aftodioikisi.gr
Η κρίση έφερε και… λιτότητα στα «φακελάκια» που προορίζονταν για δημόσιους υπαλλήλους, καθώς σύμφωνα με την Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα κατά μέσο όρο τα ποσά μειώθηκαν κατά 12,2% (€1.228 το 2012, έναντι €1.399 το 2011). Σύμφωνα με την Έρευνα, ο δημόσιος τομέας εξακολουθεί να λαμβάνει περισσότερα «φακελάκια» από τον ιδιωτικό, και μάλιστα οι «συνήθεις ύποπτοι», νοσοκομεία, εφορίες, πολεοδομίες (που ανήκουν πλέον στους δήμους) πρωταγωνιστούν και πάλι στη διαφθορά στο Δημόσιο.
Και φέτος, εντοπίζεται η μαζικής έκτασης τάση οι ερωτώμενοι να εκλαμβάνουν τη μη έκδοση αποδείξεων στις συναλλαγές τους ως περιστατικό διαφθοράς. Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι πολίτες (27,3% για το δημόσιο και 31% για τον ιδιωτικό τομέα), δηλώνουν ότι αρνήθηκαν να καταβάλλουν τα ζητηθέντα ποσά (έναντι 25,3% και 21,6% αντίστοιχα για το 2011).
Ταυτότητα της Εθνικής Έρευνας
Η φετινή έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δώδεκα κύματα στο διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2012, χρησιμοποιεί δομημένο ερωτηματολόγιο σε δείγμα 12.104 ατόμων. Η συγκριτική ανάλυση και διαχρονική αξιολόγηση των δεδομένων αποδεικνύει την αξιοπιστία και την εγκυρότητα της έρευνας και την καθιστά ένα σημαντικό επιστημονικό εργαλείο. Η Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα 2012 υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Έργου «Διενέργεια Ολοκληρωμένης Εθνικής Έρευνας για τη διαφθορά» που εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013» του ΕΣΠΑ.
Αναλυτικότερα, η Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα για το 2012 καταγράφει σημαντική μείωση:
- αφενός στα χρηματικά ποσά που μπαίνουν στα φακελάκια, ώστε το εκτιμώμενο μέγεθος της διαφθοράς κατά το έτος 2012, για πρώτη φορά από την έναρξη της Έρευνας δεν ξεπερνάει το μισό δις (υπολογίζεται 420 εκατ. ευρώ έναντι 554 εκατ. ευρώ το 2011).
- αφετέρου στον αριθμό περιστατικών της διαφθοράς, δεδομένου ότι το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών έπεσε κατά 1,6% (8,6% το 2012, έναντι 10,2% το 2011).
Σε Αττική και Πελοπόννησο τα «πρωτεία» της μικροδιαφθοράς
Σημειώνεται έντονη διαφοροποίηση του φαινομένου της μικροδιαφθοράς στην ελληνική επικράτεια, με τα υψηλότερα ποσοστά περιστατικών συνολικής διαφθοράς να εντοπίζονται στην Περιφέρεια Αττικής, με πρωτοπόρο το νομό Αττικής (λόγω της συγκέντρωσης της πλειοψηφίας των δημοσίων υπηρεσιών) και στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.
Το προφίλ των θυμάτων της διαφθοράς
Η έρευνα σκιαγραφεί επιπλέον και το ατομικό κοινωνικό προφίλ των θυμάτων της μικροδιαφθοράς. (Με βάση το 21,5% των ερωτηθέντων, που έχουν πέσει οποτεδήποτε στο παρελθόν θύματα της μικροδιαφθοράς): πρόκειται, κυρίως, για άνδρες ηλικίας 45-54 ετών, απόφοιτους Ανώτερης Εκπαίδευσης, αυτοαπασχολούμενους ή εργοδότες.
Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση το αντίδοτο στη μικροδιαφθορά
Όπως σημειώνει η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς, που έκανε την Έρευνα, «η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δίνει λύσεις όχι μόνο διότι εκσυγχρονίζει τη δημόσια διοίκηση, αλλά διότι συμβάλλει στην αποστασιοποίηση του πολίτη από τις δημόσιες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ευκαιρίες για παράνομες συναλλαγές».
Κατά καιρούς έχει αναδείξει εργαλεία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, όπως η ευρεία υιοθέτηση ηλεκτρονικών πληρωμών στις συναλλαγές με τη δημόσια διοίκηση, η καθιέρωση του Ενιαίου Αριθμού Συναλλαγών του πολίτη κ.α., που μπορούν να πλήξουν τα φακελάκια που κατευθύνονται στις δημόσιες υπηρεσίες.
Ταυτόχρονα, «η υιοθέτηση και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου προστασίας και ενθάρρυνσης των whistleblowers (δηλαδή όσων προβαίνουν σε αποκαλύψεις πληροφοριών για κάποιο αδίκημα διαφθοράς), όχι μόνο θα εξοικονομήσει πόρους, αλλά μακροπρόθεσμα θα αλλάξει νοοτροπίες, σπάζοντας χρόνιους φαύλους κύκλους που “ανέχονται” δωρολήπτες και δωροδότες. »Ας δούμε την τρέχουσα συγκυρία της κρίσης δημιουργικά, κάνοντας μικρά απτά βήματα. Ήδη οι πολίτες εμφανίζουν σημάδια ωρίμανσης. Ας τους ενθαρρύνουμε, ας τους προστατεύσουμε, ας τους διευκολύνουμε, ας τους ενεργοποιήσουμε για την καταπολέμηση της διαφθοράς», τόνισε ο πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος Κώστας Μπακούρης.
Και φέτος, εντοπίζεται η μαζικής έκτασης τάση οι ερωτώμενοι να εκλαμβάνουν τη μη έκδοση αποδείξεων στις συναλλαγές τους ως περιστατικό διαφθοράς. Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι πολίτες (27,3% για το δημόσιο και 31% για τον ιδιωτικό τομέα), δηλώνουν ότι αρνήθηκαν να καταβάλλουν τα ζητηθέντα ποσά (έναντι 25,3% και 21,6% αντίστοιχα για το 2011).
Ταυτότητα της Εθνικής Έρευνας
Η φετινή έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δώδεκα κύματα στο διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2012, χρησιμοποιεί δομημένο ερωτηματολόγιο σε δείγμα 12.104 ατόμων. Η συγκριτική ανάλυση και διαχρονική αξιολόγηση των δεδομένων αποδεικνύει την αξιοπιστία και την εγκυρότητα της έρευνας και την καθιστά ένα σημαντικό επιστημονικό εργαλείο. Η Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα 2012 υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Έργου «Διενέργεια Ολοκληρωμένης Εθνικής Έρευνας για τη διαφθορά» που εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013» του ΕΣΠΑ.
Αναλυτικότερα, η Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα για το 2012 καταγράφει σημαντική μείωση:
- αφενός στα χρηματικά ποσά που μπαίνουν στα φακελάκια, ώστε το εκτιμώμενο μέγεθος της διαφθοράς κατά το έτος 2012, για πρώτη φορά από την έναρξη της Έρευνας δεν ξεπερνάει το μισό δις (υπολογίζεται 420 εκατ. ευρώ έναντι 554 εκατ. ευρώ το 2011).
- αφετέρου στον αριθμό περιστατικών της διαφθοράς, δεδομένου ότι το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών έπεσε κατά 1,6% (8,6% το 2012, έναντι 10,2% το 2011).
Σε Αττική και Πελοπόννησο τα «πρωτεία» της μικροδιαφθοράς
Σημειώνεται έντονη διαφοροποίηση του φαινομένου της μικροδιαφθοράς στην ελληνική επικράτεια, με τα υψηλότερα ποσοστά περιστατικών συνολικής διαφθοράς να εντοπίζονται στην Περιφέρεια Αττικής, με πρωτοπόρο το νομό Αττικής (λόγω της συγκέντρωσης της πλειοψηφίας των δημοσίων υπηρεσιών) και στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.
Το προφίλ των θυμάτων της διαφθοράς
Η έρευνα σκιαγραφεί επιπλέον και το ατομικό κοινωνικό προφίλ των θυμάτων της μικροδιαφθοράς. (Με βάση το 21,5% των ερωτηθέντων, που έχουν πέσει οποτεδήποτε στο παρελθόν θύματα της μικροδιαφθοράς): πρόκειται, κυρίως, για άνδρες ηλικίας 45-54 ετών, απόφοιτους Ανώτερης Εκπαίδευσης, αυτοαπασχολούμενους ή εργοδότες.
Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση το αντίδοτο στη μικροδιαφθορά
Όπως σημειώνει η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς, που έκανε την Έρευνα, «η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δίνει λύσεις όχι μόνο διότι εκσυγχρονίζει τη δημόσια διοίκηση, αλλά διότι συμβάλλει στην αποστασιοποίηση του πολίτη από τις δημόσιες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ευκαιρίες για παράνομες συναλλαγές».
Κατά καιρούς έχει αναδείξει εργαλεία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, όπως η ευρεία υιοθέτηση ηλεκτρονικών πληρωμών στις συναλλαγές με τη δημόσια διοίκηση, η καθιέρωση του Ενιαίου Αριθμού Συναλλαγών του πολίτη κ.α., που μπορούν να πλήξουν τα φακελάκια που κατευθύνονται στις δημόσιες υπηρεσίες.
Ταυτόχρονα, «η υιοθέτηση και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου προστασίας και ενθάρρυνσης των whistleblowers (δηλαδή όσων προβαίνουν σε αποκαλύψεις πληροφοριών για κάποιο αδίκημα διαφθοράς), όχι μόνο θα εξοικονομήσει πόρους, αλλά μακροπρόθεσμα θα αλλάξει νοοτροπίες, σπάζοντας χρόνιους φαύλους κύκλους που “ανέχονται” δωρολήπτες και δωροδότες. »Ας δούμε την τρέχουσα συγκυρία της κρίσης δημιουργικά, κάνοντας μικρά απτά βήματα. Ήδη οι πολίτες εμφανίζουν σημάδια ωρίμανσης. Ας τους ενθαρρύνουμε, ας τους προστατεύσουμε, ας τους διευκολύνουμε, ας τους ενεργοποιήσουμε για την καταπολέμηση της διαφθοράς», τόνισε ο πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάδος Κώστας Μπακούρης.
