ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΠΙΤΣΑ ! Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΨΙΜΟ ΤΗΣ 3.500 ΕΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ. ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΑΡΑΓΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΗΡΙΚΗ ΠΟΛΗ ΑΙΓΙΑΛΟ; ...

 Ο ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΠΙΤΣΑ .

Γράφει η Σωτηρία Α. Δημοπούλου
Πολιτισμολόγος

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στο χωριό Πιτσά και σε χώρο στον οποίο γίνονταν εργασίες διαπλάτυνσης της Ολυμπίας οδού, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φώς εναν σπάνιο μυκηναϊκο οικισμό τον οποίο σε σύντομο χρονικό διάστημα κάλυψαν με χώμα και τσιμέντο προκειμένου να συνεχιστούν τα έργα και χωρίς να γίνει καμία ανακοίνωση στην τοπική κοινωνία και στα Μ.Μ.Ε.
Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός αναπτύχθηκε στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, στην Ήπειρο στην Μακεδονία στην Κρήτη, στην Εύβοια, στα νησιά του Αιγαίου και στην Πελοπόννησο, κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, (1650-1100 π.Χ.). Η ονομασία του ως «Μυκηναϊκός» προέρχεται από την πρώτη αρχαιολογική τοποθεσία στην οποία εντοπίστηκε, τις Μυκήνες, οι οποίες αποτελούν και ένα από τα σημαντικότερα κέντρα ακμής του. Τα ομηρικά έπη και οι σπουδαιότεροι αρχαιοελληνικοί μύθοι αναφέρονται σε αυτόν και οι περισσότερες ελληνικές πόλεις συνήθιζαν να υπερηφανεύονται για το Μυκηναϊκό παρελθόν τους, ενώ οι σημαντικότεροι ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, της τέχνης και της τραγικής ποίησης, όπως ο Οδυσσέας, ο Αγαμέμνων, ο Αχιλλέας, ο Θησέας κ.ά. έλκουν την καταγωγή τους από ιστορικά πρόσωπα της Μυκηναϊκής αριστοκρατίας. Στην Μυκηναϊκή εποχή, άλλωστε, βρίσκονται και οι ρίζες της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής θρησκείας. Ιδιαίτερα σημαντικό επίσης για τον πολιτισμό μας θεωρείται το «μυκηναϊκό πακέτο» αρχαιολογικών ευρημάτων (ανακτορικό κτήριο τύπου μεγάρου, Γραμμική Β γραφή, θολωτοί και θαλαμοειδείς τάφοι και τροχήλατη στιλβωτή κεραμική μελανού σε ανοιχτόχρωμο φόντο).

 Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑ.
ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ (Ραψωδία Β΄ στ.586)
Οἳ δὲ Μυκήνας εἶχον ἐϋκτίμενον πτολίεθρον
ἀφνειόν τε Κόρινθον ἐϋκτιμένας τε Κλεωνάς, 570
Ὀρνειάς τ᾽ ἐνέμοντο Ἀραιθυρέην τ᾽ ἐρατεινὴν
καὶ Σικυῶν᾽, ὅθ᾽ ἄρ᾽ Ἄδρηστος πρῶτ᾽ ἐμβασίλευεν,
οἵ θ᾽ Ὑπερησίην τε καὶ αἰπεινὴν Γονόεσσαν
Πελλήνην τ᾽ εἶχον ἠδ᾽ Αἴγιον ἀμφενέμοντο
Αἰγιαλόν τ᾽ ἀνὰ πάντα καὶ ἀμφ᾽ Ἑλίκην εὐρεῖαν, 575
τῶν ἑκατὸν νηῶν ἦρχε κρείων Ἀγαμέμνων
Ἀτρεΐδης· ἅμα τῷ γε πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι
λαοὶ ἕποντ᾽· ἐν δ᾽ αὐτὸς ἐδύσετο νώροπα χαλκὸν
κυδιόων, πᾶσιν δὲ μετέπρεπεν ἡρώεσσιν
οὕνεκ᾽ ἄριστος ἔην πολὺ δὲ πλείστους ἄγε λαούς. 580
Και οι Μυκήνες οι λαμπρές, η Κόρινθος πλουσία,
οι Κλεωνές καλόκτιστες, των Ορνεών τα μέρη,
η Αραιθυρέα πάντερπνη, η πόλις Σικυώνος,
εκεί που πρώτα ο Άδραστος εγίνη βασιλέας,
η Υπερησία, και η ψηλή Γονούσσα και η Πελλήνη,
ο Αιγιαλός, το Αίγιον κι η απλωμένη Ελίκη
έστειλαν άνδρες εκατό καράβια ανεβασμένους
και αρχηγός ήτ’ ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων.
Εκείνος είχε τα πολλά και ανδρειωμένα πλήθη,
κι άστραφτεν όλος στ’ άρματα κι επαίρετο η ψυχή του
ως ήταν εις την δυναμιν ο πρώτος των ηρώων,
ότ’ είχε αυτός πλειότερον λαόν ολόγυρά του.
Είναι σαφής η αναφορά στους παραπάνω στίχους του Όμηρου στο πλέγμα των πόλεων της Κορινθίας στις οποίες ήκμαζε ο Μυκηναϊκός πολιτισμός. Παρ όλα αυτά ελάχιστοι τάφοι και διάσπαρτα οικιστικά κατάλοιπα έχουν βρεθεί στην περιοχή . Συγκεκριμένα στην Αρχαία Κόρινθο είναι γνωστός μικρός Μυκηναϊκός οικισμός. Στα Αθίκια βρέθηκε μεγάλο Μυκηναϊκό νεκροταφείο. Στην τοποθεσία Γωνιά κοντά στα Εξαμίλια βρέθηκαν γραπτά όστρακα και διάφορα κοσμήματα. Στην Γύριζα επίσης περιοχή των Εξαμιλίων βρέθηκε Μυκηναϊκό νεκροταφείο με θολωτούς τάφους, οι οποίοι έγιναν αντικείμενο λαθροανασκαφών καθώς και καλής ποιότητας αγγεία με γραπτή διακόσμηση. Στα Ίσθμια μικρή οικία με θραύσματα αγγείων και κυκλική εστία. Στην Κάτω Αλμυρή μυκηναϊκό νεκροταφείο με 19 τάφους* .Τέλος κοντά στην Νεμέα βρέθηκε το νεκροταφείο της Αρεθυραίας , η πόλη αργότερα μετενομάσθηκε σε Φλιούντα, με τον περίφημο θησαυρό των Αηδονιών, ο οποίος περιελάμβανε χρυσά δακτυλίδια με σφραγιδόλιθους πραγματικά αριστουργήματα, βραχιόλια σκουλαρίκια ειδώλια κ.ά. Είναι προφανές ότι υπήρχε ανάπτυξη του Μυκηναϊκού πολιτισμού σε όλο το μήκος των ακτών του Κορινθιακού κόλπου.
Το νεώτερο εύρημα του Μηκυναϊκού οικισμού Πιτσά συμπληρώνει τα ελάχιστα γνωστά στοιχεία για τους οικισμούς αυτής της εποχής οι οποίοι είτε καταστράφηκαν από φυσικά αίτια και θεομηνίες είτε τα υλικά τους χρησιμοποιήθηκαν για τη λιθοδομή νεότερων κτισμάτων.
Ο οικισμός βρέθηκε κατά την διάρκεια εργασιών για την διαπλάτυνση του νέου οδικού άξονα Αθηνών –Πατρών και σε βάθος τεσσάρων περίπου μέτρων .

  Ο τρόπος δόμησης των οικιών είναι σχεδόν παρόμοιος με τους υπόλοιπους . Γίνεται πάνω σε μια βάση από χώμα βότσαλα και πηλό ενώ συνεχίζει με ακανόνιστες σχετικά μικρές πέτρες οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους με πηλό και πετραδάκια. Τα σπίτια βρίσκονται σε κανονική διάταξη και διατρέχονται από στενό δρομάκι. Τα δωμάτια τους είναι τετράγωνα η ρομβοειδή ,έχουν μικρό μέγεθος και είναι συνεχόμενα .Ίχνη φωτιάς διακρίνονται σε ορισμένα σημεία και πάνω σε μια στρογγυλή βάση η οποία ίσως να είναι βάση φούρνου. Υπάρχουν επίσης θραύσματα μεγάλων αγγείων στα οποία ενδεχομένως να αποθήκευαν το κρασί η το λάδι του νοικοκυριού .. Τι να απέγιναν άραγε οι ιδιοκτήτες τους; τι να σταμάτησε άραγε το μαγείρεμά τους ; Τι τάραξε τον ύπνο τους ;Μήπως ήταν έξω τα χωράφια η βρίσκονταν στη θάλασσα; Μήπως έγινε σεισμός η μήπως ήρθε τσουνάμι? Πώς να ονόμαζαν άραγε τότε τον οικισμό; Τι σχέση είχε με την Αρχαία Πελλήνη τους Αριστοναύτες και την Γοννόεσσα; Μήπως έχει σχέση με την παλιά ονομασίας του χωριού Πιτσά που λέγοταν Γιαλός; διότι άπαντες οι γεροντότεροι κάτοικοι όταν ήθελαν να αναφερθούν στο Κάτω Πιτσά το ανέφεραν με αυτή την ονομασία, ενώ το Άνω Πιτσά το αποκαλούσαν Χωριό; Μήπως ο οικισμός αυτός είναι ο Αιγιαλός τον οποίο αναφέρει ο Όμηρος στην Ραψωδία Β και που είχε σχέση με τούς τους Αιγιαλείς Πρωτοέλληνες Πελασγούς; Τις απαντήσεις θα μας τις δώσουν η Αρχαιολογική Υπηρεσία Κορίνθου και οι υπεύθυνοι για την ανασκαφή αφού μελετήσουν και τα υπόλοιπα ευρήματα. Τι άλλο να βρέθηκε εκεί άραγε; Οι τοίχοι των σπιτιών φαίνεται να επεκτείνονται και προς το βουνό και προς την θάλασσα. Δυστυχώς, με μεγάλη θλίψη διαπιστώσαμε ότι τα ευρήματα ,πριν ακόμα ολοκληρωθεί η ανασκαφή ,άρον- άρον και στα μουλωχτά,σκεπάστηκαν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα με τόνους χωμάτων και τσιμέντου, προκειμένου να συνεχιστούν τα έργα. Τσιμέντο να γίνει η πολιτιστική μας κληρονομιά 3500 ετών, το χρυσάφι του τόπου μας ,αντί να γίνει πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών! Στάχτη και μπούλμπερη… Στο Λονδίνο έφτιαξαν μουσείο και εκθέτουν έως και τα κόπρανα της Έιμυ Γουέιν Χάουζ που το επισκέπτεται πλήθος ανθρώπων. Εδώ βρήκαμε ανεκτίμητο θησαυρό και το θάψαμε όπως οι γάτες τα κόπρανά τους … Δεν θα μπορούσαν να μεταφερθούν κάπου άραγε τα ευρήματα; Τόσες και τόσες εκκλησίες μεταφέρθηκαν αυτούσιες. Δεν θα μπορούσε να παρεκκλίνει λίγο η εθνική οδός; Όμως κάτι τέτοιο στοιχίζει ….ΑΙΔΩΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΙ!!!!!!!!!!!!!! Μας απέμειναν μόνο οι φωτογραφίες που τραβήξαμε σε έναν τυχαίο περίπατο στο χωριό μας. Τα μνημεία ανήκουν στην κοινωνία, δεν είναι ιδιοκτησία κανενός και οι περισσότεροι συμπατριώτες μας δεν πρόλαβαν ούτε καν να τα αντικρύσουν, διότι κανείς δεν τους ενημέρωσε. Πραγματικά ούτε η πιο νοσηρή φαντασία δεν θα μπορούσε να το συλλάβει αυτό που έγινε… Ποιός στα αλήθεια είναι υπεύθυνος για αυτό το ΚΟΥΚΟΥΛΩΜΑ; Ποιος φέρει την ιστορική ευθύνη για το ΘΑΨΙΜΟ της ιστορίας μας των 3500 ετών; Υπάρχει ιστορική συνέχεια σε αυτόν το τόπο το μαρτυρούν οι πανάρχαιες ελιές, το μαρτυρούν οι παγκοσμίως γνωστοί πίνακες Πιτσά οποίοι φιλοξενούνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τόσα άλλα στοιχεία πού καθιστούν την περιοχή μας ένα απέραντο Αρχαιολογικό Πάρκο…
Όμως ,« ΜΑΣ ΕΘΑΨΑΝ, ΑΛΛΑ ΞΕΧΑΣΑΝ ΟΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΠΟΡΟΙ»…

ΣΩΤΗΡΙΑ Α. ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΛΟΓΟΣ.
Εκ Πιτσών Κορινθίας…

*Πηγή: academia .edu «Μυκηναική δραστηριότητα στην βορειοανατολική Κορινθία Νέα στοιχεία από ακτές και ενδοχώρα» Ελένη Μπαλωμένου, Λουτράκι 2009

.facebook.com