Το αίτημα της ανανέωσης
της κοινωνίας και της προσαρμογής της στα εκάστοτε καινούργια δεδομένα της
πραγματικότητας, ήταν, είναι και θα είναι πάντοτε στην επικαιρότητα. Πρόκειται
για το οξυγόνο που χρειάζεται η ζωή για να ξαναδώσει ελπίδες και αισιοδοξία
στον κόσμο. Υπάρχει όμως μια περίοδος που η κλασική και η διαχρονική λέξη
"ανανέωση" ταυτίστηκε με αυτήν της "επανάστασης" και τον
ρόλο αυτόν που επίσης ταυτίστηκε με όρους όπως "πρόοδος", "εξέλιξη",
ανέλαβε μια πολιτική πρωτοπορία που εκφραζόταν από τις μαρξιστικές ιδέες της
αριστεράς. Πού βασίστηκε αυτή για να προχωρήσει το "ανατρεπτικό" της
έργο; Φιλοσοφικά στην απαξίωση και σχετικοποίηση λέξεων κλειδιά για τη συνοχή
των πολιτών. Αυτά ήταν :
κράτος- έθνος, σύνορα, ταυτότητα, εθνικό αφήγημα ,
νοσταλγία, εθνική ιστορία, κλασική παιδεία, εκκλησία, ανθρωπιστική σκέψη,
διαφωτισμός, ενσωμάτωση ξένων , μετανάστευση. Αυτές οι λέξεις-κλειδιά
απαξιώθηκαν , σχετικοποιήθηκαν όλο τον 20ο αιώνα , έτσι ώστε, σήμερα να χουν
χάσει το εννοιολογικό και ιστορικό-ιδεολογικό τους περιεχόμενο. Μετά απο
σαράντα χρόνια "ξενοφιλου" παραληρήματος και ταυτοτικής αποδόμησης,
μετά τη δίχως ισορροπία και όρια ρήξη με τον κλασικό κόσμο και της παγκόσμιες
αξίες, ένα σημαντικό μέρος των Ευρωπαίων και των Ελλήνων νιώθει να απειλείται.
Η λέξη νοσταλγία, λέξη βαθιά κλασικής παίδιας ενεργοποιείται όχι για μια
δυναμική εξέλιξη αλλά ως άμυνα όσων ακόμη διαθέτουν εθνική συνείδηση. Αυτή η
υπαρξιακή κρίση που οξύνθηκε απο έναν άγριο και ανεξέλεγκτο κοσμοπολιτισμό είναι
πολύ πιο ισχυρή σήμερα ακόμη κι απο την κρίση ανεργίας. Η ανάγκη μιας εκ νέου
επανεργοποίησης του εθνικού μυθιστόρηματος και των συνόρων επανέρχεται στην
επικαιρότητα επιβεβαιώνονται τα γνωστά λόγια του Ραϊμόν Αρόν, "τα άτομα
δεν μπορούν να γίνουν πολίτες του ίδιου κράτους εκτός κι αν έχουν το αίσθημα
ότι μοιράζονται ένα κοινό πεπρωμένο." Και κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στη
σημερινή παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα. Το μίσος που δείχνει η αριστερά στην
λέξη "νοσταλγία " και η περιφρόνηση της σε παραδοσιακές αξίες και
πολιτισμικές κληρονομιές , έχει οδηγήσει σε ένα είδος έλλειψης πολιτισμικής
αυτοεκτίμησης και μίσους του ιστορικού μας εαυτού. Χρειαζόμαστε ένα νέο αφήγημα
περισσότερο απο ποτέ. Η κρίση δε λύνεται μόνο λέγοντας αλήθειες και ονομάζοντας
τα πράγματα. Η σημερινή κρίση έχει ανάγκη απο θάρρος, κουράγιο, εθνική
ταυτότητα και σφαιρική αποδοχή του πολιτισμού μας. Πρέπει να παντρέψουμε
δημιουργικά ορθολογισμό και θρησκεία, ανθρωπισμό και τεχνική , μετανάστευση και
παράδοση, ιστορία και τεχνολογική έρευνα. Αντί να προχωρούμε μόνο με
συγκρούσεις όπως είναι το ιδεολογικό στίγμα της αριστεράς, πρέπει να
προχωρήσουμε με συνθέσεις, γνωρίζοντας ότι καμία λέξη- όρος δεν ανήκει στο
καλάθι των αχρήστων. Όλες είναι αναγκαίες στο δύσκολο σήμερα.
Δημοσθένης
Δαββέτας
