Πάμε εκλογές !
Ο κύβος ερρίφθη ! Η χώρα επιτέλους οδεύει ολοταχώς για εκλογές, τις πιο παράξενες εκλογές των τελευταίων τριών δεκαετιών. «Επιτέλους», γιατί έπρεπε να είχαν γίνει πολύ πολύ πιο νωρίς, και «παράξενες», γιατί σχεδόν τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Μετά από ένα διφορούμενο πείραμα διακυβέρνησης από ένα πρόσωπο εκτός πολιτικής σκηνής, εντός όμως του παγκόσμιου και εγχώριου οικονομικού προσκηνίου και παρασκηνίου, οι πολίτες καλούνται να εκλέξουν μια νέα Βουλή από την οποία θα προκύψει μια καινούρια κυβέρνηση.
Το πείραμα «Παπαδήμου» δεν αντέχει σε σοβαρή αποτίμηση και πολιτική κριτική. Ήταν μια μεταβατική κατάσταση που ασφυκτιούσε μέσα στις παλινωδίες και τις σαρωτικές μεταπτώσεις που συνέβησαν στο κόμμα που είχε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αν αναλογιστεί κανείς τα όσα συνέβησαν στο ΠΑΣΟΚ τους τελευταίους μήνες, θα μπορούσε να εκτιμήσει ότι η μόνη σταθερά που είχε ο Παπαδήμος σε αυτή την κυβέρνηση ήταν ο Βενιζέλος και εκείνος τέθηκε υπό αμφισβήτηση όταν ξεκίνησαν οι εσωκομματικές διαδικασίες εξπρές για την ανάδειξη νέου αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ. Για τα όσα εκτυλίχθηκαν παράλληλα, περί διαβασμένων και αδιάβαστων, περί άλλων που συνειδητοποιούσαν σταδιακά ότι ο Παπανδρέου ακολούθησε μια τραγική πολιτική τακτική, δε χρειάζεται να πούμε πολλά. Είναι πρόσφατα και όλοι τα θυμόμαστε. Ακόμα και οι πιο φανατικοί υποστηρικτές αυτού του κυβερνητικού υβριδίου κατέληξαν τελικά στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούσε να συνεχίσει να υφίσταται. Ήταν ένα προδιαγραμμένο αδιέξοδο που αργά ή γρήγορα θα οδηγούσε σε τέλμα.
Αν κάτι μένει από όσα έγιναν τα τελευταία 2 χρόνια είναι ότι για πρώτη φορά ίσως στην Ελλάδα η πολιτική και οι πολιτικές εξελίξεις κατόρθωσαν να ξεπεράσουν σε αντανακλαστικά, πεπραγμένα και φαντασία τους φρενήρεις τηλεοπτικούς και δημοσιογραφικούς χρόνους. Δεν μπορώ να θυμηθώ άλλη περίοδο που τα δελτία ειδήσεων πραγματικά περίμεναν τις πολιτικές εξελίξεις και δεν τις είχαν προδιαγράψει. Δεν τολμώ να γράψω ότι δεν τις είχαν διαμορφώσει σε ένα μεγάλο βαθμό, δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί. Πάντως υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που είχαμε εκπλήξεις, που είχαμε αμηχανία στους τηλεαστέρες των κεντρικών δελτίων από όσα διαδραματίζονταν στο πολιτικό σκηνικό, που ακόμα και αυτοί περίμεναν έξω από τις πόρτες το ρεπορτάζ και δεν το είχαν έτοιμο από την προηγούμενη ημέρα, καλογραμμένο και «τυλιγμένο», στα περίφημα «δημοσιογραφικά γραφεία».
Οι εξελίξεις αυτές στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν αρνητικές για την κοινωνία, για τους πολίτες και το βιοτικό τους επίπεδο, έδειξαν όμως ότι όταν η πολιτική πράγματι θέλει, μπορεί να προηγείται του τηλεοπτικού «κλίματος», μπορεί ακόμα και να το αιφνιδιάζει. Συζητάμε για την πολιτική επί του πρακτέου και όχι εκείνο το κομμάτι της που για να εκτελεστεί χρειάζεται «προετοιμασία» με διαρροές, παραπολιτικά, αγιογραφίες, στημένα ρεπορτάζ κτλ, που στόχο έχουν να οδηγήσουν σε ένα αποτέλεσμα και όχι να καταγράψουν ένα αυτόνομο γεγονός ή μια αλληλουχία γεγονότων με κριτική ματιά και άποψη. Σε μεγάλο βαθμό αυτές οι πρακτικές έχουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης για το σημείο που φτάσαμε ως χώρα σήμερα, χωρίς βέβαια να ευθύνονται αποκλειστικά. Είναι γνωστό άλλωστε ότι το ταγκό πάντα χρειάζεται δύο άτομα …
Παράλληλα με την «επιτυχία» της πολιτικής να προσπεράσει τα μεγάλα κεντρικά δελτία στην κούρσα των εξελίξεων, αναπτύχθηκε και μια διαφορετική οπτική των πολιτών προς τα γεγονότα. Ο κόσμος άρχισε να προβληματίζεται περισσότερο, να σκέφτεται περισσότερο, να διυλίζει καλύτερα τα παρουσιαζόμενα, να αναζητά και εναλλακτικούς τρόπους ενημέρωσης προκειμένου κάποιες φορές να μπορέσει να καταλάβει και όσα διαδραματίζονται πίσω από τις πολιτικές και δημοσιογραφικές γρίλιες. Άρχισε να μην πιστεύει – αναφέρομαι σε επίπεδο πλειοψηφίας και όχι μεμονωμένων περιπτώσεων – τόσο εύκολα όσα ήθελαν να του «περάσουν», άρχισε να αναζητά αυτό καθαυτό το γεγονός και όχι τις έτοιμες ερμηνείες του ή το περιτύλιγμα, αρνητικό ή θετικό. Επιζητά να διαβάσει την άποψη, όχι όμως για να την υιοθετήσει απόλυτα, αλλά για να την συνεκτιμήσει προκειμένου να διαμορφώσει τη δική του.
Δεν έχουμε φτάσει ακόμα στα επίπεδα που θα έπρεπε, αλλά έχουμε κάνει πολύ σημαντικά βήματα με τα οποία και οδηγούμαστε σε αυτές τις εκλογές. Μεγάλο ρόλο σε αυτή την πρόοδο έπαιξε το διαδίκτυο, το οποίο στο πέρασμα του καιρού ωριμάζει, σταθεροποιείται, αποκτά σημεία αναφοράς και αποτελεί αυτό που ήταν από την αρχή, ένα ανοιχτό πεδίο στο οποίο απλώς κανείς δεν μπορεί να χειραγωγήσει, να αποκλείσει, να φιμώσει. Και έχουμε ακόμα δρόμο μέχρι να φτάσουμε και εκεί στα ιδανικά επίπεδα, έχουμε όμως διανύσει μεγάλη διαδρομή. Δεν υπάρχει πλέον αυτή η ενορχηστρωμένη τακτική που γιγαντώθηκε από τα τέλη του 2007 μέχρι τις αρχές του 2010, όπου στήθηκε ένας ολόκληρος συντεταγμένος διαδικτυακός μηχανισμός προκειμένου να γίνει ο Παπανδρέου πρωθυπουργός.
Με αυτά τα θετικά στοιχεία, έστω και αν βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, οδηγούμαστε σε αυτές τις εκλογές. Γι’ αυτό και το πολιτικό σκηνικό χαρακτηρίζεται ως «ρευστό». Γιατί οι πολίτες πλέον έχουν αρχίσει να μπαίνουν στη λογική της ενδελεχούς εκτίμησης των γεγονότων πριν αποφασίσουν τι τελικά θα ψηφίσουν. Η πολιτική έχει αρχίσει να αποκτά πεδίο πρωτοβουλίας κινήσεων και αιφνιδιασμών και οι πολίτες έχουν αρχίσει να αποκτούν μια κουλτούρα και δυνατότητα συνεκτίμησης πλειάδας γεγονότων και καταστάσεων. Στο χέρι όλων είναι αν θα αξιοποιήσουν θετικά αυτά τα πλεονεκτήματα της εποχής ή αν θα τα καθυποτάξουν στις πεπαλαιωμένες νοοτροπίες και πρακτικές.
Αυτή τη φορά όμως όλοι έχουν, έστω και «άγουρα», τον τρόπο να συνεκτιμήσουν, να μελετήσουν, να ζυγίσουν πολύ την ψήφο τους, απαλλαγμένοι από στεγανά και «μαύρα κουτιά» του παρελθόντος. Ιδίως στα αστικά κέντρα, αυτό είναι πλέον ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Με αυτό τον τρόπο θα εκτιμήσουν κόμματα, πρόσωπα, πολιτικές. Θα μπορούν να ανατρέξουν σε διαχρονικές θέσεις των κομμάτων, να αναζητήσουν παλαιότερες δηλώσεις υποψηφίων, να δουν ποιοι ήταν παρόντες και ποιοι έχουν βάλει στην πλάτη ένα αλεξίπτωτο και ετοιμάζονται να προσεδαφιστούν στον τόπο τους. Θα μπορούν να εξετάσουν τη συνέπεια, τη συνεχή και αδιάλειπτη παρουσία στα κοινά, να διακρίνουν την ιδιοτέλεια από την ανιδιοτέλεια, να εντοπίσουν τη δημοσιογραφία των «αγιογραφιών» και των «πλαστικών» δημοσίων εικόνων. Θα μπορούν να βρουν ποιους το «σύστημα» αποφάσισε να τσαλακώσει, να περιθωριοποιήσει ή ακόμα και να εξαφανίσει και αν αυτοί είναι σωστοί, τότε οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τη δική τους δημοκρατική επανάσταση, να τους φέρουν στο προσκήνιο και να τους αναδείξουν οι ίδιοι.
Υπάρχουν πολλοί που λένε ότι μόνο στις εκλογές μιλάει ο λαός. Είμαι κάθετα αντίθετος. Ο λαός μιλάει κάθε μέρα, ο λαός αναδεικνύει και κρίνει κάθε μέρα. Μιλάει στο σπίτι, στη δουλειά, στους φίλους, στον ελεύθερο χρόνο του, ακόμα και στη διασκέδασή του, σε κάθε έκφανση κοινωνικής δραστηριότητας. Η άποψη και η αντίληψη χτίζεται καθημερινά και όχι δυο βδομάδες πριν τις εκλογές. Η δύναμη του πολίτη είναι τεράστια σε αυτή την καθημερινή ζύμωση. Είναι εκείνη που μπορεί να ανατρέψει δημοσκοπήσεις, που μπορεί να αναδείξει νέα πρόσωπα, που μπορεί να αντιμετωπίσει τα «εμφυτεύματα» και τα «σηκωμένα χέρια» υποψηφίων στις πλατείες. Η δημοκρατία δεν είναι οχλοκρατία, ούτε αποθέωση μειοψηφιών που επιζητούν να γίνουν πλειοψηφίες σε λαϊκίστικες διαδικασίες πεπερασμένου πλήθους.
Αυτές οι εκλογές μπορούν να γίνουν μια νέα αρχή για την ίδια την Πολιτεία μας. Για τη δημοκρατία μας, για την πατρίδα μας. Από τον Οκτώβριο του 2009 οδηγηθήκαμε σε μια τόσο καταστροφική διαδρομή που μόνο με τρόπο θετικό μπορούμε να την αλλάξουμε. Στο χέρι μας είναι και ιδιαίτερα στο χέρι των νέων ανθρώπων που αυτή τη φορά οφείλουν – όχι απλώς πρέπει – να ψηφίσουν για να μην αφήσουν την αποχή ή τους «άλλους» να διαμορφώσουν το πεδίο πάνω στο οποίο μπορούμε να αρχίσουμε να ψηλαφίζουμε ένα καλύτερο μέλλον.
Οι εκλογές δεν είναι «περιπέτεια»
Διατείνονται διάφοροι «πεφωτισμένοι» αναλυτές και πολιτικοί, ακόμα και αρχηγοί κομμάτων όπως ο Βενιζέλος, ότι οι εκλογές είναι μια «περιπέτεια» για τον τόπο. Βασικό επιχείρημα σε αυτή τους τη θέση είναι το ότι η χώρα δε μπορεί να βρίσκεται σε μακρά προεκλογική περίοδο μέχρι να σχηματιστεί κυβέρνηση που θα την οδηγήσει στο μεγάλο μας αγώνα προς την έξοδο από την κρίση που βρισκόμαστε σήμερα.
Άλλοι, σχεδόν εναγωνίως, επιδιώκουν έναν πολυδιάστατο κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού, χωρίς να βλέπουν – θέλω να πιστεύω όχι ηθελημένα – ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε μια «ιταλοποίηση» ή σε μια εύκολη τηλεκατευθυνόμενη κατάσταση μικρομάγαζων που θα φλέρταραν καθημερινά με κάθε είδος διαπλοκής προκειμένου να διατηρήσουν εν ζωή το «ψιλικατζίδικό» τους. Γιατί όσο πιο μικρό και ανίσχυρο το «μαγαζί», τόσο πιο εύκολα αγοράζεται όπως λένε και οι νόμοι της αγοράς που συνήθως είναι σκληροί, αλλά αδιαπραγμάτευτα εφαρμόσιμοι.
Πολλοί βλέπουν τις εκλογές αυστηρά ως πεδίο προσωπικής επιβίωσης, άλλοι ως μια ευκαιρία να «εκδικηθούν», μερικοί ως μια ευκαιρία να κερδίσουν τα δικά τους 10 λεπτά πανελλαδικής δημοσιότητας.
Οι εκλογές, και ειδικά αυτές οι εκλογές, δεν μπορούν να γίνουν με τέτοιους όρους. Οι εκλογές είναι θεσμική διαδικασία και όχι περιπέτεια. Είναι υπέρτατη δημοκρατική στιγμή και όχι μια «βαρετή» αναγκαιότητα προκειμένου να ξανακυβερνήσουν οι γνωστές «φατρίες».
Μπροστά μας έχουμε να πάρουμε μια καθαρή απόφαση και να δώσουμε μια ισχυρή εντολή σε αυτόν που θέλουμε να κυβερνήσει την πατρίδα και μαζί να βγούμε από το τέλμα. Η ψήφος δεν μπορεί να αποτελεί καπρίτσιο ή μια ενέργεια του θυμικού. Καλούμαστε να επιλέξουμε και να παραχωρήσουμε δικαιοδοσία και δύναμη. Αν κάποιοι νομίζουν ότι οι εκλογές είναι η ευκαιρία για να τους παρακαλάνε, ή για να κάνουν «νάζια» και να το παίζουν αδιαπραγμάτευτοι, αν άλλοι νομίζουν ότι οι εκλογές γίνονται για να προκύψουν τα μέρη που θα κάνουν μοιρασιά, τότε καλύτερα να μην παριστάνουν τους διαχρονικά συνεπείς, τους ανιδιοτελείς και τους πολιτικούς ή κομματικούς «γκουρού» γιατί θα τους απορρίψει η ίδια η κοινωνία.
Δείτε το απόκομμα της εφημερίδας στο scribd, εδώ.
Βασίλειος Μπαλάφας
vasileios[at]balafas.gr
vbalafas.blogspot.com
http://vbalafas.blogspot.com/2012/04/blog-post_17.html
