Το φθινόπωρο του 1944 όλοι καταλαβαίνουν ότι ο μεγάλος πόλεμος πλησιάζει στο τέλος του, με πρώτους τους κατακτητές, που δείχνουν το χειρότερό τους πρόσωπο σε αγωνιζόμενους και αμάχους.
Η απόβαση των Βρετανών στη Πελοπόννησο την 1η Οκτωβρίου και η είσοδός τους στη Πάτρα δύο ημέρες μετά, σηματοδοτούν τη νέα πραγματικότητα οδηγώντας στα πρώτα δειλά ξεσπάσματα χαράς. Ο διάχυτος φόβος είναι πλέον οι δολιοφθορές των αποχωρούντων κατακτητών, με πιθανές καταστροφές βασικών υλικοτεχνικών υποδομών της ήδη διαλυμένης από τους ίδιους
χώρας. Ο Γερμανός διοικητής των τελευταίων στρατευμάτων Φέλμι, αναγκάζεται να διαψεύσει τις φήμες περί επικείμενης ανατίναξης του φράγματος του Μαραθώνα, αλλά κανείς δεν τον πιστεύει.H σταδιακή αποχώρηση των Γερμανών από την πρωτεύουσα ξεκινάει στις 5 και ολοκληρώνεται την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου. Εκείνη την ημέρα, οι κατακτητές αποδίδουν τιμές καταθέτοντας στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και στη συνέχεια ο Φέλμι ενημερώνει τον κατοχικό δήμαρχο της πόλης για την αποχώρησή τους ζητώντας να μην γίνουν στόχος επιθέσεων. Στις 10 το πρωί, ο αγκυλωτός σταυρός που προσέβαλε τον ιερό βράχο της Ακρόπολης κατεβαίνει, ενώ το τηλεγράφημα της τριμελούς κυβερνητικής επιτροπής (Θ. Τσάτσος, Γ. Ζεύγος, Φ. Μανουηλίδης) προς την εξόριστη Κυβέρνηση Ενότητας στην Ιταλία, δίνει το σύνθημα για το λαϊκό πανηγύρι :“Ο βραχνάς της σκλαβιάς τελείωσε στην Αθήνα. Με το αναφιλητό μιας ανέκφραστης χαράς χαιρετάμε την Εθνική Κυβέρνηση. Ο Λαός, ο ηρωικός Λαός των Αθηνών, γιορτάζει αδελφωμένος την λευτεριά του”.
Όσοι βιώνουν το παραλήρημα της Απελευθέρωσης δεν το συγκρίνουν με οτιδήποτε άλλο ζουν στη ζωή τους. Τα 1.624 μερόνυχτα σκλαβιάς, οδηγούν σε έκρηξη χαράς και συγκίνησης. Οι καμπάνες των εκκλησιών δίνουν ρυθμό στο ποτάμι του λαού που πλημμυρίζει τους δρόμους της λυτρωμένης πρωτεύουσας. Οι φοβερές σημαίες, όπως απαγγέλλει ένα χρόνο πριν ο Άγγελος Σικελιανός, βγαίνουν από τα σεντούκια και ξεδιπλώνονται στον αέρα, στολίζοντας μπαλκόνια, δρόμους και ψυχές. Η εμφάνιση οποιουδήποτε με στρατιωτική στολή, είτε πρόκειται για αντάρτη του ΕΛΑΣ του ΕΔΕΣ ή Βρετανού αξιωματικού, αρκεί ώστε να σηκωθεί στα χέρια και να στολιστεί με δάφνες.
Ο λαός γιορτάζει με όλους τους τρόπους που μπορεί να εκδηλωθεί η χαρά :χορεύοντας, τραγουδώντας, ψέλνοντας, αγκαλιάζοντας και φιλώντας αγνώστους, παίζοντας μουσική, κλαίγοντας από χαρά κι από θλίψη για όσους δεν έζησαν ώστε να προλάβουν αυτές τις ιερές στιγμές. Κι όλα αυτά, μέσα σε υποδειγματική τάξη και πνεύμα συναδέλφωσης, διαψεύδοντας όσες Κασσάνδρες υποστηρίζουν ότι μετά την γερμανική αποχώρηση θα επικρατήσει αναρχία. Ο πολιτικός σύμβουλος του Γερμανού στρατιωτικού διοικητή της Ελλάδας, Ρόναλντ Χάμπε, αναφέρει γι αυτό που συναντά :“Βρήκαμε τους δρόμους σκεπασμένους από μια ανθρώπινη πλημμύρα, έτσι που το αυτοκίνητό μας δεν μπορούσε ν’ ανοίγει παρά με δυσκολία το δρόμο του. Ποτέ μου δεν είδα ανθρώπους κυριαρχημένους από τέτοια χαρά και τέτοιο ενθουσιασμό”.
Μόνη παραφωνία στο πανηγύρι χαράς οι –πρώην- κατακτητές που αποχωρώντας, θέλουν να τιμωρήσουν για τελευταία φορά τον ελληνικό λαό που την ίδια ώρα ποδοπατεί τα στεφάνια τους στον Άγνωστο Στρατιώτη και αποκαθηλώνει ότι θυμίζει τη κατοχική βαρβαρότητα. Καταστρέφουν το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά, ενώ αν δεν συναντούσαν αντίσταση από αντάρτικες ομάδες, θα ανατίναζαν το εργοστάσιο ηλεκτρικού ρεύματος στο Πειραιά, την Ηλεκτρική και τις εγκαταστάσεις του ΣΕΚ τα οποία διασώζονται.
