ΙΟΥΝΙΟΣ 2021
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Α. Σε άρθρο του ημερήσιου τύπου τελειόφοιτοι μιλούν για τις προσδοκίες τους για το μέλλον. Ο ένας νέος εστιάζει στη σημασία του επαγγελματικού προσανατολισμού, καθώς η απουσία του οδηγεί τους νέους σε ήδη κορεσμένα επαγγέλματα και ανεργία. Η άλλη νέα τονίζει πως η επαγγελματική και οικονομική υπανάπτυξη της χώρας μας, η αυξημένη ανάγκη για επιβίωση, η καταπίεση επιχειρήσεων και επαγγελματιών εγκλωβίζουν τους νέους και τους αναγκάζουν να συμβιβαστούν με επαγγέλματα που δεν επιθυμούν ή μεταναστεύουν.
Β. 1. Σωστό – Σωστό – Λάθος – Σωστό – Λάθος
Β. 2. α. Κυριολεκτικός τίτλος: «Οι προσδοκίες των νέων για τις σπουδές, τη ζωή και το επάγγελμά τους»
Εναλλακτικά: « Πώς βλέπουν οι νέοι το επαγγελματικό τους μέλλον τους στη σύγχρονη Ελλάδα»
Μεταφορικός τίτλος: « Το δικαίωμα των νέων στο όνειρο … υπό αμφισβήτηση στη σύγχρονη Ελλάδα»
Εναλλακτικά: « Επιτρέπονται… τα όνειρα των νέων για στην Ελλάδα του σήμερα;»
Β.2. β . Στο κείμενο 1 η συντάκτρια χρησιμοποιεί στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν από έρευνα του Pew Reaserch Center. Σύμφωνα με την έρευνα το 47% των ανθρώπων είναι απαισιόδοξο για την ζωή του στο μέλλον λόγω της αύξησης των προβλημάτων που θα προκύψουν από την πιθανολογούμενη τεχνολογική πραγματικότητα του 2025 , ενώ το 39% θεωρεί πως η ζωή του θα είναι καλύτερη. Με τη χρήση των τεκμηρίων ( στατιστικά στοιχεία) επιδιώκεται η ενίσχυση της πειστικότητας των θέσεων της συντάκτριας για την κατάρρευση της ιδέας της προόδου και των «μεγάλων αφηγήσεων για το μέλλον» και της θέσης της ότι μεγάλοι φόβοι και υψηλές προσδοκίες για το μέλλον δεν επαληθεύονται, καθώς το παρόν δεν μας αποτρέπει να φανταστούμε το μέλλον. Η παρουσίαση των δύο στατιστικών στοιχείων βοηθά επίσης τη συντάκτρια να είναι πιο αντικειμενική και να παρουσιάσει τις δύο αντικρουόμενες τάσεις των ανθρώπων για την κοινωνία του μέλλοντος, ώστε οι δέκτες να κατανοήσουν πληρέστερα τους τρόπους με του οποίους οι άνθρωποι βλέπουν το μέλλον.
Στο κείμενο 2 υπάρχουν οι μαρτυρίες δύο νέων για να καταδείξει ο αρθρογράφος τα ζητήματα που απασχολούν τους νέους αναφορικά με το επάγγελμα τους, τη δυσκολία να επιλέξουν επάγγελμα στη σύγχρονη Ελλάδα και τον τρόπο που νιώθουν. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύονται οι «φωνές» των ίδιων των νέων για ζητήματα που τους απασχολούν, ενισχύεται η πειστικότητα και η αντικειμενικότητα και προσδίδεται αμεσότητα και ζωντάνια στο κείμενο.
Β. 3. Πρόθεση της συντάκτριας στη συγκεκριμένη παράγραφο είναι να ευαισθητοποιήσει τους αναγνώστες για να αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον. Αυτό το επιτυγχάνει:
1. Με τη χρήση του ρητορικού ερωτήματος στο τέλος του άρθρου: « Άλλωστε, τι μπορούμε να κάνουμε;». Με τη χρήση του ερωτήματος η συντάκτρια δίνει έμφαση στην άποψή της ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε με δύναμη, προσμονή και καρτερικότητα το μέλλον και δημιουργεί ένα αίσθημα αισιοδοξίας στο δέκτη καθώς κλείνει το άρθρο με το ερώτημα.
2. Με τη χρήση α΄ πληθυντικού προσώπου ( σωρεύουμε, επιμένουμε, νιώθουμε, κάνουμε) η συντάκτρια εντάσσει τον εαυτό της στο σύνολο των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν με προβληματισμό το μέλλον, αναδεικνύει την καθολικότητα του ζητήματος , τονίζει την συνυπευθυνότητα γιατί προτείνει τρόπο θεώρησης του προβλήματος και δημιουργεί συγκίνηση και ένα κλίμα οικειότητας και αμεσότητας.
3. Με την ποιητική λειτουργία της γλώσσας, συγκινησιακά φορτισμένες λέξεις και σχήματα λόγου: «αδιαπέραστο πέπλο», «πεδίο εκκόλαψης προσδοκιών», «ανάσα προσμονών», «νιώθουμε τον αέρα της απαντοχής να καίει τα χείλη μας». Η συντάκτρια ενισχύει την προσπάθεια ευαισθητοποίησης των αναγνωστών και τη δημιουργία θετικών συναισθημάτων αισιοδοξίας για το μέλλον. Υπάρχει επίσης προσπάθεια ενδυνάμωσης των δεκτών και καλλιέργεια της ελπίδας για το μέλλον. Προσφέρει επίσης αισθητική απόλαυση του αναγνώστη και επιτυγχάνει να προσελκύσει την προσοχή του.
Γ. Στο ποίημα «Σείριος» του Ν. Γκάτσου αναδεικνύεται το θέμα του κόσμου στον οποίο δικαιούμαστε να ζούμε. Στο Σείριο, ένα φωτεινό πλανήτη, σύμβολο ενός ιδανικού κόσμου υπάρχουν παιδιά που ζουν ανέμελα, ειρηνικά και γιορτινά. Παρατηρούν τη νύχτα ένα αστέρι μακρινό «σα φτερό θαλασσινό» (παρομοίωση) που είναι η γη. Όταν όμως μαθαίνουν από το δάσκαλό τους: «αυτή, τους λέει, παιδιά μου είναι η γη/ του σύμπαντος αρρώστια και πληγή» ( έμμεσος ευθύς λόγος) τα παιδιά δακρύζουν «Στο Σείριο δακρύσαν τα παιδιά» (εικόνα) και «βάλαν … μια έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά (μεταφορά). Πέρασαν από μια κατάσταση μακαριότητας σε μια κατάσταση θλίψης και στενοχώριας γιατί πλέον γνώριζαν πως δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ευτυχισμένοι.
Αν ήμουν ένα από τα παιδιά που ζούσαν στον Σείριο θα ήμουν βέβαια ευτυχής αλλά από τη στιγμή που θα γνώριζα ότι στο κόσμο υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν, που στη ζωή τους υπάρχει πόλεμος αρρώστια και δυστυχία δεν θα μπορούσα πια να διατηρήσω την ευτυχία μου. Γιατί, η ευτυχία δεν είναι πραγματική όταν είναι μόνο ατομική. Θα προτιμούσα να ζω στη γη και να αγωνίζομαι να την κάνω καλύτερη, παρά να ζω μακάριος σ΄ ένα κόσμο αδιαφορώντας για όσα μπορεί να μη με αφορούν άμεσα.
Δ. Επικοινωνιακό πλαίσιο : άρθρο, χρήση γ ενικού και α ενικού ή πληθυντικού προσώπου.
Τίτλος: Πώς να φτιάξετε … έναν καλύτερο κόσμο!
Πρόλογος : Τα τελευταία δύο χρόνια που ο πλανήτης μαστίζεται από μία πανδημία, οι άνθρωποι και ιδιαίτερα εμείς οι νέοι κλεισμένοι υποχρεωτικά στα σπίτια μας και πάνω στις οθόνες των υπολογιστών μας, βιώναμε μια σκληρή πραγματικότητα. Αναπόφευκτο ήταν να μας κατακλύσουν σκέψεις για το μέλλον που μας περιμένει: θα είναι ευχή ή κατάρα; Κι αν η πραγματικότητα που έρχεται είναι δυσοίωνη πώς θα τα καταφέρουμε; Ποια εφόδια θα πρέπει να έχουμε; Με ποια όπλα θα πολεμήσουμε, όχι απλά για να ζήσουμε αλλά για να έχουμε μια πλήρη και άξια να τη ζούμε ζωή;
Κύριο μέρος:
Α΄ ζητούμενο
· Γνώσεις, καλή εκπαίδευση, εξοικείωση με την τεχνολογία, όχι μόνο για να την χρησιμοποιούμε, αλλά για να την χρησιμοποιούμε σωστά και προς όφελος της ανθρωπότητας. Γνώσεις επιστημονικές και εξειδικευμένες για να επιτύχουμε την επίλυση των προβλημάτων που υπάρχουν ήδη και να είμαστε έτοιμη να λύσουμε κι αυτά που θα προκύψουν αναπάντεχα, όπως η υγειονομική κρίση που ζούμε.
· Κοινωνικές δεξιότητες που η θα καλλιεργήσει η Παιδεία μέσα μας :την ενσυναίσθηση, την αποβολή του ατομικισμού, τη καλλιέργεια της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της δημιουργικότητας, της εφευρετικότητας, της απαλλαγής από στερεότυπα, την ανεκτικότητα, την κατανόηση, την αμφισβήτηση του κατεστημένου, το αίσθημα του δικαίου. Ορθολογισμός, κριτικό πνεύμα
· Ψυχικές δυνάμεις: αισιοδοξία, αγωνιστικότητα, δίψα για ζωή, θάρρος, αποφασιστικότητα, διάθεση ν΄ αλλάξεις τον κόσμο και τον εαυτό σου.
Β΄ ζητούμενο
· Σύζευξη λόγων – έργων: Απόρριψη του στερεοτύπου του «επαναστάτη του πληκτρολογίου» και υιοθέτηση πιο ενεργής στάσης ζωής: συμμετοχή στην Κοινωνία των πολιτών, στις εθελοντικές οργανώσεις και κινήματα των νέων για σύγχρονα προβλήματα. Συμμετοχή στις μαθητικές και φοιτητικές κοινότητες. Συμμετοχή στην τοπική αυτοδιοίκηση, και σε διοργανώσεις εγχώριες και διεθνείς που στόχο έχουν τη βελτίωση του κόσμου και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
· Δια βίου μάθηση κι εκπαίδευση : διαρκής ανανέωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων μας, απόκτηση καινούργιων ικανοτήτων και καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων που θα μας καταστήσουν επαρκείς στον αγώνα για τη διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής.
· Διαρκής, ποιοτική και αντικειμενική ενημέρωση : για να επιλέξουμε τη σωστή κάθε φορά στάση ζωής, να αποφύγουμε την προπαγάνδα και τη χειραγώγηση.
Επίλογος: Το όνειρο του ανθρώπου ν΄ αλλάξει τον
κόσμο, να τον κάνει καλύτερο και πιο άξιο να τον ζούμε είναι τόσο παλιό, όσο
και ο άνθρωπος. Είναι παράλληλα και τόσο καινούργιο όσο υπάρχουν νέοι. Δικαίωμα
όλων των νέων είναι να μπορούμε να ονειρευόμαστε έναν κόσμο όμορφο και δίκαιο.
Υποχρέωσή μας είναι να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να το
καταφέρουμε.
