Γράφει ο Χρ. Καψάλης
Η συμμετοχή και ομιλία του έλληνα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στην ετήσια συνάντηση των Τούρκων πρέσβεων, οι αναφορές του στο μάταιο των υπερπτήσεων των τουρκικών f-16 πάνω από ελληνικά νησιά, στο Κυπριακό και τις προϋποθέσεις εισόδου της Τουρκίας στην ΕΕ σε συνδυασμό με τις ήπιες αντιδράσεις της τουρκικής ηγεσίας, μαρτυρούν ότι:
Παπανδρέου και Ερντογάν έχουν συναντίληψη και όπως φαίνεται κοινά διαμορφωμένη άποψη και στόχους σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. «Να συνεργαστούμε στην περιοχή μας και να γίνουμε παράδειγμα ενίσχυσης των ειρηνικών θεσμών διακυβέρνησης», τόνισε ο Ελληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου μιλώντας στη σύνοδο των πρέσβεων της Τουρκίας στο Ερζερούμ.
Αυτή ακριβώς τη συνεργασία, όπως φαίνεται έχουν συναποφασίσει και προωθούν από κοινού οι δύο πολιτικοί ηγέτες. Αυτό είναι φανερό και δεν χωρά αμφισβήτηση.
Ποια είναι όμως τα άγνωστα Χ που αφενός δημιουργούν ερωτηματικά αφετέρου θα κρίνουν την επιτυχία ή την αποτυχία του εγχειρήματος;
-Τι περιλαμβάνεται υπό τον όρο «συνεργασία»; Υπάρχει πράγματι περιεχόμενο μυστικής διπλωματίας γύρω από το θέμα, όπως κατηγορούν την κυβέρνηση τα κόμματα της αντιπολίτευσης;
-Υπάρχει πιθανότητα αμοιβαίων υποχωρήσεων και για τις δύο πλευρές σε θέματα «ταμπού» της εξωτερικής πολιτικής που μέχρι σήμερα αποτελούν την αδιαπραγμάτευτα «κόκκινη γραμμή» κάθε πλευράς;
Οι απαντήσεις σε αυτά τα δύο ερωτήματα αν και όταν δοθούν με σαφήνεια θα ξεκαθαρίσουν αν πράγματι οι διατυπωμένες θεωρητικώς και από τις δύο πλευρές διαθέσεις βελτίωσης των σχέσεων μπορούν να γίνουν πραγματικότητα και να οδηγήσουν σε ειρηνική συμβίωση, στενή συνεργασία και συνέργειες με αμοιβαίο σεβασμό των δικαιωμάτων των δύο πλευρών.
Στον κόσμο της διπλωματίας είναι γνωστό ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να επιτευχθεί με επιβολή αλλά μόνο με συνεννόηση και αμοιβαίες υποχωρήσεις. Από την άλλη, αυτές οι υποχωρήσεις δεν θα πρέπει να θίγουν (αλλά να σέβονται) τα κυριαρχικά δικαιώματα κάθε πλευράς και αυτό είναι το δυσεπίλυτο στην περίπτωση Ελλάδας - Τουρκίας αφού κάθε υποχώρηση στα κομβικά θέματα των ελληνοτουρκικών διαφορών για τη μία ή την άλλη πλευρά θεωρείται αδιανόητη.
Τι είπε ο έλληνας πρωθυπουργός
"Να συμβάλουμε στην εμπέδωση αυτών που ενισχύουν ένα διεθνές καθεστώς δικαίου και επιτρέπουν τη στενή συνεργασία και συνέργεια για τα παγκόσμια προβλήματα, από το ενεργειακό μέχρι το διατροφικό, το περιβαλλοντικό, το πρόβλημα της φτώχειας, της ανισότητας και του αναλφαβητισμού. Η συνεργασία μας μπορεί να γίνει παράδειγμα στη παγκόσμια κοινότητα. Και αυτό εντάσσεται σε ένα δημιουργικό ρόλο για την Ελλάδα και την Τουρκία, στην ευρωπαϊκή γειτονιά μας", υπογράμμισε στην ομιλία του στη συνάντηση των Τούρκων πρέσβεων ο Ελληνας πρωθυπουργός.
«Είναι ευκαιρία, είπε ο κ. Παπανδρέου, να μιλήσουμε ξεκάθαρα και ανοιχτά για το μέλλον μας. Ένα μέλλον ειρήνης ή σύγκρουσης" και έθεσε ως προτεραιότητα να "ξαναπιάσουμε το νήμα της ελληνοτουρκικής προσέγγισης εκεί όπου το αφήσαμε το 2004", αναφέρθηκε στην ίδρυση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας και πρόσθεσε ότι ο Τούρκος ομόλογός του έχει επιλέξει να συμβάλει σε μια νέα σχέση ειρήνης και συνεργασίας.
Ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε σε τρία βασικά χαρακτηριστικά της εποχής μας: την πολυπλοκότητα και αλληλεξάρτηση όλων των κρατών και λαών στη νέα παγκόσμια κοινότητα, στην αλλαγή συσχετισμών στην παγκόσμια σκακιέρα και, τρίτον, στον τρόπο που χειριζόμαστε τις νέες εξουσίες, τις νέες δυνάμεις που έχει η ανθρωπότητα.
"Χρειάζεται, επισήμανε ο κ. Παπανδρέου, να εμπεδώσουμε κανόνες στις σχέσεις μας, αρχές και διεθνές δίκαιο, συμφωνίες και ευνομία. Γι΄αυτό είναι πολυτέλεια επικίνδυνη να μη λύνουμε τη διαφορά μας στη θάλασσα, που αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Αυτή η διαφορά αποτέλεσε την αφετηρία της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 και συνεχίζει να αποτελεί το κύριο πρόβλημα στις διμερείς μας σχέσεις. Από το 2002 με τις διερευνητικές επαφές προσπαθούμε να διαπιστώσουμε εάν υπάρχει κοινό έδαφος που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμφωνημένη διευθέτηση". "Οφείλουμε -πρόσθεσε- να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Αν δεν τα καταφέρουμε μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα πρέπει να απευθυνθούμε στη διεθνή δικαιοσύνη για να κριθεί με βάση το διεθνές δίκαιο. Στο μεταξύ πρέπει να γίνουν βήματα για μείωση της έντασης". Και υπενθυμίζοντας τις υπερπτήσεις, πρόσθεσε: "Αν πραγματικά η Τουρκία εννοεί ότι θέλει την ειρήνη πρ! έπει να σταματήσουν".
"Ερχεται η ώρα, είπε, να κάνουμε μια ανοιχτή ουσιαστική συζήτηση μεταξύ μας για την τουρκική υποψηφιότητα. Οραμά μου ήταν πάντα η Κύπρος να αποτελέσει ένα πρότυπο ειρηνικής και δημοκρατικής συμβίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, χριστιανών και μουσουλμάνων. Βέβαια, ποτέ το Κυπριακό δεν είχε στη βάση του θρησκευτικές διαστάσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να υπάρχουν ψευδαισθήσεις. Η διεθνής κοινότητα δεν πρόκειται να νομιμοποιήσει μια εισβολή. Η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί όσο συνεχίζεται η κατοχή. Χρειάζεται νέα προσπάθεια". Πρόσθεσε ότι ο πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας είναι "ο πρόεδρος που μπορεί να φέρει τη λύση εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων".
"Η δική μας αρμονική συνύπαρξη, τόνισε, θα μπορούσε να είναι η απόδειξη ότι πράγματι δεν υπάρχουν αιώνιοι εχθροί, θα μπορούσε να είναι το παράδειγμα ότι η διπλωματία δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος".
Οι ευθείες αναφορές του Γιώργου Παπανδρέου ενώπιον των Τούρκων πρέσβεων στο Ερζερούμ για τις υπερπτήσεις και την τουρκική κατοχή στην Κύπρο κυριάρχησαν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της γειτονικής χώρας. Ο Τύπος σημειώνει ότι οι υπερπτήσεις στο Αγαθονήσι κόντεψαν να «τινάξουν» στον αέρα την επίσκεψη -ο απόηχος της οποίας βρίσκει τον Ταγίπ Ερντογάν να βάλλεται από την αντιπολίτευση για «ήπια» αντίδραση στις δηλώσεις Παπανδρέου.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου απάντησε, ανεβάζοντας τους τόνους με τη δήλωση ότι «ουδείς πρέπει να βάζει στην Τουρκία το δίλημμα ΕΕ ή Κύπρος καθώς είναι γνωστό ότι η Τουρκία λαμβάνει δύσκολες αποφάσεις» για να μην ξεχνάμε ότι τις πιέσεις που δέχεται η τουρκική ηγεσία από το «βαθύ κράτος της γείτονος» τις επιπτώσεις τους και τις συνέπειες που αυτές έχουν.
http://www.eklogika.gr
