Το ΠΑΣΟΚ δεν κληρονομείται. Πράγματι…

Το ιστορικό αποτύπωμα δύσκολα μπορεί να διαγραφεί από την πολιτική μνήμη: Στο μακρινό (σήμερα) 1995, ο ασθενής πλέον Ανδρέας Παπανδρέου βρίσκεται αντιμέτωπος με την τελευταία μεγάλη πρόκληση της θυελλώδους πολιτικής διαδρομής του. Ο Κώστας Σημίτης, εκείνος που ο Ανδρέας… δεν ήθελε να βλέπει, η Βάσω Παπανδρέου, εκείνη που ο Ανδρέας θεώρησε «επίκτητο» μέλος της οικογένειάς του, ο Θεόδωρος Πάγκαλος, εκείνον που ο Ανδρέας προόριζε για διάδοχο, και ο Παρασκευάς Αυγερινός, εκείνον την καθαρή σκέψη του οποίου ο Ανδρέας άκουγε πάντοτε, ειδικά σε θέματα εκλογικών αναμετρήσεων, είχαν καταφέρει με την (sic)… φράξια της «ομάδας των τεσσάρων» να αμφισβητούν το imperium του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, όπως κανένας άλλος στο παρελθόν.
Ούτε τότε, την εποχή του Ειδικού Δικαστήριου και του ανεκπλήρωτου εθνικού αιτήματος για «κάθαρση» στον δημόσιο βίο, όταν ο Γιώργος Γεννηματάς και ο Κώστας Λαλιώτης, έχοντας δίπλα τους τον Κώστα Σημίτη και τον Παρασκευά Αυγερινό, προσπάθησαν να φράξουν το δρόμο του… πεπρωμένου του Άκη Τσοχατζόπουλου προς το αξίωμα του (πανίσχυρου) Γραμματέα του ΠΑΣΟΚ, δεν είχε βιώσει ο Ανδρέας Παπανδρέου τέτοια αμφισβήτηση.
Για να επιστρέψουμε στο 1995 λοιπόν, και αφού θυμηθούμε τον μοναχικό, όσο και αποφασιστικό περίπατο της Βάσως Παπανδρέου κατά μήκους του διαδρόμου της αίθουσας όπου συνεδρίαζε η Κεντρική επιτροπή του ΠΑΣΟΚ, για να δώσει στον Ανδρέα Παπανδρέου ένα χαρτάκι, με το οποίο ζητούσε τον λόγο για να του αντιπαρατεθεί «πρόσωπο με πρόσωπο», ο ιδρυτής του Κινήματος είχε εκφωνήσει έναν λόγο, βγαλμένο μέσα από την καρδιά του.
«Το ΠΑΣΟΚ δεν διαμοιράζεται σε τιμάρια. Δεν τεμαχίζεται. Δεν κληρομείται», είχε πει. Η πρώτη και βιαστική ανάγνωση της φράσης του Ανδρέα οδηγεί στην αυτοδιάψευσή της, υπό την έννοια ότι το ΠΑΣΟΚ πολυδιασπάστηκε, και κληρομήθηκε τρεις φορές: Στον Κώστα Σημίτη, τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Ευάγγελο Βενιζέλο.
Ο Ανδρέας όμως δεν εννοούσε αυτό. Ήθελε να πει ότι το ΠΑΣΟΚ ως… κουλτούρα, έννοια, και «ιδέα», όπως ο ίδιος το οικοδόμησε με σκοπό να «λεηλατήσει» το εθνικό μέλλον του τόπου, και να κυριαρχήσει στο πολιτικό σκηνικό, με σχέση μόνιμης εξάρτησης με την εξουσία, δεν μπορούσε να «κληρονομηθεί».
Και είχε δίκιο. Ο Σημίτης, με το ιδεολόγημα του «εκσυγχρονισμού» προσπάθησε να… απλώσει την πολιτική βάση του ΠΑΣΟΚ, χωρίς μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Ο Γιώργος Παπανδρέου το επανέφερε στο… Καστρί, με όλη τη σημειολογία ενός τέτοιου come-back. Όσο για τον Ευάγγελο Βενιζέλο, στα χέρια του το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ κατάντησε… συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ, εκεί όπου έχει μετακομίσει η κοινωνική βάση του Κινήματος.
Βλέποντας κανείς όσα συμβαίνουν στο ΠΑΣΟΚ τις τελευταίες μέρες, με τον Ευάγγελο Βενιζέλο να δέχεται ευθεία αμφισβήτηση, εμπλουτισμένη με… ύβρεις, δυσκολεύεται να μην ανακαλέσει τη διδαχή της ρήσης του Ανδρέα. Ειδικά όταν ο τελευταίος των Παπανδρέου, ο Γιώργος Παπανδρέου, με πολυετή θητεία στις κυβερνήσεις του πατέρα του ως υπουργός Παιδείας, έσυρε πρώτος τον χορό της κομματικής… απειθαρχίας, στο νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Τα δύσκολα είναι μπροστά για το ΠΑΣΟΚ και τη σημερινή ηγεσία του. Αν φυσικά στο μέλλον εξακολουθεί να υπάρχει το ΠΑΣΟΚ…

ΜΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ / statesmen.gr