Ο Γιάννης Στουρνάρας φοβάται τους «κουρασμένους βουλευτές» και εκείνοι
τους «ξεκούραστους τεχνοκράτες» - κατά την έκφραση του Πάρη
Κουκουλόπουλου. Και οι δύο πλευρές φοβούνται ακόμη περισσότερο το
οικονομικό αδιέξοδο, όπως περιγράφεται στις τελευταίες εκθέσεις των
πιστωτών (Κομισιόν, ΔΝΤ) και όπως το βιώνει η κοινωνική πλειονότητα. Ο
φόβος γίνεται πανικός, δεδομένου ότι θετικό σενάριο -αυτή τη στιγμή,
τουλάχιστον- δεν διαγράφεται στον ορίζοντα παρά μόνο νέα σοκ, όπως για
παράδειγμα η άρση της απαγόρευσης για τους πλειστηριασμούς πρώτης
κατοικίας.Τι εννοούσε ο υπουργός Οικονομικών όταν υποστήριξε, μιλώντας στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, ότι δεν υπάρχει οικονομικός αλλά πολιτικός κίνδυνος λόγω της «κόπωσης» των βουλευτών; Αυτό που δεν ομολογούν δημόσια αλλά συζητούν συνεχώς στα επιτελεία του Αντώνη Σαμαρά και του Ευάγγελου Βενιζέλου: ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι εξαιρετικά εύθραυστη και στην επόμενη σοβαρή δοκιμασία μπορεί να σπάσει.
Η πιο δύσκολη στιγμή για την κυβέρνηση θα έρθει τον Οκτώβριο, όταν θα τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή το νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την περίοδο 2014-2017. Κομισιόν και ΔΝΤ αναφέρονται σε χρηματοδοτικό κενό ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ χωρίς να συνυπολογίζουν τις «τρύπες» για το τρέχον έτος που θ’ αποκαλυφθούν όταν γίνει η τελική απογραφή με την επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο. Το ενδεχόμενο νέου δανείου, άρα και νέου Μνημονίου, δεν μπαίνει αυτή τη στιγμή στο τραπέζι από καμία πλευρά, αλλά είναι ένα υπαρκτό σενάριο με όρους κοινής λογικής.
Η κυβέρνηση αποκλείει κατηγορηματικά νέα μέτρα λιτότητας, αλλά οι δανειστές τα περιγράφουν χωρίς προσχήματα στις εκθέσεις τους, προαναγγέλλοντας νέες μειώσεις μισθών και συντάξεων, συνέχιση της υπερφορολόγησης των ακινήτων και νέες περικοπές κοινωνικών δαπανών.
Υπόγεια ρεύματα
Αυτή τη στιγμή οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες των κομμάτων της συμπολίτευσης βρίσκονται σε πλήρη αναστάτωση και η πλειοψηφία των 155 εδρών δένει τα χέρια των ηγεσιών:
* Ο Π. Κουκουλόπουλος, ο οποίος ήθελε να γίνει υπουργός Εσωτερικών, καταψήφισε το άρθρο για τη Δημοτική Αστυνομία που περιλαμβανόταν στο πολυνομοσχέδιο και παρέμεινε στη θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, παρότι ο εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, είπε από την πρώτη στιγμή ότι «υπάρχει θέμα».
* Ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής, Απόστολος Κακλαμάνης, απουσίασε από την ψηφοφορία για το πολυνομοσχέδιο, έχοντας εκφράσει επιφυλάξεις για τη συνταγματικότητα διατάξεων και ουδείς ασχολήθηκε μαζί του.
* Οι βουλευτές της Ν.Δ., Νικήτας Κακλαμάνης και Δημήτρης Κυριαζίδης, ψήφισαν «παρών» στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών για τις φορολογικές διαδικασίες, στο οποίο εντάχθηκε η τροπολογία του υπουργείου Παιδείας για την κινητικότητα των εκπαιδευτικών με μεταπτυχιακά, η οποία τέθηκε αιφνιδίως από το Eurogroup ως τελευταίο προαπαιτούμενο μέτρο για την εκταμίευση της επόμενης δόσης.
* Η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Θεοδώρα Τζάκρη, ψήφισε «παρούσα» στην τροπολογία για τη ρύθμιση χρεών του Δημοσίου προς την ΕΥΔΑΠ, κάτι που θεωρείται ως πρώτο βήμα για την πλήρη ιδιωτικοποίησή της. Στη συνέχεια, εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία κατήγγειλε τον πρωθυπουργό για «ξεπούλημα της χώρας» και αναδιπλώθηκε, αφού απειλήθηκε με διαγραφή από την ηγεσία του κόμματος.
* Βουλευτές, όπως η Σοφία Βούλτεψη και ο Π. Κουκουλόπουλος, έχουν προειδοποιήσει δημόσια ότι δεν πρόκειται να υπερψηφίσουν την άρση της απαγόρευσης για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Την άποψή τους συμμερίζονται πολλοί συνάδελφοί τους.
Σε κάθε περίπτωση, οι ανεξάρτητοι βουλευτές Ανδρέας Λοβέρδος και Χρήστος Αηδόνης έχουν δεσμευτεί ότι θα συμβάλουν στη διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας, εφόσον διακινδυνευτεί. Αλλά αν η κυβέρνηση χάσει τη δεδηλωμένη και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία εξασφαλιστεί με «εφεδρείες», είναι προφανές ότι δύσκολα θα σταθεί όρθια για πολύ.
Γαλάζιες βολές
Η εικόνα της κυβερνητικής συνοχής γίνεται ακόμη πιο θολή αν συνεκτιμηθεί ότι ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Κυριάκος Μητσοτάκης, «άδειασε» κομψά τον υπουργό Οικονομικών, λέγοντας στους βουλευτές της Ν.Δ. ότι δεν συμφωνεί με την άποψη του Γ. Στουρνάρα περί «κόπωσης βουλευτών», ενώ χαρακτήρισε «φάουλ και αρρυθμία» τους χειρισμούς που έγιναν για τη διαθεσιμότητα των εκπαιδευτικών με μεταπτυχιακά και των τριτέκνων.
Είχε προηγηθεί ένα μπαράζ γαλάζιων βολών προς τον υπουργό Οικονομικών από το γραμματέα της Κ.Ο. της Ν.Δ., Θανάση Μπούρα, το βουλευτή Γιώργο Βλάχο και τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο Μάκη Βορίδη, οι οποίοι εξέφρασαν ανοιχτά τη δυσανεξία που τους προκαλούν τα έργα και τα λόγια του υπουργού Οικονομικών. Και τη χαριστική βολή έδωσε ο Ν. Κακλαμάνης την επόμενη μέρα, ζητώντας από τον υπουργό Εσωτερικών, Γιάννη Μιχελάκη, να μεταφέρει στον υπουργό Οικονομικών ένα μήνυμα: «Δεν θα τον ανατρέψουμε, θα τον αλλάξουμε»…
Ο Γ. Στουρνάρας στοχοποιείται συνεχώς και εντονότερα από όλο και περισσότερους βουλευτές της συμπολίτευσης, αλλά και υπουργούς, αν συνυπολογίσει κανείς ότι και ο Γ. Μιχελάκης θέλησε να διαφοροποιηθεί από τα περί κοπώσεως βουλευτών, προτάσσοντας την κόπωση της κοινωνίας. Και δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι το φθινόπωρο θα σφίξει ο κλοιός γύρω από τον υπουργό Οικονομικών.
Σενάρια για «Grexit» με τα… πρωτοβρόχια
ΣΕ ΜΙΑ ΣΥΓΚΥΡΙΑ τόσο μεγάλης ρευστότητας, κάθε πρόβλεψη είναι επισφαλής σε σχέση με όσα έρχονται το φθινόπωρο. Αλλά σε κάτι συμφωνούν όλοι: τα πράγματα θα είναι εξαιρετικά δύσκολα. Κανείς δεν γνωρίζει αν θ’ ανοίξουν τα σχολεία, τι θα γίνεται στα νοσοκομεία, πώς θα εξελιχθούν οι κινητοποιήσεις στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αν θα μπουν στο χορό των κινητοποιήσεων και άλλοι εργαζόμενοι, όπως αυτοί στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Αυτό που όλοι γνωρίζουν είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών και των συνταξιούχων δεν θα αντέξει τη φοροκαταιγίδα, ενώ έμποροι και επιχειρηματίες θα ψάχνουν απεγνωσμένα ρευστότητα, αδυνατώντας να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους.
Μέσα σε μια τόσο βαριά ατμόσφαιρα, οι πιέσεις εταίρων και πιστωτών για νέο πακέτο μέτρων αναμένεται να πυροδοτήσουν απρόβλεπτης έκβασης πολιτικές εντάσεις. Πολύ περισσότερο, όταν, μετά τις γερμανικές εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου, θα ξεκινήσει η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Παράλληλα, θα εγκαταλειφθούν από το Βερολίνο τα προσχήματα των καλών τρόπων, αφού η γερμανική πολιτική ηγεσία δεν θα έχει πια την αγωνία να μην ανοίξει ελληνικό ζήτημα καθώς η ατζέντα της προεκλογικής αντιπαράθεσης θα έχει κλείσει. Με άλλα λόγια, πολύ άνετα μπορεί να επιστρέψουν στο προσκήνιο τα σενάρια «Grexit».
Κυβερνητικές πηγές που έχουν απευθείας επαφή με ευρωπαϊκά κέντρα διαμόρφωσης αποφάσεων θεωρούν πολύ πιθανό ότι το φθινόπωρο θα τραβηχτεί και πάλι το χαλί κάτω από τα πόδια μας και θα ξεκινήσει ένας νέος κύκλος φλερτ με την… άβυσσο. Είναι αλήθεια ότι μια ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου σκέφτεται σοβαρά φυγή προς τα εμπρός μέσω πρόωρης προσφυγής στις κάλπες το φθινόπωρο. Είναι η ίδια ομάδα που προέκρινε αυτή τη λύση και με αφορμή την κρίση γύρω από την υπόθεση της ΕΡΤ, αλλά τελικά δεν υπερίσχυσε αυτή η άποψη και λόγω των πιέσεων που ασκήθηκαν έξωθεν.
Στις Βρυξέλλες δεν εξετάζεται σενάριο πρόωρων εκλογών, ούτε ως υπόθεση εργασίας. Θεωρείται απλώς αδιανόητο το να διεξάγεται εδώ προεκλογική αντιπαράθεση την ώρα που θα συζητούνται σε επίπεδο κορυφής τρόποι διασφάλισης της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Επομένως, τα διλήμματα θα είναι σκληρά και θα τεθούν με εκβιαστικό τρόπο. Τόσο πολύ ώστε από κάποιες πλευρές προβλέπεται ότι θα κινηθούν γη και ουρανός, εντός και εκτός συνόρων, προκειμένου να βρεθεί μια λύση που θα οδηγήσει τη χώρα στις ευρωεκλογές του προσεχούς Μαΐου χωρίς απρόοπτα.
Οι επιρρεπείς σ’ αυτά τα σενάρια θεωρούν ότι μπορεί να ανοίξει σε μια τέτοια συγκυρία θέμα επιστροφής της ΔΗΜ.ΑΡ. στην κυβέρνηση. Αλλωστε, βουλευτές και στελέχη του κόμματος του Φώτη Κουβέλη, που διαφώνησαν με την επιλογή της εξόδου από την κυβέρνηση, σε ιδιωτικές συνομιλίες τους αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, υπό προϋποθέσεις. Και ως αναγκαία συνθήκη περιγράφουν μία κίνηση υψηλού συμβολισμού αλλά και ουσίας από την πλευρά του Αντ. Σαμαρά, όπως η αντικατάσταση του Γ. Στουρνάρα.
Κυβερνητικές πηγές επιμένουν ότι αν χαθεί η δεδηλωμένη, πάμε σε πρόωρες εκλογές και κανένα άλλο ενδεχόμενο δεν είναι ρεαλιστικό. Τονίζουν επίσης ότι θα πρέπει και η τρόικα ν’ αναλάβει τις δικές της ευθύνες για το πού μπορεί να οδηγήσει το συνεχές τέντωμα του σχοινιού, σημειώνοντας παράλληλα ότι οι παρενέργειες ενός ελληνικού ατυχήματος δεν γίνεται ν’ απομονωθούν, αλλά εκ των πραγμάτων θα διαχυθούν στον ευρωπαϊκό Νότο. Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι ο πρωθυπουργός είναι έτοιμος να κάνει μια σοβαρή διαπραγμάτευση κορυφής για το ελληνικό ζήτημα αλλά δεν πρόκειται να παίξει με τις αντοχές της ελληνικής κοινωνίας, που είναι ήδη στα όριά της.
Η… τρελή οικουμενική με συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ
ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ σενάριο για τους εταίρους, αλλά και για τα εγχώρια συστημικά κέντρα, σε περίπτωση διασάλευσης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, θα ήταν η δημιουργία μιας οικουμενικής κυβέρνησης με τη συμμετοχή ή την ψήφο ανοχής του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό ακούγεται σε πρώτο επίπεδο… τρελό, δεδομένης της ρητορείας και της στάσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όμως και στην Κουμουνδούρου, μελετώντας τις δημοσκοπήσεις, διαπιστώνουν ότι για ν’ αποκτήσει το κόμμα τους δυναμική κυριαρχίας θα πρέπει να «αποριζοσπαστικοποιηθεί», να κάνει δηλαδή το ακριβώς αντίθετο από αυτό που του ζητά η ισχυρή μειοψηφία του Αριστερού Ρεύματος.
Γιατί και στον ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζουν ότι ένα θέμα είναι να γίνουν εκλογές, άλλο είναι να βγει πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ και τρίτο, ίσως σημαντικότερο, να διαμορφώσει κυβερνητική συμμαχία με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα. Αυτή τη στιγμή τα νούμερα δεν βγαίνουν, ακόμη κι αν εκληφθεί ως βέβαιη η συνεργασία με τη ΔΗΜ.ΑΡ., ως προς την οποία θ’ αντιταχθεί ένα κομμάτι του κόμματος του Φ. Κουβέλη και ένα άλλο κομμάτι του κόμματος του Αλ. Τσίπρα.
Τα σενάρια στήριξης από τους Ανεξάρτητους Ελληνες ως αντιμνημονιακή δύναμη είναι υψηλότατου ρίσκου, επομένως η αξιωματική αντιπολίτευση είναι εκ των πραγμάτων αναγκασμένη να κάνει μια στρατηγική συζήτηση για το συνολικό προσανατολισμό της. Πολύ περισσότερο που τον Ιούλιο του 2014 το πρόγραμμα στήριξης τελειώνει. Η ρουτίνα των δόσεων και των προαπαιτούμενων σταματάει και ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορεί να υποστηρίξει ότι τελείωσε η εποχή του Μνημονίου, παρότι αυτό δεν θα συμβεί όχι λόγω του δυναμισμού του, αλλά επειδή οι εταίροι δεν θέλουν να δώσουν άλλα δάνεια στην πιο υπερχρεωμένη χώρα της ευρωζώνης.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θ’ ανεχτούν απειθαρχία και διολίσθηση στο status quo ante. Θα δώσουν τη μάχη τους για να μείνει αλώβητη η πολιτική της δημοσιονομικής αυστηρότητας και, φυσικά, θα χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα, με πρώτο απ’ όλα την απειλή εξόδου της χώρας από το σύστημα του κοινού νομίσματος. Με τη διαρκή υπόμνηση ότι στην Κύπρο η επιμονή στη θεωρία της μπλόφας οδήγησε στα γνωστά αποτελέσματα…
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥ
aspanou@e-typos.com
Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής
