Είναι πλέον 84 ετών, η δύναμη της σκέψης του ωστόσο συνεχίζει επίμονα να γεννά καινούριες ιδέες. Να διαπιστώνει απτές πραγματικότητες. Να εξηγεί, και όχι απλώς να προβλέπει το μέλλον που έρχεται, τις περισσότερες φορές καλπάζοντας.
Ο Γιούργκεν Χάμπερμας, επιστήμονας της κοινωνικής θεωρίας και της σύγχρονης σκέψης, επέδρασε καθοριστικά στη διαμόρφωση μιας σειράς από θεωρίες στη δημόσια σφαίρα, τις τελευταίες δεκαετίες. Και μεταξύ άλλων, βοήθησε το έθνος του, τη Γερμανία, να ξανασταθεί στα πόδια της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, να ξεπεράσει τις αυτονόητες δυσκολίες, να οικοδομήσει από την αρχή μια αξιακή κιβωτό που επέτρεψε στον μέσο Γερμανό να ζήσει και να προοδεύσει, απενοχοποιημένος. Ξεπερνώντας στην καθημερινότητά του την αβάσταχτη κληρονομιά του ναζισμού, αλλά και του γεγονότος ότι από το Βερολίνο ξεκίνησαν οι μόνοι πόλεμοι που καταγράφηκαν από την Ιστορία ως Παγκόσμιοι.
Ο διάσημος θεωρητικός από τη Φρανκφούρτη λοιπόν, έρχεται σήμερα να… πατήσει φρένο στην πολιτική της Άνγκελα Μέρκελ. Στην πολιτική της σύγχρονης Γερμανίας, που με τη δύναμη της οικονομικής ηγεμονίας καταφέρνει ότι δεν κατάφερε στα πεδία των μαχών με δυο Παγκοσμίους Πολέμους. Γιατί ο Χάμπερμας κατανοεί ότι μια τέτοια επικράτηση δεν θα γίνει… χωρίς αιχμαλώτους. Και η Γερμανία θα έχει χάσει την ψυχή της, βάζοντας την ίδια στιγμή απέναντί της την ιστορική συνείδηση της Ευρώπης. Και τις καρδιές των ανθρώπων που συγκροτούν λαούς και έθνη.
Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο του Leuven στα ανατολικά των Βρυξελλών, στην πρώτη μεγάλη ομιλία του για την κρίση χρέους της ευρωζώνης, ο Γιούργκεν Χάμπερμας “χαστούκισε” την πολιτική που εφαρμόζει η Γερμανία. Επεσήμανε ότι η φιλελεύθερη Δημοκρατία που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα του μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αυτονόητη και αιώνια, και προειδοποίησε ότι αν δεν αλλάξει κάτι ουσιαστικά στη σημερινή Ευρώπη, μπορεί να οδηγηθούμε σε μια μεγάλη καταστροφή: Τη διάλυση της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τον Χάμπερμας, η Ευρώπη θα πρέπει να “ξαναγεννήσει” το όραμα των ιδρυτών της για μια πολιτική ένωση, μια ένωση λαών με σεβασμό στις ιστορικές και πολιστικές ιδιαιτερότητες του καθενός, δίνοντας έμφαση στη συγκρότηση και υπεράσπιση των αναγκαίων θεσμικών δομών.
“Το να αναβάλλουμε τη Δημοκρατία, είναι μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη κίνηση. Η διαχείριση αυτής της κρίσης δεν μπορεί να είναι τεχνοκρατική. Πρέπει να είναι πολιτική. Βαθιά πολιτική.
Η γερμανική κυβέρνηση κρατάει στα χέρια της το κλειδί για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το βασικό ερώτημα είναι αν η Γερμανία ενδιαφέρεται να πάρει την πρωτοβουλία και να αλλάξει την πορεία προς το μέλλον αυτό.
Ο ηγετικός ρόλος της σημερινής Γερμανίας, ξυπνάει ιστορικά φαντάσματα παντού γύρω μας. Γι’ αυτό και πρέπει να ξεπεράσουμε τον πειρασμό μιας Γερμανικής Ευρώπης.
Δυστυχώς, οι απαντήσεις που έδωσαν μέχρι σήμερα οι ευρωπαϊκές ηγεσίες στην κρίση υπήρξαν στρεβλωτικές και ανεπαρκείς. Δημιουργήθηκε ένα τεχνοκρατικό μοντέλο, χωρίς δημοκρατικές ρίζες. Και δεν μπορούμε να γυρίζουμε την πλάτη μας στη Δημοκρατία. Ούτε να ανεχόμαστε την αναβολή της”, ήταν τα λόγια του Χάμπερμας.
Ο διάσημος καθηγητής πάντως δεν περιορίστηκε στα λόγια. Έγινε και πολύ συγκεκριμένος, ζητώντας από τη γερμανική κυβέρνηση να εγκαταλείψει την πολιτική λιτότητας που έχει επιβληθεί στο σύνολο της ευρωζώνης, θυσιάζοντας την κοινωνική συνοχή, και να την αντικαταστήσει με δράσεις αλληλεγγύης, ευελιξία στην κινητικότητα του χρήματος και των ενισχύσεων στην Ευρώπη, ενώ πρότεινε και την έκδοση ευρωομολόγων για την αγορά χρεών προβληματικών οικονομιών.
“Ακόμη κι αν δεν καταλαβαίναμε από μόνοι μας ότι αυτό πρέπει να κάνουμε, είναι ιστορική υποχρέωσή μας. Ένα… δάνειο από το παρελθόν προς όλους τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης”, σχολίασε ο Γιούργκεν Χάμπερμας. Και όλοι κατάλαβαν το υπονοούμενο. Ας ελπίσουμε ότι το κατάλαβε και το Βερολίνο.
ΜΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ/ ysterograf.gr
Ο Γιούργκεν Χάμπερμας, επιστήμονας της κοινωνικής θεωρίας και της σύγχρονης σκέψης, επέδρασε καθοριστικά στη διαμόρφωση μιας σειράς από θεωρίες στη δημόσια σφαίρα, τις τελευταίες δεκαετίες. Και μεταξύ άλλων, βοήθησε το έθνος του, τη Γερμανία, να ξανασταθεί στα πόδια της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, να ξεπεράσει τις αυτονόητες δυσκολίες, να οικοδομήσει από την αρχή μια αξιακή κιβωτό που επέτρεψε στον μέσο Γερμανό να ζήσει και να προοδεύσει, απενοχοποιημένος. Ξεπερνώντας στην καθημερινότητά του την αβάσταχτη κληρονομιά του ναζισμού, αλλά και του γεγονότος ότι από το Βερολίνο ξεκίνησαν οι μόνοι πόλεμοι που καταγράφηκαν από την Ιστορία ως Παγκόσμιοι.
Ο διάσημος θεωρητικός από τη Φρανκφούρτη λοιπόν, έρχεται σήμερα να… πατήσει φρένο στην πολιτική της Άνγκελα Μέρκελ. Στην πολιτική της σύγχρονης Γερμανίας, που με τη δύναμη της οικονομικής ηγεμονίας καταφέρνει ότι δεν κατάφερε στα πεδία των μαχών με δυο Παγκοσμίους Πολέμους. Γιατί ο Χάμπερμας κατανοεί ότι μια τέτοια επικράτηση δεν θα γίνει… χωρίς αιχμαλώτους. Και η Γερμανία θα έχει χάσει την ψυχή της, βάζοντας την ίδια στιγμή απέναντί της την ιστορική συνείδηση της Ευρώπης. Και τις καρδιές των ανθρώπων που συγκροτούν λαούς και έθνη.
Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο του Leuven στα ανατολικά των Βρυξελλών, στην πρώτη μεγάλη ομιλία του για την κρίση χρέους της ευρωζώνης, ο Γιούργκεν Χάμπερμας “χαστούκισε” την πολιτική που εφαρμόζει η Γερμανία. Επεσήμανε ότι η φιλελεύθερη Δημοκρατία που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα του μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αυτονόητη και αιώνια, και προειδοποίησε ότι αν δεν αλλάξει κάτι ουσιαστικά στη σημερινή Ευρώπη, μπορεί να οδηγηθούμε σε μια μεγάλη καταστροφή: Τη διάλυση της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τον Χάμπερμας, η Ευρώπη θα πρέπει να “ξαναγεννήσει” το όραμα των ιδρυτών της για μια πολιτική ένωση, μια ένωση λαών με σεβασμό στις ιστορικές και πολιστικές ιδιαιτερότητες του καθενός, δίνοντας έμφαση στη συγκρότηση και υπεράσπιση των αναγκαίων θεσμικών δομών.
“Το να αναβάλλουμε τη Δημοκρατία, είναι μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη κίνηση. Η διαχείριση αυτής της κρίσης δεν μπορεί να είναι τεχνοκρατική. Πρέπει να είναι πολιτική. Βαθιά πολιτική.
Η γερμανική κυβέρνηση κρατάει στα χέρια της το κλειδί για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το βασικό ερώτημα είναι αν η Γερμανία ενδιαφέρεται να πάρει την πρωτοβουλία και να αλλάξει την πορεία προς το μέλλον αυτό.
Ο ηγετικός ρόλος της σημερινής Γερμανίας, ξυπνάει ιστορικά φαντάσματα παντού γύρω μας. Γι’ αυτό και πρέπει να ξεπεράσουμε τον πειρασμό μιας Γερμανικής Ευρώπης.
Δυστυχώς, οι απαντήσεις που έδωσαν μέχρι σήμερα οι ευρωπαϊκές ηγεσίες στην κρίση υπήρξαν στρεβλωτικές και ανεπαρκείς. Δημιουργήθηκε ένα τεχνοκρατικό μοντέλο, χωρίς δημοκρατικές ρίζες. Και δεν μπορούμε να γυρίζουμε την πλάτη μας στη Δημοκρατία. Ούτε να ανεχόμαστε την αναβολή της”, ήταν τα λόγια του Χάμπερμας.
Ο διάσημος καθηγητής πάντως δεν περιορίστηκε στα λόγια. Έγινε και πολύ συγκεκριμένος, ζητώντας από τη γερμανική κυβέρνηση να εγκαταλείψει την πολιτική λιτότητας που έχει επιβληθεί στο σύνολο της ευρωζώνης, θυσιάζοντας την κοινωνική συνοχή, και να την αντικαταστήσει με δράσεις αλληλεγγύης, ευελιξία στην κινητικότητα του χρήματος και των ενισχύσεων στην Ευρώπη, ενώ πρότεινε και την έκδοση ευρωομολόγων για την αγορά χρεών προβληματικών οικονομιών.
“Ακόμη κι αν δεν καταλαβαίναμε από μόνοι μας ότι αυτό πρέπει να κάνουμε, είναι ιστορική υποχρέωσή μας. Ένα… δάνειο από το παρελθόν προς όλους τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης”, σχολίασε ο Γιούργκεν Χάμπερμας. Και όλοι κατάλαβαν το υπονοούμενο. Ας ελπίσουμε ότι το κατάλαβε και το Βερολίνο.
ΜΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ/ ysterograf.gr
