Τετάρτη 25 Ιουνίου 2014

1922: Στην προκυμαία της Σμύρνης

Γράφει ο Μίκης
Πρωτοπαπαδάκης
Την ώρα που οι εκδιωκόμενοι από τις πατρίδες τους Μικρασιάτες συνωστίζονταν στην προκυμαία της Σμύρνης ελπίζοντας ότι θα βρεθεί μέσον για να διαφύγουν προς την ελληνική επικράτεια, παίχθηκε εις βάρος τους μια κακόγουστη και κακόβουλη φάρσα: Διαδόθηκε στο πλήθος η παραπλανητική  πληροφορία, ότι δήθεν πρέπει να αποκτήσουν διαβατήρια, για να τους επιτραπεί να αποβιβασθούν σε ελληνικά λιμάνια.
Η παραπλανητική αυτή είδηση προκάλεσε πανικό, επειδή στην δύσκολη εκείνη ώρα δεν ήταν δυνατόν να εφοδιασθούν οι προσφεύγοντες με διαβατήρια. Ο πανικός διαλύθηκε, όταν άρχισαν να καταφθάνουν στην Σμύρνη τα πολυάριθμα πλοία, που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση για να τους παραλάβουν.  Κανείς δεν τους έκανε έλεγχο για διαβατήρια, όταν επιβιβάσθηκαν στα πλοία, ούτε όταν αποβιβάσθηκαν στα ελληνικά λιμάνια. Το θέμα ξεχάσθηκε και κανείς πιά δεν ασχολήθηκε μ’ αυτό

Η επιβίβαση των Μικρασιατών στα πλοία εικονίζεται με φωτογραφίες, που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Αμερικανού Προξένου Χόρτον και στην ταινία που τράβηξε με ερασιτεχνική μηχανή ο Αμερικανός, πάλι, διευθυντής της οργάνωσης YMCA (ΧΑΝ). και προβλήθηκε πρόσφατα στο διαδικτυακό κανάλι TVXS. Στις δύο παραπάνω δημοσιεύσεις αναφέρεται ότι τα πλοία είχαν αποσταλεί από την ελληνική Κυβέρνηση.
Το πραγματικό γεγονός ότι η Κυβέρνηση έστειλε πλοία για να παραλάβουν τους προσφεύγοντες και ότι κανείς δεν έκανε έλεγχο για διαβατήρια, προσπαθεί ο συγγραφέας να διαψεύσει. Υποστηρίζει,  ότι πράγματι η ελληνική Κυβέρνηση απαιτούσε την κατοχή διαβατηρίων από τους Μικρασιάτες, που προσέρχονταν στην ελληνική επικράτεια για να σωθούν.
Αυτό, καταλήγει, ήταν μια προσπάθεια της Κυβέρνησης, να εμποδίσει την άφιξη των προσφευγόντων Μικρασιατών στην ελληνική επικράτεια, αφού, την ώρα εκείνη του χάους ήταν πρακτικά αδύνατον, όπως είπαμε, να εφοδιασθούν οι προσφεύγοντες με διαβατήρια,  Ακόμη, υποστηρίζει ο συγγραφέας, η πίεση του απεγνωσμένου πλήθος ήταν, δήθεν, εκείνο, που, τελικά, ανάγκασε την Κυβέρνηση να ανακαλέσει την σχετική απόφασή της. Δεν μας πληροφορεί, όμως, ποιός και πότε δήθεν έδωσε την εντολή ανάκλησης της εφαρμογής του επίμαχου νόμου.
Τις παραπάνω παραπλανητικές πληροφορίες βρίσκουμε στις σελίδες 254-256 (Δ΄ Μέρος) του βιβλίου. Ειδικότερα διαβάζουμε εκεί, ότι «Έγινε χρήση του κατάπτυστου νόμου  περί  διαβατηρίων. Μπορούσαν» συνεχίζει ο συγγραφέας,  «να αναχωρήσουν για την Ελλάδα μόνον όσοι ήσαν κάτοχοι ελληνικού διαβατηρίου».
Ο νόμος, που ο συγγραφέας ονομάζει ‘‘κατάπτυστο’’, είναι ο 2870/1922, με τον οποίο θεσπίζεται ο έλεγχος διαβατηρίων σε άτομα που έρχονται από την αλλοδαπή.  Δεν είναι, όμως, δυνατόν να υποστηριχθεί, ότι ο συγκεκριμένος νόμος είχε σχέση με την άφιξη των Μικρασιατών στα ελληνικά λιμάνια. Είχε συνταχθεί, όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω, σε εποχή, που κανείς δεν υποπτευόταν, πως η εκστρατεία θα είχε το γνωστό τραγικό τέλος.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΨΗΦΙΣΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Ο υπόψη νόμος ψηφίσθηκε στην Βουλή, όπως φαίνεται στα Επίσημα Πρακτικά, στις 2 και 9 Ιουνίου 1922, και μάλιστα, με ομοφωνία. Κανένας βουλευτής δεν έφερε την παραμικρή αντίρρηση. Η σύνταξη του νόμου σε σχέδιο είναι φανερό, ότι έγινε πολύ ενωρίτερα, πιθανώς τον Ιανουάριο του 1922. Τέλος, για να φθάσει ένας νόμος να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μετά την ψήφιση, απαιτείται χρόνος, που εξαρτάται από τον φόρτο εργασίας των υπηρεσιών της Γραμματείας της Βουλής. Μόνον ένας αδαής περί την διαδικασία του νομοθετικού έργου της Βουλής μπορεί να υποστηρίξει ότι η ημερομηνία της δημοσίευσης  έχει  ιδιαίτερη σημασία.
  
Ο ΝΟΜΟΣ ΗΤΑΝ ΑΝΕΝΕΡΓΟΣ
Ένα ακόμη σοβαρό στοιχείο, που αποδεικνύει Ότι ο υπόψη νόμος δεν είχε σχέση με την υποδοχή των προσφευγόντων Μικρασιατών είναι το γεγονός, ότι στις μέρες της διαφυγής τους ο νόμος δεν ήταν ανενεργός. Για να ενεργοποιηθεί, έπρεπε να έχουν εκδοθεί τα διατάγματα, που προβλέπονταν από τα άρθρα 1 και 4 του νόμου, με σχετικές οδηγίες προς τα λιμεναρχεία για την εφαρμογή του. Αν η Κυβέρνηση ήθελε να εφαρμόσει τον νόμο για τους Μικρασιάτες, θα είχε σπεύσει, αμέσως μετά την δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, να εκδώσει τα διατάγματα και να στείλει κατεπειγόντως την σχετική εγκύκλιο στα λιμεναρχεία. Αυτό, όμως, δεν έγινε. Ο νόμος έμεινε ξεχασμένος στα σκονισμένα ράφια των αρχείων της Βουλής και καμία κυβέρνηση, ούτε και το Στρατοδικείο της Δίκης των Έξι, δεν ενδιαφέρθηκε να τον ανασύρει από εκεί.
Ό,τι άλλο αν πούμε για τον υπόψη νόμο, είναι υποθετικό, προϊόν φαντασίας, επειδή δεν σώζεται η σχετική εισηγητική έκθεση. Οι εισηγητικές εκθέσεις δεν δημοσιεύονται στα Πρακτικά της Βουλής, ούτε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως Στα αρχεία της Βουλής σώζονται μόνον εισηγητικές εκθέσεις νόμων που θεσπίσθηκαν μετά το 1923.
  
Η ΨΕΥΔΕΠΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ
Η παραπάνω ‘‘κατάπτυστη’’ παραπλανητική είδηση είχε διαδοθεί στην προκυμαία της Σμύρνης με μια προκήρυξη, που περιείχε ψευδεπίγραφη εικόνα του φύλλου 119-τεύχος πρώτον/20 Ιουλίου 1922 της ‘‘Εφημερίδος της Κυβερνήσεως’’ με αποσπάσματα του νόμου 2870/1922, και αυτά παραποιημένα..
Η μορφή της προκήρυξης, όπως φαίνεται στην αντίστοιχη εικόνα, φανερώνει ότι αυτή δεν διανεμήθηκε από όργανο της ελληνικής κυβέρνησης. Όταν οι κυβερνήσεις θέλουν να ενημερώσουν τους πολίτες για κάποιο θέμα, δεν κυκλοφορούν προκηρύξεις με ψευδεπίγραφα και προχειρογραμμένα αντίγραφα του επίσημου οργάνου τους, αλλά εκδίδουν εγκυκλίους και ανακοινώσεις για το θέμα.
Δεν είναι γνωστό, ποιός διένειμε την προκήρυξη. Ποιός, άραγε, και με ποιόν πονηρό σκοπό, διέδωσε την ‘‘ανακοίνωση’’ στο πλήθος, προσθέτοντας αγωνία στον πόνο τους; Μήπως έριξαν την προκήρυξη τουρκικά αεροπλάνα, όπως συνέβη με φύλλα του ‘‘Ριζοσπάστη’’ και με άλλες αντικυβερνητικές προκηρύξεις; Και ποιός έδωσε στην τουρκική αεροπορία τις προκηρύξεις;
   
Η Πατρίδα ουδέποτε διανοήθηκε να εμποδίσει τα χειμαζόμενα παιδιά της να έρθουν από την Μικρά Ασία και να εγκατασταθούν στα ελεύθερα εδάφη της.      
                                                     
(Σκέψεις σχετικά με το βιβλίο  «Η Μικρασιατική Εκστρατεία» που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες με την εφημερίδα REAL NEWS.

elzoni.gr