Γράφει ο Δημοσθένης Δαββέτας
La reforme της Υπουργού Παιδείας
της Γαλλίας για τα college
έχει κάτι το κοινό, το συγγενές με την αντίστοιχη πρόταση του σημερινού έλληνα
Υπουργού Παιδείας που ζήτησε την κατάργηση των πρότυπων σχολείων και των
αριστείων. Κι οι δύο προτάσεις κινούνται στο ίδιο ιδεολογικοπολιτικό μήκος
κύματος που πιστεύει ότι πρέπει να απαγκιστρωθούμε από την κλασική παιδεία και
να ρίξουμε το βάρος στη δύναμη της Τεχνικής. Κατά βάθος θεωρούν, τη πνευματική
και ψυχική καλλιέργεια μέσω της ανθρωπιστικής κουλτούρας, ως εχθρό στο όραμά
τους που στοχεύει κυρίως στη τεχνική ειδίκευση και αρτιότητα. Στοχεύει σε μία interdisciplinaire ιδεολογία η οποία δεν
έχει ανάγκη σταθερών θεμελίων όπως είναι η ελληνική και η λατινική γλώσσα. Τις
γλώσσες αυτές που ιστορικά έβαλαν σε λέξεις έναν ανθρωπιστικό κώδικα αξιών τις
θεωρούν «νεκρές». Όχι γιατί δεν μιλιούνται καθημερινά, αλλά γιατί είναι
πεθαμένες στο μυαλό των ιδεολογικών εμμονών της αριστεράς.
Ένας κόσμος όμως που
δεν λαμβάνει υπ’ όψιν του τις παραδόσεις, που δεν θέλει να ‘χει πολιτισμικές
ρίζες και ιστορική μνήμη, είναι ένας κόσμος βιτρίνα. Είναι ένας κόσμος με
τεράστια τεχνητά πόδια με ασκημένο σώμα, αλλά όχι με καρδιά και δημιουργικό
μυαλό. Του λείπει η εσωτερική και πνευματική περιπέτεια. Αυτός ο κόσμος, ο
μισός, ο κόσμος εικόνα, είναι ένας κόσμος τεχνικό εργαλείο. Είναι μια κακή
ερμηνεία της περίφημης φράσης του Andy Warhol: «Θέλω να γίνω μια μηχανή».
Πρόκειται για από-υποκειμενοποίηση του πολίτη, για την απόπροσωποίησή του. Πρόκειται για τη μετατροπή του σε μηχανικό
όργανο, για την μετατροπή του σε ωφέλιμο εργαλείο. Στο όνομα μιας άριζης διεθνοποίησης
που οραματίζεται μια τεχνομηχανική ζωή, οι αριστερές ιδεολογικές εμμονές,
επιτίθενται στην πνευματικότητα (ως διαρκή αυτογνωσία), στη καλλιέργεια (ως
αναζήτηση αυτονομίας) αλλά και στον ανθρωπισμό ως θεμέλιο της σύγχρονης
πολιτισμένης κοινωνίας.
Τα ελληνικά και τα
λατινικά, εκτός από γλώσσες της τεχνικής, της επιστήμης, της φιλοσοφίας και των
τεχνών, εμπεριέχουν και έναν αξιακό κώδικα που θέλει να ωθήσει τους νέους προς
τη σοφία, το καλό και το αγαθό. Οι γλώσσες αυτές ωθούν σε μια διαρκή αυτοανεύρεση
και βοηθούν προς μια πολιτισμική συνειδητοποίηση. Λειτουργούν ως ο καθρέφτης
και το μέλλον του πολιτισμού μας. Η μελέτη τους μας βοηθά στο να γίνουμε
καλύτεροι άνθρωποι όπως έλεγε και η Jacqueline de Romilly. Δεν γινόμαστε
καλύτεροι με το ν’απογυμνωθούμε από την πολιτισμική και ιστορική μας μνήμη, από
τα υπρξιακά και ηθικά ερωτήματα που τόσο αυστηρά και γενναιόδωρα μας πρόσφερε η
κλασική μας παιδεία. Αυτή στόχευε πάντα το Άριστον, το είχε ως σκοπό ζωής, όπως
έλεγε και ο Αριστο-τέλης. Γι αυτό και πιστεύω ότι τέτοιες προτάσεις σαν αυτές
των υπουργών υπακούουν σε μία ιδεολογική αντίληψη που στοχεύει την βίαιη
απ-ανθρωποποίηση του «Ανθρώπου». Ο Άνθρωπος είναι ο εχθρός τους. Πρόκειται για
ιδεολογικό τζιχαντισμό που οδηγεί μαθηματικά στην υποκουλτούρα (inculture). Οι προτάσεις αυτές κρύβουν μέσα τους ένα
μίσος του ιστορικού μας εαυτού, μια άρνηση που οδηγεί στην αυτοκαταστροφή.
Ξεχνούν όμως, αυτοί οι αριστεροί ιδεολόγοι, ότι δεν υπάρχει ζωή δίχως ανθρωπιά,
δεν υπάρχουν άνθρωποι δίχως αισθαντικότητα. Μια μηχανική ζωή είναι ζωή τεχνιτή
και δεν έχει καμία αξία. Μόνο ότι νοιώθουμε υπάρχει και αξίζει έλεγε ο
Επίκουρος. Τα άλλα δεν αξίζουν γιατί δεν υπάρχουν. Κι ο ανθρωπιστικός μας
ανθρωπισμός είναι ένας διαρκής ύμνος στην ομορφιά και το παρόν της ζωής.
Δημοσθένης
Δαββέτας
Καθηγητής
Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός
