Ξεκίνησε το Συνέδριο του Ιδρύματος της Βουλής «Η Δικτατορία των Συνταγματαρχών και η αποκατάσταση της Δημοκρατίας»Ομιλία του Γ.Γ. της Βουλής των Ελλήνων κ. Αθανασίου Παπαϊωάννου

 

Ξεκίνησε σήμερα το τριήμερο Συνέδριο με θέμα «Η δικτατορία των συνταγματαρχών και η αποκατάσταση της δημοκρατίας» που διοργανώνει το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, με αφορμή την επέτειο για τα 40 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Το συνέδριο πραγματοποιείται στην αίθουσα της Γερουσίας, στο κτίριο της Βουλής των Ελλήνων και θα ολοκληρωθεί το Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2014.

Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε ο Γενικός Γραμματέας της Βουλής κ. Αθανάσιος Παπαϊωάννου.

Στην ομιλία του ο κ. Παπαϊωάννου είπε:

 

«Αξιότιμοι κύριοι καθηγητές, αγαπητοί φίλοι,

Θα ήθελα να σας καλωσορίσω εκ μέρους του Προέδρου της Βουλής κ. Μεϊμαράκη σε αυτό το συνέδριο που θα διεξαχθεί τις επόμενες τρεις ημέρες με πρωτοβουλία του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και με θέμα «Η δικτατορία των συνταγματαρχών και η αποκατάσταση της δημοκρατίας».

Πρέπει να πω ότι είναι το μεγαλύτερο σε διάρκεια συνέδριο που έχει γίνει στη Βουλή τα πέντε τουλάχιστον τελευταία χρόνια και με τις περισσότερες συμμετοχές ομιλητών. Νομίζω θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι είναι απόλυτα δικαιολογημένη η σημασία, η έμφαση που δίνουν η Βουλή και το Ίδρυμα στο συνέδριο αυτό αλλά και στις δύο εκθέσεις αυτή για τα 40 χρόνια δημοκρατίας που εγκαινιάσαμε τον Ιούλιο και αυτή για τη δικτατορία που εγκαινιάσαμε μόλις χθες. Κι αυτό όχι μόνο γιατί μία επέτειος 40 ετών έτσι κι αλλιώς δικαιολογεί από μόνη της τη διοργάνωση συζητήσεων, εκθέσεων και συνεδρίων αποτελώντας αφορμή για να θυμηθούμε, να μάθουμε και να προβληματιστούμε.

Πάνω από όλα όμως η έμφαση αυτή είναι όχι απλώς δικαιολογημένη αλλά και επιβεβλημένη σε μια εποχή σαν την τωρινή όπου η οικονομική και κοινωνική κρίση οδηγεί ορισμένους στο να αμφισβητούν συγκεκαλυμένα ή και απροκάλυπτα την αξία της δημοκρατίας και να λησμονούν το τι σημαίνει δικτατορία.

Ξέρετε ήμουν πριν από λίγες εβδομάδες στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης στο Γράμμο, εκεί που τελείωσε ο αιματηρός εμφύλιος πόλεμος που κόστισε τόσες ψυχές αλλά και τόσα δεινά στη χώρα μας. Σε μία συζήτηση που διοργάνωσε το Ίδρυμα με αφορμή τα 40 χρόνια της μεταπολίτευσης ένας πολίτης ρώτησε «Και τι μου προσφέρει εμένα η δημοκρατία; Θα μου δώσει τη δουλειά που δεν έχει η γυναίκα μου ή τον αξιοπρεπή μισθό που δεν παίρνω;» Τότε του δόθηκαν δύο απαντήσεις. Η μία ήταν ότι η «δημοκρατία δεν μοιράζει υλικά αγαθά αλλά σου δίνει το δικαίωμα να επιλέξεις την καλύτερη πολιτική που θα δημιουργήσει υλικά αγαθά και σου δίνει το δικαίωμα να μετανιώσεις». Η δεύτερη απάντηση ήταν: «Η δημοκρατία είναι σαν την υγεία. Καταλαβαίνεις τι σου προσφέρει όταν τη χάσεις.»

Θα μου επιτρέψετε να σταθώ για λίγο στη δεύτερη απάντηση γιατί μου δίνει την αφορμή να θυμίσω τι κατάλαβε ο ελληνικός λαός όταν στερήθηκε τη δημοκρατία για επτά ολόκληρα χρόνια.

Πρώτον, σε πολιτικό επίπεδο έχασε την ελευθερία του, έχασε το δικαίωμα να λέει την άποψή του, να εκλέγει τον εκπρόσωπό του στο χωριό, στο δήμο, στη Βουλή. Και όποιος δε συμμορφώθηκε προς τη νέα κατάσταση βρέθηκε στη φυλακή, στην εξορία –εντός ή εκτός Ελλάδος- στα βασανιστήρια ή, βέβαια, έχασε τη ζωή του.

Σε κοινωνικό επίπεδο, έχασε το δικαίωμα να μάχεται για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής, να διεκδικεί από τον εργοδότη, να απεργεί και να διαδηλώνει.

Ακόμη, έχασε την εμπιστοσύνη του στο συνάνθρωπό του αφού κανείς δεν ήξερε ποιος είναι χαφιές της χούντας και ποιος θα καταγγείλει αρμοδίως το παραμικρό σχόλιό του για την πολιτική και την οικονομία. Αυτή η καχυποψία έγινε δεύτερη φύση στο εξωτερικό όπου σπούδαζαν ή εργάζονταν χιλιάδες Έλληνες και είχαν να αντιμετωπίσουν αρκετές προξενικές υπηρεσίες της χώρας μας που είχαν μεταβληθεί στο μακρύ χέρι της χούντας και της Κ.Υ.Π.

Αλλά ο κατήφορος δε σταμάτησε σε αυτά. Ο ελληνικός λαός κατάλαβε τι θα πει δημοκρατία και τι δικτατορία σε κάθε εκδήλωση της ζωής του.

Στον πολιτιστικό τομέα ανεστάλη η συγγραφική και καλλιτεχνική δημιουργία που είχε τόσο ανθίσει κατά τη δημοκρατική περίοδο της δεκαετίας του 1960. Ο πολιτισμός μεταβλήθηκε σε ένα αντιαισθητικό εργαλείο προπαγάνδας που αποσκοπούσε στην αποχαύνωση και την πνευματική στείρωση του λαού. Οι παρελάσεις στο Παναθηναϊκό Στάδιο θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στην ιστορική μνήμη ως τεκμήρια του τι σήμαινε πολιτισμός στην εποχή της χούντας.

Αλλά και στην παιδεία ο λαός γνώρισε τι θα πει δικτατορία. Η γλώσσα, η καθαρεύουσα, ευτελίστηκε τόσο πολύ ώστε δεν άντεξε ούτε δύο χρόνια μετά την κατάρρευση της χούντας και έδωσε τη θέση της, επιτέλους, στη δημοτική. Στο σχολείο τα διδακτικά βιβλία, μετά την άνοιξη της  μεταρρύθμισης του Παπανούτσου, πέρασαν τη χειρότερη περίοδο της ιστορίας τους, με αποκορύφωμα τα περίφημα βιβλία της αγωγής του πολίτου. Αλλά και στα πανεπιστήμια, όπου πολλοί λαμπροί επιστήμονες οδηγήθηκαν σε παραίτηση ή απολύθηκαν ενώ όσοι φοιτητές τολμούσαν να πουν κάτι φιλελεύθερο οδηγούνταν στη διακοπή της αναβολής των σπουδών και στην αναγκαστική στράτευση.

Στον τομέα της χρηστής διαχείρισης του δημόσιου χρήματος, η δικτατορία, που υποτίθεται ότι επιβλήθηκε και «για να πατάξει τη διαφθορά του τότε πολιτικού κόσμου» όπως διακήρυσσε, απέδειξε ότι δεν υπάρχει πιο διεφθαρμένο καθεστώς από ένα ανέλεγκτο καθεστώς. Τομείς ολόκληροι όπως οι δημόσιες προμήθειες και ο αθλητισμός εμποτίσθηκαν με την απόλυτη διαφθορά και μάλιστα από ανθρώπους που κάποτε φορούσαν την τιμημένη στολή του στρατιωτικού. Και όλα αυτά χωρίς να υπάρχει τύπος να επικρίνει και δικαιοσύνη για να ελέγξει και να τιμωρήσει.

Εξ ίσου σημαντικό, για ένα λαό που πάντα νοιάζεται για το τι θα πει ο ξένος, τι θα πει ο γείτονας, είναι ότι η χώρα μας έζησε τη χειρότερη διεθνή απαξίωσή της στον 20ο τουλάχιστον αιώνα. Οι ξένοι, αυτοί που τόσο εύκολα σήμερα πυροβολούμε, δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι το λίκνο της δημοκρατίας κυβερνάται από μια δράκα αμόρφωτων στρατιωτικών των οποίων δεν ξεχώριζες ποιο στοιχείο ήταν το κυρίαρχο: το τραγικό ή το γελοίο.

Αλλά ο ελληνικός λαός γνώρισε τι θα πει δικτατορία και στην εξωτερική πολιτική.  Ένα καθεστώς που είχε ως σημαία του την εθνικοφροσύνη, όχι μόνο δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί τα στοιχειώδη εθνικά συμφέροντα (ξεκινώντας από την ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής το 1967 στον Έβρο οπότε και δρομολογήθηκε η απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο) αλλά επέφερε και πισώπλατες μαχαιριές στα εθνικά συμφέροντα με αποκορύφωμα το πραξικόπημα κατά του εκλεγμένου ηγέτη της Κύπρου. Το πιο εκπληκτικό δε ήταν ότι οι ένστολοι αυτοί τύραννοι διέλυσαν και τις Ένοπλες Δυνάμεις με τους φατριασμούς τους με αποτέλεσμα, όταν προέκυψε το φάσμα του πολέμου, να μην μπορούν να οργανώσουν ούτε μια επιστράτευση. Τι ειρωνεία αλήθεια! Μια στρατιωτική δικτατορία δεν μπόρεσε ούτε το στράτευμα να διαχειριστεί σωστά και το οδήγησε σε πλήρη διάλυση και απαξίωση.

Δε θα συνεχίσω γιατί η απαρίθμηση των δεινών που επέφερε η χούντα θα απαιτούσε τόμους ολόκληρους. Εξ άλλου θα ακολουθήσουν στο βήμα έγκριτοι ομιλητές που θα αναλύσουν διεξοδικά το φαινόμενο της δικτατορίας.

Εκείνο που θα ήθελα να τονίσω κλείνοντας τη σύντομη, ελπίζω, αυτή ομιλία μου, είναι ότι ο λαός αυτός δε χρειάζεται να ξαναγνωρίσει τι θα πει δικτατορία για να καταλάβει τι αξίζει η δημοκρατία. Και ως χώρα και ως πολίτες έχουμε την ιστορική θεσμική μνήμη, την πολιτική ωριμότητα και τα πολιτισμικά εφόδια για να απομονώσουμε τους νοσταλγούς της πιο σκοτεινής περιόδου στη μεταπολεμική μας περίοδο και να θεμελιώσουμε ακόμη βαθύτερα τη δημοκρατία μας. Η δημοκρατία αυτή είναι το μόνο πολίτευμα που σέβεται τον άνθρωπο και του δίνει, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα να βελτιώσει τη ζωή του παλεύοντας με αξιοπρέπεια για να αποκτήσει τη δουλειά που έχασε και να αυξήσει το εισόδημά του που είδε να μειώνεται, για να θυμηθώ αυτό που ρώτησε ο πολίτης εκείνος πάνω στο Γράμμο».

Αναλυτικά το Πρόγραμμα του τριήμερου Συνεδρίου:

Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2014:

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ

Προεδρεύων: Ιωάννης Κονιδάρης

10;30 Ευάνθης Χατζηβασιλείου,

Απαρχές και χαρακτήρας της δικτατορίας των συνταγματαρχών: μια επανεκτίμηση

10:50 Δέσποινα Παπαδημητρίου,

Η ιδεολογική προετοιμασία για τη δικτατορία, 1961-1967

11:10 Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος,

Ήταν η απριλιανή δικτατορία αναπόφευκτη;

Ο μιλιταρισμός και η μεταπολεμική πολιτική ιστορία της Ελλάδας

Προεδρεύων: Ηλίας Νικολακόπουλος

12:00 Κωνσταντίνος Σβολόπουλος,

Οι τρεις παρεμβάσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή στη διάρκεια του καθεστώτος της 21ης Απριλίου

12:20 Κωνσταντίνα Μπότσιου,

Οι σχέσεις του δικτατορικού καθεστώτος με το Στέμμα

12:40 Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος − Γιώργος Τσιρίδης,

Το είδος του αυταρχικού καθεστώτος και οι οργανώσεις αντίστασης κατά της δικτατορίας:

τυπική και άτυπη αντιστασιακή δράση

13:00 Σωτήρης Ριζάς,

Μόνιμο καθεστώς ή παρένθεση; Κενό νομιμοποίησης, κρίση στρατηγικής και η αποτυχία της ελεγχόμενης

πολιτικοποίησης, 1970-1973

ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ

Προεδρεύουσα: Κωνσταντίνα Μπότσιου

15:30 Δημήτρης Παπαδιαμάντης,

«Φαύλοι» αλλά χρήσιμοι: Η στάση των Απριλιανών έναντι του πολιτικού κόσμου

15:50 Λεωνίδας Καλλιβρετάκης,

Πολιτικοί και δικτατορία της 21ης Απριλίου: μία απόπειρα επανεκτίμησης

16:10 Ιωάννης Μ. Κονιδάρης, Η Εκκλησία κατά τη ∆ικτατορία και στη Μεταπολίτευση: η δικτατορία στην Εκκλησία

Προεδρεύων: Γιάννης Τζαννετάκος

17:00 Πάνος Καζάκος, Πολιτικοί θεσμοί και οικονομική ανάπτυξη – η εμπειρία της δικτατορίας, 1967-1974

17:20 Θάνος Βερέμης, Ο Στρατός και η δικτατορία

17:40 Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη,

Πολιτική διάσωσης των παραδοσιακών οικισμών: κατά και μετά τη δικτατορία

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2014

ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Προεδρεύων: Σωτήρης Ριζάς

10:00 Διονύσης Χουρχούλης, Το ζήτημα των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ελλάδας, 1967-1974: εσωτερικές και διεθνείς διαστάσεις

10:20 Άγγελος Συρίγος, Ελληνο-τουρκικές σχέσεις 1967-1974. Από τη συνάντηση του Έβρου στην εισβολή στην Κύπρο

10:40 Αλέξανδρος Ναυπλιώτης, Οι ελληνο-βρετανικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών

Προεδρεύων: Αθανάσιος Παπαϊωάννου

11:30 Χάγκεν Φλάισερ, Όψεις της (δυτικο-) γερμανικής πολιτιστικής πολιτικής στην Ελλάδα των συνταγματαρχών:

ο τετραγωνισμός του κύκλου

11:50 Αλέξης Παπαχελάς, Η δικτατορία και ο ρόλος των Αμερικανών

12:10 Έφη Πενταλιού, Από το δημοκρατικό έλλειμμα στην έλλειψη διεθνούς κύρους: παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι επιπτώσεις τους για τους συνταγματάρχες

12:30 Χρήστος Χρηστίδης, Η ελληνική υπόθεση στο Συμβούλιο της Ευρώπης

12:50 Συζήτηση

ΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Προεδρεύουσα: Ειρήνη Χειλά

15:00 Χριστόφορος Αργυρόπουλος, ∆ίκες και βασανιστήρια στη διάρκεια της δικτατορίας

15:20 Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Μεταναστευτική εμπειρία και κινήματα διαμαρτυρίας. Ο αντιδικτατορικός αγώνας στο εξωτερικό

15:40 Μαρία Καραβία, Ο αντιδικτατορικός αγώνας στο Λονδίνο και η αυθόρμητη συσπείρωση των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων

16:00 Συζήτηση

ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ,ΘΕΣΜΟΙ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Προεδρεύων: Παύλος Σούρλας

16:30 Γιώργος Καμίνης, Η αποκατάσταση της δημοκρατίας, μία αποτίμηση 40 χρόνια μετά

16:50 Ηλίας Νικολακόπουλος, Οι α´ εκλογές της μεταπολίτευσης και το δημοψήφισμα για το πολιτειακό

17:10 Θανάσης Διαμαντόπουλος, Ιδεολογικό και θεσμικό υπόβαθρο της κυοφορούμενης στη μεταπολίτευση Γ´ Ελληνικής Δημοκρατίας

17:30 Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, ∆ιλήμματα της οικονομικής πολιτικής: από την ισοτιμία της δραχμής στη “σοσιαλμανία”

17:50 Συζήτηση

Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2014

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Προεδρεύων: Νίκος Παπασπύρου

10:00 Σπυρίδων Βλαχόπουλος, Το ν.δ. 59/1974 περί συστάσεως και επαναλειτουργίας των πολιτικών κομμάτων

10:20 Γιάννης Τζαννετάκος, Ο κεντρώος χώρος στη μεταπολιτευτική δίνη

10:40 Λυκούργος Κουρκουβέλας, Η μετάβαση στη δημοκρατία και η απειλή των νοσταλγών της χούντας, 1974-1975

Προεδρεύων: Χρήστος Ροζάκης

11:30 Τάσος Σακελλαρόπουλος, Ο Ελληνικός Στρατός κατά τη μεταπολίτευση. Ανατροπές, τομές και εξελίξεις

11:50 Λυδία Καρρά − Κώστας Καρράς, Από την αντίσταση στη μεταπολίτευση

12:10 Σεραφείμ Σεφεριάδης, Από την αποθέωση στη στηλίτευση: η «μεταπολίτευση» ως θεωρητικό και ερευνητικό αφήγημα

12:30 Συζήτηση

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ

Προεδρεύων: Ευάνθης Χατζηβασιλείου

13:00 Χρήστος Ροζάκης, Η εξωτερική πολιτική της μεταπολίτευσης στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις

13:20 Ειρήνη Χειλά, ∆ιεθνές σύστημα και ελληνική εξωτερική πολιτική στη μεταπολίτευση

13:40 Ειρήνη Καραμούζη, Μία στρατηγική για την Ελλάδα: εκδημοκρατισμός και ευρωπαϊκή ενοποίηση, 1974-1975