Σχεδόν το 73% των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, συμπεριλαμβανομένων του Ταζ Μαχάλ και της Ακρόπολης της Αθήνας, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο από φυσικούς κινδύνους, όπως ξηρασία, πλημμύρες και άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Αυτό αναφέρεται στην έκθεση του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόρων (WRI).
Σύμφωνα με την μελέτη, περισσότερα από 1.100 μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς έχουν αξιολογηθεί για τέσσερις κινδύνους σε σχέση με το νερό: ξηρασία, υδατική πίεση, πλημμύρες ποταμών και παράκτιες πλημμύρες.
Ταυτόχρονα, το 21% των μνημείων αντιμετωπίζει ταυτόχρονα τόσο την έλλειψη νερού όσο και τον κίνδυνο πλημμύρας, γεγονός που περιπλέκει σημαντικά τη διαχείριση των υδάτινων πόρων γύρω από αυτά τα μνημεία.
Το Ταζ Μαχάλ, για παράδειγμα, υποφέρει από έλλειψη νερού που αυξάνει τη ρύπανση και εξαντλεί τα υπόγεια ύδατα, καταστρέφοντας σταδιακά το μαυσωλείο. Το πάρκο Yellowstone στις Ηνωμένες Πολιτείες έκλεισε το 2022 λόγω μιας μεγάλης κλίμακας πλημμύρας που κατέστρεψε δρόμους και κτίρια και απαιτούσε περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια για την αποκατάσταση.
Στην Αφρική, ο καταρράκτης Mosi-oa-Tunya (Βικτώρια) υποφέρει από παρατεταμένες ξηρασίες, οι οποίες μειώνουν τον αριθμό των επισκεπτών και το εισόδημα των κατοίκων της περιοχής. Στο Περού, ο αρχαιολογικός χώρος Chan Chan υποφέρει από καταστροφικές πλημμύρες κατά τη διάρκεια του φαινομένου El Niño, οι οποίες απειλούν τους πλινθόκτιστους τοίχους της πόλης. Στην Κίνα, οι παράκτιες πλημμύρες και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας πλημμυρίζουν τα καταφύγια μεταναστευτικών πουλιών της Κίτρινης Θάλασσας και του Κόλπου Μποχάι, θέτοντας σε κίνδυνο τις μεταναστευτικές διαδρομές εκατομμυρίων πουλιών.
Οι μεσογειακές χώρες, και ιδίως η Ισπανία και η Ελλάδα, αποτελούν μια ιδιαίτερη ζώνη κινδύνου στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, η Ακρόπολη της Αθήνας έχει υποφέρει τόσο από έντονες βροχοπτώσεις όσο και από ακραία ζέστη τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έχει οδηγήσει ακόμη και σε προσωρινό κλείσιμο για τους τουρίστες. Ο αντίκτυπος των φυσικών καταστροφών επηρεάζει επίσης τον τουρισμό και, κατά συνέπεια, τις οικονομίες και τις κοινότητες που εξαρτώνται από τη ροή των επισκεπτών.
Για τον μετριασμό των απειλών, η Ακρόπολη έχει ήδη εφαρμόσει ένα νέο σύστημα αποστράγγισης που έχει συμβάλει στη μείωση του κινδύνου πλημμύρας. Για πολλές άλλες τοποθεσίες, ωστόσο, οι λύσεις παραμένουν πρόκληση λόγω έλλειψης πόρων και υψηλού κόστους. Για παράδειγμα, το Manufacturing Museum στο Ντέρμπι του Ηνωμένου Βασιλείου δαπάνησε ένα εξαψήφιο ποσό για να ανακάμψει από σοβαρές πλημμύρες το 2023.
Στην έκθεση, οι εμπειρογνώμονες του WRI προτείνουν την εφαρμογή λύσεων που βασίζονται στη φύση, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης των υγροτόπων για τη συγκράτηση των πλημμυρικών υδάτων, της ενίσχυσης των εθνικών περιβαλλοντικών πολιτικών και της αναγνώρισης του νερού ως παγκόσμιου δημόσιου αγαθού.
"Για να προστατεύσουμε αποτελεσματικά αυτές τις εγκαταστάσεις και τις κοινότητες γύρω από αυτές, πρέπει να σκεφτούμε ευρύτερα. Πρέπει να εργαστούμε σε ολόκληρες λεκάνες απορροής για να εφαρμόσουμε λύσεις και να δημιουργήσουμε υγιέστερα, πιο ανθεκτικά οικοσυστήματα", τονίζει η Samantha Kuzma, επικεφαλής του τμήματος δεδομένων.
Αναμένεται ότι μέχρι το 2050, το ποσοστό των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς που διατρέχουν υψηλό ή εξαιρετικά υψηλό υδάτινο κίνδυνο θα αυξηθεί από 40% σε 44%. Παράλληλα, οι ερευνητές ελπίζουν ότι η συναισθηματική σύνδεση των ανθρώπων με αυτά τα μοναδικά μέρη θα τους βοηθήσει να βρουν καινοτόμες συλλογικές λύσεις για τη διατήρησή τους.
"Αυτές οι τοποθεσίες συμβολίζουν τη σύνδεσή μας με τη φύση και τον πολιτισμό. Αν χρησιμοποιήσουμε αυτά τα συναισθήματα ως έμπνευση, αυτό θα μας βοηθήσει να εφαρμόσουμε πιο ενεργά λύσεις μεγάλης κλίμακας για την προστασία αυτών των τόπων", προσθέτει ο Kuzma.
Το WRI
Το Ινστιτούτο Παγκόσμιων Πόρων (WRI) είναι ένας ανεξάρτητος ερευνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 1982 από τον Gus Speth στην Ουάσινγκτον. Το Ινστιτούτο εργάζεται για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, την προστασία της φύσης και τη σταθεροποίηση του κλίματος. Σήμερα, το WRI απασχολεί περισσότερους από 2.000 υπαλλήλους σε δεκάδες χώρες και συνεργάζεται με εταίρους σε περισσότερες από 50 χώρες. Αποστολή του οργανισμού είναι η προώθηση της βιώσιμης ανθρώπινης ανάπτυξης που διατηρεί το περιβάλλον και εξασφαλίζει την ευημερία των σημερινών και των μελλοντικών γενεών.
Το WRI λειτουργεί με βάση την αρχή "Count It. Change It. Scale It.": πρώτα συλλογή και ανάλυση δεδομένων, στη συνέχεια εφαρμογή λύσεων επί τόπου με κοινότητες, κυβερνήσεις και επιχειρήσεις και, μετά από επιτυχείς δοκιμές, κλιμάκωση αυτών των λύσεων σε περιφερειακό ή παγκόσμιο επίπεδο. Το ινστιτούτο εργάζεται σε τομείς όπως τα τρόφιμα, η γη και το νερό, η ενέργεια και η αστική ανάπτυξη, επηρεάζοντας την πολιτική και συμβάλλοντας στην εφαρμογή βιώσιμων αλλαγών.