Για χάρη του γράφτηκε τραγούδι. Για την αποχώρησή του, βιβλία ολόκληρα! Ο Μάρτον Μπούκοβι δεν ήταν απλά ένας προπονητής που χάρισε τίτλους στον Ολυμπιακό, ύστερα από μία «στείρα» πενταετία. Ο Μαγυάρος μία προσωπικότητα με διεθνή ακτινοβολία (ήταν, άλλωστε, άμεσος συνεργάτης του Γκούσταβ Σέμπες στη “Χρυσή Ομάδα” της Ουγγαρίας, τη δεκαετία του ‘50) ανέδειξε σπουδαίους ποδοσφαιριστές και δικαίως έγινε μύθος.
Σαν σήμερα, οι εκατοντάδες φίλαθλοι που είχαν μαζευτεί έξω από το ξενοδοχείο όπου διέμενε ο Μπούκοβι και ο βοηθός του (παλιός άσος της Ουγγαρίας του ‘54), Μίχαϊ Λάντος, του ζητούσαν μετ’ επιτάσεως να μείνει στον Ολυμπιακό. Αλλά κάτι τέτοιο ήταν πάνω από τις δυνάμεις όλων. Ρίξτε πάλι μια ματιά στην ημερομηνία. Η χούντα των συνταγματαρχών είχε πια εδραιωθεί στην εξουσία, έχοντας βάλει δικούς της ανθρώπους και στις διοικήσεις των ποδοσφαιρικών ομάδων. Και ένας Μαγυάρος προπονητής, ο οποίος μάλιστα ήταν δηλωμένος κομμουνιστής, ήταν ανεπιθύμητος. Ακόμα κι αν ήταν τόσο αγαπητός στον κόσμο όσο ήταν ο Μπούκοβι.
Αυτό, βέβαια, προκαλούσε ένα πρόβλημα. Διότι η αποπομπή του τεχνικού που είχε κατακτήσει τα δύο προηγούμενα πρωταθλήματα και λατρευόταν από τους φιλάθλους, έπρεπε να δικαιολογηθεί επαρκώς. Αλλά ούτε κι αυτό ήταν τόσο δύσκολο. Στα εννέα πρώτα ματς του 1967-68 ο Ολυμπιακός γνώρισε τέσσερις ήττες, σχεδόν όσες είχε και τις δύο προηγούμενες χρονιές μαζί. Από τον Παναθηναϊκό, από τον Βύζαντα, από τον ΠΑΟΚ εντός έδρας... Και, για κερασάκι, ήρθε και η συντριβή με 1-4 από την ΑΕΚ στο Καραϊσκάκη, στις 3 Δεκεμβρίου! Ποτέ δεν αποδείχθηκε κάτι, αλλά οι κακές γλώσσες λένε ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν ήρθαν τυχαία...
Το “ροκάνισμα”, πάντως, είχε αρχίσει από πιο νωρίς. Το καλοκαίρι του ‘67, ο Ολυμπιακός είχε πραγματοποιήσει περιοδεία στις ΗΠΑ, αλλά πήγε εκεί... χωρίς τον Μπούκοβι. Οι διοικούντες τον είχαν αποκλείσει από την αποστολή! Όσο... κουφό κι αν φαίνεται να μην ακολουθήσει την ομάδα ο προπονητής της, είναι γεγονός. Και αντιλαμβάνεστε, φυσικά, τον λόγο. Τι εικόνα θα παρουσίαζε το καθεστώς στην Αμερική, αν εμφάνιζε ως προπονητή της πρωταθλήτριας ομάδας έναν κομμουνιστή; Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει από τότε, άσχετα αν το θέμα είχε περάσει στα “ψιλά” στον λογοκριμένο Τύπο της εποχής. Αργότερα, όμως, κατάλαβαν και οι τελευταίοι ανυποψίαστοι τι πραγματικά είχε συμβεί.
Ας επιστρέψουμε, όμως, στις 13 Δεκεμβρίου 1967. Και στη “Νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι”, όπως τιτλοφορείται το πιο γνωστό βιβλίο που έχει γραφτεί για τον αξέχαστο Ούγγρο τεχνικό. Ο Διονύσης Χαριτόπουλος περιγράφει παραστατικά τη συγκινητική στιγμή του “αντίο”, γι’ αυτό αξίζει να κλείσουμε με ένα απόσπασμα από το σπουδαίο αφήγημά του:
«Την άλλη μέρα έγραψε και το "Φως" τι έγινε εκεί: Πως είχε σταματήσει η συγκοινωνία κάτω απ’ το ξενοδοχείο της Καστέλλας, πως ανεμίζανε ασπροκόκκινες σημαίες και κασκόλ, ανάβανε στριμμένες εφημερίδες και κεριά κι οι πιο μικροί, με δάκρυα στα μάτια, φωνάζανε:
- Πατέρα! Μη φεύγεις!
Πως, όταν βγήκε ο Μπούκοβι στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου να τους ησυχάσει με τον Λάντος δίπλα του, δάκρυσε κι αυτός και έκανε και τους μεγάλους να χτυπιούνται:
- Πατέρα! Μη φεύγεις, Πατέρα μη! Μη φεύγεις!
Έγραψε για τις φωτιές που ανάψανε μετά τους τσαμπουκάδες που γίνανε, το ξύλο που έπεσε στους γύρω δρόμους, τις σπασμένες τζαμαρίες, το διαλυμένο καφενείο. Έγραψε μερικά το "Φως"... Αλλά τι να καταλάβουνε αυτοί που γράφουνε!»...
Σαν σήμερα, οι εκατοντάδες φίλαθλοι που είχαν μαζευτεί έξω από το ξενοδοχείο όπου διέμενε ο Μπούκοβι και ο βοηθός του (παλιός άσος της Ουγγαρίας του ‘54), Μίχαϊ Λάντος, του ζητούσαν μετ’ επιτάσεως να μείνει στον Ολυμπιακό. Αλλά κάτι τέτοιο ήταν πάνω από τις δυνάμεις όλων. Ρίξτε πάλι μια ματιά στην ημερομηνία. Η χούντα των συνταγματαρχών είχε πια εδραιωθεί στην εξουσία, έχοντας βάλει δικούς της ανθρώπους και στις διοικήσεις των ποδοσφαιρικών ομάδων. Και ένας Μαγυάρος προπονητής, ο οποίος μάλιστα ήταν δηλωμένος κομμουνιστής, ήταν ανεπιθύμητος. Ακόμα κι αν ήταν τόσο αγαπητός στον κόσμο όσο ήταν ο Μπούκοβι.
Αυτό, βέβαια, προκαλούσε ένα πρόβλημα. Διότι η αποπομπή του τεχνικού που είχε κατακτήσει τα δύο προηγούμενα πρωταθλήματα και λατρευόταν από τους φιλάθλους, έπρεπε να δικαιολογηθεί επαρκώς. Αλλά ούτε κι αυτό ήταν τόσο δύσκολο. Στα εννέα πρώτα ματς του 1967-68 ο Ολυμπιακός γνώρισε τέσσερις ήττες, σχεδόν όσες είχε και τις δύο προηγούμενες χρονιές μαζί. Από τον Παναθηναϊκό, από τον Βύζαντα, από τον ΠΑΟΚ εντός έδρας... Και, για κερασάκι, ήρθε και η συντριβή με 1-4 από την ΑΕΚ στο Καραϊσκάκη, στις 3 Δεκεμβρίου! Ποτέ δεν αποδείχθηκε κάτι, αλλά οι κακές γλώσσες λένε ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν ήρθαν τυχαία...
Το “ροκάνισμα”, πάντως, είχε αρχίσει από πιο νωρίς. Το καλοκαίρι του ‘67, ο Ολυμπιακός είχε πραγματοποιήσει περιοδεία στις ΗΠΑ, αλλά πήγε εκεί... χωρίς τον Μπούκοβι. Οι διοικούντες τον είχαν αποκλείσει από την αποστολή! Όσο... κουφό κι αν φαίνεται να μην ακολουθήσει την ομάδα ο προπονητής της, είναι γεγονός. Και αντιλαμβάνεστε, φυσικά, τον λόγο. Τι εικόνα θα παρουσίαζε το καθεστώς στην Αμερική, αν εμφάνιζε ως προπονητή της πρωταθλήτριας ομάδας έναν κομμουνιστή; Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει από τότε, άσχετα αν το θέμα είχε περάσει στα “ψιλά” στον λογοκριμένο Τύπο της εποχής. Αργότερα, όμως, κατάλαβαν και οι τελευταίοι ανυποψίαστοι τι πραγματικά είχε συμβεί.
Ας επιστρέψουμε, όμως, στις 13 Δεκεμβρίου 1967. Και στη “Νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι”, όπως τιτλοφορείται το πιο γνωστό βιβλίο που έχει γραφτεί για τον αξέχαστο Ούγγρο τεχνικό. Ο Διονύσης Χαριτόπουλος περιγράφει παραστατικά τη συγκινητική στιγμή του “αντίο”, γι’ αυτό αξίζει να κλείσουμε με ένα απόσπασμα από το σπουδαίο αφήγημά του:
«Την άλλη μέρα έγραψε και το "Φως" τι έγινε εκεί: Πως είχε σταματήσει η συγκοινωνία κάτω απ’ το ξενοδοχείο της Καστέλλας, πως ανεμίζανε ασπροκόκκινες σημαίες και κασκόλ, ανάβανε στριμμένες εφημερίδες και κεριά κι οι πιο μικροί, με δάκρυα στα μάτια, φωνάζανε:
- Πατέρα! Μη φεύγεις!
Πως, όταν βγήκε ο Μπούκοβι στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου να τους ησυχάσει με τον Λάντος δίπλα του, δάκρυσε κι αυτός και έκανε και τους μεγάλους να χτυπιούνται:
- Πατέρα! Μη φεύγεις, Πατέρα μη! Μη φεύγεις!
Έγραψε για τις φωτιές που ανάψανε μετά τους τσαμπουκάδες που γίνανε, το ξύλο που έπεσε στους γύρω δρόμους, τις σπασμένες τζαμαρίες, το διαλυμένο καφενείο. Έγραψε μερικά το "Φως"... Αλλά τι να καταλάβουνε αυτοί που γράφουνε!»...
