Μερική έκλειψη ηλίου στις 4 Ιανουαρίου

Λίγες ημέρες μετά την έναρξη του νέου έτους, θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε και από τη χώρα μας μια μερική έκλειψη Ηλίου. Το φαινόμενο θα συμβεί την Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2011, από τις 9:00 το πρωί.

Εφόσον οι καιρικές συνθήκες το επιτρέψουν, στην είσοδο του Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου (οδός Πεντέλης 11, Π. Φάληρο), θα εγκατασταθούν τηλεσκόπια της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης, ενώ ερασιτέχνες αστρονόμοι θα βοηθούν τους ενδιαφερόμενους να δουν τη μερική έκλειψη του Ήλιου μέσα από το τηλεσκόπιο.

Σύμφωνα με το διευθυντή του Πλανηταρίου, Διονύση Σιμόπουλο, στην Ελλάδα θα δούμε μόνο τα δύο τρίτα του ηλιακού δίσκου να καλύπτονται από τη Σελήνη και αυτό θα συμβεί στη μέγιστη φάση της έκλειψης στις 10:23 π.μ. (ώρα Ελλάδος), εφόσον δεν θα υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό.

Σχεδόν 12 ώρες νωρίτερα, η Γη θα βρίσκεται στο περιήλιό της, δηλαδή στην πλησιέστερη απόστασή της από τον Ήλιο (147.105.721 χλμ.). Η έκλειψη θα αρχίσει στη 8:40 π.μ. στη Βόρεια Αλγερία και θα είναι ορατή από τη Βόρεια Αφρική, το μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης και την Κεντρική Ασία.

Οι ηλιακές εκλείψεις συμβαίνουν όταν η Σελήνη περνάει μπροστά από τον δίσκο του Ήλιου και τον καλύπτει είτε μερικώς είτε ολικώς με τη σκιά που αφήνει πάνω στον πλανήτη μας. Η σκιά αυτή αποτελείται από δύο διαφορετικές περιοχές: έναν εσωτερικό κώνο πλήρους σκιάς που λέγεται κύρια σκιά και μια περιοχή μερικής σκιάς που λέγεται παρασκιά.

Όταν παρατηρούμε μια έκλειψη του Ήλιου από μια περιοχή της Γης στην οποία πέφτει η παρασκιά, η Σελήνη καλύπτει ένα μόνο τμήμα του Ήλιου και τότε πρόκειται για μερική έκλειψη του Ήλιου. Όταν κοιτάζουμε τον Ήλιο από μια περιοχή που καλύπτει η πλήρης σκιά της Σελήνης, ο Ήλιος είναι τελείως αθέατος και τότε η έκλειψη του Ήλιου είναι ολική.

Σύμφωνα με τον κ. Σιμόπουλο, ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών και ηλιακών εκλείψεων που μπορεί να παρατηρηθούν στη διάρκεια ενός έτους είναι επτά και ο μικρότερος δύο (οπότε και οι δύο θα είναι οπωσδήποτε ηλιακές). Ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών εκλείψεων στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους δεν υπερβαίνει τις τρεις, ενώ ο μέγιστος αριθμός των ηλιακών εκλείψεων μπορεί να φτάσει τις πέντε.

Υπολογίζεται ότι κάθε αιώνα συμβαίνουν κατά μέσο όρο 238 ηλιακές εκλείψεις, από τις οποίες οι 84 (35%) είναι μερικές, οι 77 (32%) είναι δακτυλιοειδείς, οι 11 (5%) είναι μικτές δακτυλιοειδείς και ολικές και οι 66 (28%).

Από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα παρατηρήθηκε μία μόνο ολική ηλιακή έκλειψη στις 19 Ιουνίου του 1936 και δύο δακτυλιοειδείς στις 21 Μαΐου του 1966 και στις 29 Απριλίου του 1976. Στη διάρκεια του 21ου αιώνα στην Ελλάδα θα υπάρξουν δύο ολικές εκλείψεις (στις 29 Μαρτίου του 2006 ορατή μόνο στο Καστελόριζο και στις 21 Απριλίου του 2088 σε περισσότερες περιοχές) και μία δακτυλιοειδής (την 1 Ιουνίου του 2030).

Συνολικά, σε όλες τις περιοχές της Γης στον 21ο αιώνα θα συμβούν 226 ηλιακές εκλείψεις, από τις οποίες οι 74 θα είναι (για τμήμα τουλάχιστον της διάρκειάς τους) ολικές, ενώ την ίδια περίοδο, από τις 144 σεληνιακές εκλείψεις, οι 86 θα είναι ολικές.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ