσεις σαν να είσαι σε ένα μεσαιωνικό βασίλειο, να σταθείς στο Παλάτι των Παλαιολόγων και να αφήσεις το βλέμμα σου να χαθεί στον ορίζοντα της Λακωνίας
Ο Μυστράς δεν είναι μόνο το «ελληνικό Game of Thrones», αλλά ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ελληνικής και βυζαντινής κληρονομιάς.