Προσβολή από τον Ιό της καστανής ρυτίδωσης διαπιστώθηκε σε υπαίθριες καλλιέργειες ντομάτας, σε περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Λεβιδίου Αρκαδίας.
Την εμφάνιση του ιού, που προσβάλει τα φυτά της ντομάτας και της πιπεριάς, γνωστοποίησε η Διεύθυνση της Αγροτικής Οικονομίας και της Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας.
Ο ιός μεταδίδεται κυρίως μηχανικά, με την επαφή μεταξύ των φυτών, με τις καλλιεργητικές φροντίδες (δέσιμο, ξεβλάστημα, συλλογή, κλπ.) που εκτελούν οι εργαζόμενοι και με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό (φυτά ή σπόροι).
Μεταφέρεται με τα χέρια, που έχουν έρθει σε επαφή με μολυσμένο φυτό, με τα ρούχα που έχουν μολυνθεί, με τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν σε μολυσμένα φυτά και με τα επαναχρησιμοποιούμενα πλαστικά τελάρα που χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά μολυσμένων καρπών.
Σημαντική εστία μόλυνσης αποτελεί και το έδαφος, στο οποίο εάν παραμείνουν μολυσμένα φυτικά υπολείμματα, τότε μπορεί να διατηρηθεί μολυσμένο για τουλάχιστον 6 μήνες.
Στα θερμοκήπια ο ιός παραμένει στις επιφάνειες των διαφόρων κατασκευών και από εκεί μεταφέρεται με διάφορους τρόπους στα φυτά. Στις υδροπονικές καλλιέργειες, ο ιός μπορεί να εισέλθει στο σύστημα του κυκλοφορούντος νερού και να μεταδοθεί περεταίρω μέσω αυτού.
Επικονιαστές μπορούν να μεταφέρουν μολυσμένη γύρη από φυτό σε φυτό.
Ο ιός διατηρείται επίσης σε ζιζάνια όπως ο στύφνος, η ντάτουλα, το χηνοπόδιο και καλλωπιστικά φυτά, όπως η πετούνια.
Συμπτώματα της προσβολής από τον ιό
Τα συμπτώματα διαφοροποιούνται ανάλογα με την ποικιλία, τις συνθήκες του περιβάλλοντος και τη φυσιολογική κατάσταση του φυτού. Στην ντομάτα, τα φύλλα των μολυσμένων φυτών, παρουσιάζουν χλώρωση, μωσαϊκό, κατσάρωμα, παραμόρφωση του ελάσματος και περιστασιακά στένωση. Οι καρποί εμφανίζουν κίτρινους – καστανούς δακτύλιους, καστανές περιοχές, ρυτίδωση, παραμορφώσεις και ανομοιόμορφη ωρίμανση. Τα φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση. Στην πιπεριά, τα φύλλα των μολυσμένων φυτών παρουσιάζουν παραμορφώσεις του ελάσματος, κιτρίνισμα και μωσαϊκό. Οι καρποί εμφανίζουν παραμορφώσεις, ανομοιόμορφο χρωματισμό με κίτρινες και καστανές περιοχές και πράσινες ραβδώσεις.
Δεν υπάρχουν θεραπευτικά μέτρα για την αντιμετώπιση του ιού της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της ντομάτας (ToBRFV).
Μέτρα πρόληψης του ιού
Προκειμένου να περιοριστεί η εξάπλωσή του προτείνονται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο τα παρακάτω μέτρα πρόληψης και υγιεινής των καλλιεργειών:
1. Χρησιμοποίηση υγιών σπόρων και φυταρίων, τα οποία πρέπει απαραίτητα να συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο.
2. Έλεγχος κατά διαστήματα των φυτών και απομάκρυνση όσων εμφανίζουν συμπτώματα ίωσης.
3. Συχνή απολύμανση εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης περιεκτικότητας 0.5% NaOCl ή Virkon S ή αποβουτυρωμένου γάλακτος (τουλάχιστον 3.5% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη) για τουλάχιστον 15 λεπτά.
4. Χρησιμοποίηση παπουτσιών, φόρμας και γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους που εκτελούν τις διάφορες καλλιεργητικές εργασίες και αλλαγή αυτών μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με τα χέρια που έχουν έρθει σε επαφή με ασθενή φυτά (εκρίζωση, δέσιμο, κλάδεμα, κλπ).
5. Ύπαρξη ταπέτων με απολυμαντικό στην είσοδο των θερμοκηπίων.
6. Καλό πλύσιμο με απολυμαντικό όλων των επιφανειών, δίσκων, κλπ, εντός των θερμοκηπίων μεταξύ των μεταφυτεύσεων / φυτεύσεων.
7. Χρησιμοποίηση καθαρών ή απολυμασμένων πλαστικών τελάρων κατά τη συγκομιδή των καρπών και αποφυγή χρησιμοποίησης τους σε διαφορετικές εγκαταστάσεις.
8. Απομάκρυνση και καταστροφή όλων των υπολειμμάτων της καλλιέργειας στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου καθώς και απολύμανση των χώρων του θερμοκηπίου.
9. Καταστροφή των ζιζανίων στους χώρους γύρω από το θερμοκήπιο ή σε απόσταση 30 μέτρων γύρω από τις υπαίθριες καλλιέργειες.
10. Αμειψισπορά για χρονικό διάστημα από 6 έως 12 μήνες με φυτά που δεν προσβάλλονται από τον ιό π.χ. φυτά της οικογένειας των κολοκυνθοειδών (Cucurbitaceae).
Λόγω της εξαιρετικής επικινδυνότητας που παρουσιάζει ο ιός για τις καλλιέργειες της ντομάτας και της πιπεριάς, ζητείται η προσοχή στους παραγωγούς για την τήρηση των παραπάνω μέτρων.
Για περισσότερες πληροφορίες ή σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων να απευθύνεστε στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Π.Ε. Αρκαδίας.
