Γράφει η Λιάνα Μυστακίδου
Με πόνο ψυχής ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, ο δικός μας ΓΑΠ, αναγκάστηκε πιθανότατα να καταδικάσει την αυταρχική, καταπιεστική, αντιδημοκρατική πολιτική του «καρντάση» Ερντογάν.
Όσοι γνωρίζουν την Ιστορία της Τουρκίας δεν εκπλήσσονται με την πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση της Άγκυρας, γιατί αυτό είναι το αληθινό πρόσωπο της εξουσίας στη γειτονική μας χώρα από τη σύστασή του ως κράτους μέχρι σήμερα.
Για αυτό και δεν εξαπατήθηκαν με το δημοκρατικό, φιλικό προφίλ που πρόβαλε ο κ. Ερντογάν τα πρώτα χρόνια της παντοδυναμίας του.
Σε μια χώρα όπου κρατούνται στις Φυλακές εκατό δημοσιογράφοι μια γυναίκα, η Αϊσέ Χιουρ συνέταξε την Έκθεση για της Μειονότητες την περίοδο της Δημοκρατίας.
Η κ. Χιουρ κατέγραψε επιγραμματικά όλα όσα έγιναν σε βάρος των Μειονοτήτων από την ίδρυση της τουρκικής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα. Αξίζουν συγχαρητήρια στη δημοσιογράφο για το θάρρος και το σθένος της προσπάθειάς της.
Εμείς απλά θα αναδημοσιεύσουμε το άρθρο της από την εφημερίδα Ταράφ της 22ας Ιανουαρίου.
«Δεν με εξέπληξε η απόφαση που εκδόθηκε στη δίκη του Χραντ Ντινκ. Γιατί γνωρίζω πόσο βαθιές είναι οι ρίζες της εχθρότητας εναντίον των μη Μουσουλμάνων και πόσο πλατιά είναι τα κλαδιά της σε αυτά τα χώματα. Υποθέτω και το πώς θα ολοκληρωθεί η διαδικασία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την οποία χρησιμοποίησε το κυβερνών κόμμα για να κατευνάσει τις αντιδράσεις. Γιατί βλέπω το πώς ενοποιείται σταδιακά το ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) με το κράτος της Εργκενεκόν.
Γνωρίζω, επίσης τις αποφάσεις που εξέδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο σε άλλες υποθέσεις όπως αυτές των Pinar Selek, Ugur Kaymaz και Baskin Oran. Αυτή την εβδομάδα θα δημοσιεύσω μια σύντομη περίληψη των εγκλημάτων που διέπραξε η τουρκική Δημοκρατία εναντίον των μη Μουσουλμάνων. Για να διαπιστώσουμε πόσο δύσκολη είναι η θέση μας και να ευπρεπιστούμε.
16 Μαρτίου 1923. Ο Ατατούρκ μιλώντας σε μικροεπαγγελματίες είπε: «Τελικά η χώρα παρέμεινε στα χέρια των πραγματικών δικαιούχων της. Οι Αρμένιοι και οι υπόλοιποι δεν έχουν κανένα δικαίωμα εδώ. Τα εύφορα αυτά εδάφη ανήκουν στη χώρα των γνήσιων και φανατικών Τούρκων». Με αυτά τα λόγια του καθόρισε το πλαίσιο της μειονοτικής πολιτική της Δημοκρατίας.
Ιούνιος 1923. Απομακρύνθηκαν από τα καθήκοντά τους οι Αρμένιοι, οι Έλληνες και οι Εβραίοι υπάλληλοι , οι οποίοι αντικαταστάθηκαν από Μουσουλμάνους. Περιορίστηκε η ελεύθερη διακίνηση των μη Μουσουλμάνων στην Μικρά Ασία. Η απόφαση εκδόθηκε τόσο αιφνιδιαστικά που πολλοί δεν μπόρεσαν να επιστρέψουν στον τόπο τους . Σαν να μην έφθανε αυτό έβαλαν εμπόδια για τη μετανάστευση των Εβραίων στην Παλαιστίνη.
Σεπτέμβρης 1923. Εκδόθηκε διάταγμα με το οποίο απαγορεύτηκε στους Αρμενίους που είχαν φύγει από την Κιλικία και την Ανατολική Μικρά Ασία, λόγω του πολέμου ,να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Δεκέμβρης 1923. Διατάχθηκε η απομάκρυνση της εβραϊκής κοινότητας που αριθμούσε μερικές εκατοντάδες άτομα , από την πόλη Τσόρλου εντός 48 ωρών. Μετά από έκκληση του αρχιραββίνου αναβλήθηκε η εκτέλεση της απόφασης. Παρόμοια, όμως, απόφαση που εκδόθηκε για την πόλη Τσατάλτζα εφαρμόστηκε αμέσως.
24 Ιανουαρίου 1924. Στο νόμο που εκδόθηκε για τη λειτουργία των Φαρμακείων , οι μειονοτικοί θα μπορούσαν να ανοίξουν κατάστημα υπό την προϋπόθεση της «παρουσίας Τούρκου».
3 Μαρτίου 1924. Με τον ιστορικό νόμο Tevhid-i Tedrisat έκλεισαν 40 γαλλικά και ιταλικά σχολεία. Τέθηκαν περιορισμοί στις επισκευές, επεκτάσεις των κτιρίων των Μειονοτικών Σχολείων, καθώς και στην κατασκευή νέων. Το υπουργείο εθνικής παιδείας άρχισε να ελέγχει τα προγράμματα διδασκαλίας και τη διεξαγωγή εξετάσεων στα μειονοτικά σχολεία.
3 Απριλίου 1924. Βάσει του νόμου που εκδόθηκε για την άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος υποβλήθηκαν σε εξετάσεις 960 μειονοτικοί δικηγόροι για να διαπιστωθεί αν είναι ηθικοί ή όχι. Μετά από αυτό αφαιρέθηκε η άδεια άσκησης επαγγέλματος από 460 δικηγόρους. Από αυτούς το 57% ήταν Εβραίοι. Ένας στους τρεις Έλληνες δικηγόρους έμειναν άνεργοι. Δεν υπάρχουν στοιχεία για τους Αρμένιους δικηγόρους.
29 Ιανουαρίου 1925. Ο νεοεκλεγμένος Πατριάρχης Κωνσταντίνος Αράμπογλου επιβιβάζεται σε τρένο και στέλνεται στη Θεσσαλονίκη. Ποιο ήταν το έγκλημά του; Δεν τον συμπαθούσε η κυβέρνηση. Η ελληνική κυβέρνηση μετέφερε το θέμα στο Δικαστήριο της Χάγης και στην Κοινωνία των Εθνών, αλλά με την απειλή της Τουρκίας «να διώξει το Πατριαρχείο έξω από τα σύνορά της», η Ελλάδα απέσυρε τις καταγγελίες της και το θέμα έκλεισε με την «αυτόβουλη παραίτηση του Πατριάρχη».
22 Απριλίου 1926. Με νόμο ορίστηκε η υποχρεωτική χρήση της τουρκικής γλώσσας στις εμπορικές συναλλαγές. Οι μη Μουσουλμάνοι που εργάζονταν σε επιχειρήσεις και δεν γνώριζαν καλά την τουρκική γλώσσα άρχισαν να απολύονται. Ο αριθμός των Ελλήνων που έχασαν τη δουλειά τους αγγίζει τις πέντε χιλιάδες.
17 Φεβρουαρίου 1926. Μετά την ψήφιση του Αστικού κώδικα εξαναγκάστηκαν οι Αρμένιοι, οι Έλληνες και οι Εβραίοι να δηλώσουν παραίτηση από τα μειονοτικά δικαιώματά τους, τα οποία ορίζονται στη Συνθήκη της Λοζάνης.
1 Αυγούστου 1926. Το κράτος ανακοίνωσε ότι έχει το δικαίωμα να δημεύσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που απέκτησαν τα μέλη των μη Μουσουλμανικών Μειονοτήτων πριν την 23η Αυγούστου 1924, πριν την εφαρμογή δηλαδή της Συνθήκης της Λοζάνης.
17 Αυγούστου 1927. Ο Οσμάν Ρατιπ μπέη, έγγαμος με εγγόνια δολοφόνησε την 22χρονη εβραιοπούλα Ελίζα Νιγέγκο, την οποία είχε ερωτευτεί και βίαζε για πολύ καιρό. Η εβραϊκή κοινότητα που είδε την πρόθεση του κράτους να κουκουλώσει την υπόθεση, ύψωσε για πρώτη φορά τη φωνή της. Τότε ξεκίνησε μια έντονη εχθρική καμπάνια στον Τύπο εναντίον των Εβραίων. Ορισμένοι Εβραίοι οδηγήθηκαν στα Δικαστήρια με την κατηγορία ότι «εξύβρισαν τον τουρκισμό».
13 Ιανουαρίου 1928. Με πρωτοβουλία των φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πόλης, οι οποίοι ήθελαν να γίνουν αρεστοί στο καθεστώς τοιχοκόλλησαν στα πλοία και τα λεωφορεία αφίσες που έγραφαν «συμπολίτη μίλα τουρκικά». Πολλά μέλη των Μειονοτήτων οδηγήθηκαν στα Δικαστήρια γιατί δεν υπάκουσαν σε αυτή την εντολή, με την κατηγορία της προσβολής του Τουρκισμού.
11 Απριλίου 1928. Με τον Νόμο “Tababet ve suabati Sanatlarinin Tarz-i Icrasi” τέθηκε ο όρος να πρέπει να είναι κανείς Τούρκος για να ασκήσει το επάγγελμα του γιατρού. Έτσι, οι μη Μουσουλμάνοι δεν μπορούσαν να γίνουν γιατροί.
Σεπτέμβρης 1929. Η Εφορία αποφάσισε να φορολογήσει τις δωρεές και τις μεταβιβάσεις που γίνονταν στα εβραϊκά Σχολεία, το νοσοκομείο Or Ahayim , το Ορφανοτροφείο του Ορτάκιοϊ και τις Συναγωγές, επειδή τα θεωρούσε εμπορικές επιχειρήσεις. Η φορολογία είχε αναδρομική ισχύ και ξεκίνησε από το 1925. Επιβλήθηκε κατάσχεση στον Αρχιραββίνο επειδή δεν μπορούσε να πληρώσει τόσο υψηλό φόρο.
1929-1930 Σε διάστημα 18 μηνών εξαναγκάστηκαν 6.373 Αρμένιοι να μεταναστεύσουν στη Συρία.
18 Σεπτεμβρίου 1930. Ο υπουργός δικαιοσύνης Μαχμούτ Εσάτ Μποζκούρτ, σε ομιλία του στην κοιλάδα του Οντεμις είπε το περίφημο απόφθεγμα του: «Νομίζω ότι η χώρα αυτή ανήκει στους γνήσιους Τούρκους. Όσοι δεν είναι γνήσιοι Τούρκοι έχουν μόνο ένα δικαίωμα σε αυτή τη χώρα, να είναι υπηρέτες και σκλάβοι».
Οκτώβρης 1930. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα ξεκίνησε μια εκστρατεία εναντίον των Μειονοτήτων επειδή στις δημοτικές εκλογές το νεοσύστατο Κόμμα Serbest Cunhuriyet συμπεριέλαβε στον κατάλογο των υποψηφίων του έξι Έλληνες, τέσσερις Αρμένιους και τρεις Εβραίους. Το Κόμμα αναγκάστηκε να κλείσει 99 μέρες μετά την ίδρυση του, αλλά η οργή εναντίον των μη Μουσουλμάνων δεν καταλάγιασε.
11 Ιουνίου 1932. Απαγορεύτηκε η άσκηση ορισμένων επαγγελμάτων σε ξένους υπηκόους. Η απαγόρευση αφορούσε κυρίως τους Έλληνες υπηκόους που ήταν ελεύθεροι επαγγελματίες, επιτηδευματίες και πλανόδιοι πωλητές.
Νοέμβριος 1932. Υποχρέωσαν τους Εβραίους της Σμύρνης να υπογράψουν ένα υποσχετικό με το οποίο υπόσχονταν να υιοθετήσουν τον τουρκικό πολιτισμό και να μιλούν την τουρκική γλώσσα. Μετά τους Εβραίους της Σμύρνης υπέγραψαν το ίδιο υποσχετικό και οι Εβραίοι της Προύσας, του Κιρκλάρελι, της Αδριανούπολης, των Αδάνων, του Ντιγιάρμπακιρ και της Άγκυρας.
1933. Ο Πατριάρχης των Ασσυρίων μη μπορώντας να αντέξει τις κρυφές και φανερές πιέσεις έφυγε «προσωρινά» από το Μάρντιν και εγκαταστάθηκε στην πόλη Humus της Συρίας. Έκτοτε ,όμως, δεν κατέστη δυνατή η επιστροφή του.
14 Ιουνίου 1934. Με τον νόμο για την εγκατάσταση που χώριζε τους πολίτες σε τρεις κατηγορίες σε γνήσιους Τούρκους, σε Τούρκους (Κούρδους) που δεν μιλούν τουρκικά και σε μη Μουσουλμάνους, εκτόπισαν Έλληνες και Αρμένιους από πολλά μέρη της Μικράς Ασίας σε καταλληλότερες περιοχές.
21 Ιουνίου-4 Ιουλίου 1934. Ομάδες πολιτών που ξεσηκώθηκαν από τα δημοσιεύματα ρατσιστών συγγραφέων όπως ο Cevat Rifat Atilhan και ο Nihat Atsiz εναντίων των Εβραίων, επιτέθηκαν σε αθώους κατοίκους των περιοχών των Δαρδανελίων, της Καλλίπολης , της Αδριανούπολης, του Κιρκλάρελι, του Λουλέμπουργκαζ και του Μπαμπάεσκι. Λεηλάτησαν σπίτια και καταστήματα Εβραίων , βίασαν γυναίκες και σκότωσαν ένα ραβίνο.
Εξαναγκάστηκαν δεκαπέντε χιλιάδες Εβραίοι να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να μεταναστεύσουν σε άλλες πόλεις και χώρες για να σώσουν τη ζωή τους. Τα γεγονότα, όπως, αποκαλύφθηκε τα οργάνωσε το τμήμα Θράκης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Σύμφωνα με έκθεση του κόμματος έφυγαν από τη Θράκη και τα Δαρδανέλια 3.000 από τους 13.000 Εβραίους που ζούσαν στην περιοχή, εκποιώντας σε εξευτελιστικές τιμές την περιουσία τους.
24 Ιουλίου 1937. Σε προκήρυξη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τζουμχουριέτ απαραίτητη προϋπόθεση για την εισαγωγή μαθητών στη Στρατιωτική Σχολή στην Άγκυρα ήταν η τουρκική φυλή.
Αύγουστος 1938. Εκδόθηκε το υπ’ αριθμ 2/9498 διάταγμα με το οποίο απαγορεύτηκε η είσοδος και η διαμονή των Εβραίων που υπέστησαν πιέσεις και περιορισμούς στις μετακινήσεις τους στις χώρες που ζούσαν αδιακρίτως ποιο ήταν σήμερα το θρήσκευμα τους. Απομακρύνθηκαν από το Πρακτορείο Ανατολής 26 Εβραίοι εργαζόμενοι και όλος ο Τύπος κατακλύστηκε από δημοσιεύματα και γελοιογραφίες εναντίον των Εβραίων.
1938-1939 Με πρόφαση την απειλή της εθνικής ασφάλειας λόγω του επικείμενου πολέμου οι μη Μουσουλμάνοι που ζούσαν σε αγροτικές περιοχές μεταφέρθηκαν αστικά κέντρα. Όσοι δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες έφυγαν από τη χώρα.
Ιούλιος 1939. Οι Αρμένιοι που ζούσαν στην περιοχή της Αλεξανδρέττας , από τις αφόρητες πιέσεις που ασκήθηκαν την περίοδο της προσάρτησης της πόλης στην Τουρκία μετανάστευσαν στη Συρία.
8 Αυγούστου 1939. Το πλοίο Parita που μετέφερε 860 Εβραίους πρόσφυγες από διάφορα μέρη της Ευρώπης, αναγκάστηκε να καταφύγει στο Λιμάνι της Σμύρνης για κάποια προβλήματα που αντιμετώπιζε. Παρά τις κραυγές των επιβατών «σκοτώστε μας αλλά μη μας στέλνετε πίσω» το πλοίο αναχώρησε από το λιμάνι συνοδευόμενο από δυο σκάφη του Λιμενικού στις 14 Αυγούστου. Η εφημερίδα Ουλούς που υποστήριζε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είχε τίτλο «Έφυγαν οι αλήτες οι Εβραίοι από τη Σμύρνη».
28 Δεκεμβρίου 1939. Οι Εβραίοι του Τελ-Αβίβ, της Χάιφα, της Νέας Υόρκης, της Γενεύης, του Καϊρου συγκέντρωσαν χρήματα και ρούχα για τους σεισμόπληκτους του Έρζιντζαν και τα έστειλαν στην Τουρκία. Ο Τύπος όμως γελοιοποίησε και χλεύασε την ενέργειά τους.
12 Δεκεμβρίου 1940. Το πλοίο Salvador που ήταν γνωστό ως «πλωτό φέρετρο» ξεκίνησε από το λιμάνι Κοστάντσα της Ρουμανίας με 342 Εβραίους, ενώ η χωρητικότητά του ήταν μόνο για σαράντα άτομα και έφθασε στην Κωνσταντινούπολη. Οι τουρκικές αρχές πίεσαν το πλοίο να αναχωρήσει παρ’ όλο ότι δεν ήταν σε θέση να ταξιδέψει ούτε ένα μίλι. Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό. Στις 13 Δεκεμβρίου το πλοίο βυθίστηκε στα ανοιχτά της Σιλιβριάς εξαιτίας μιας τρομερής θύελλας. Περισυνέλεξαν 219 πτώματα.
22 Απριλίου 1941. Οι στρατοχωροφύλακες συγκέντρωσαν 12.000 άνδρες μέλη των Μειονοτήτων και τους οδήγησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι στρατιώτες των 20 ηλικιών οδηγήθηκαν στο Ζόγκουλντακ για να σκάβουν τούνελ, στην Άγκυρα για την κατασκευή του Πάρκου της Νεολαίας, στο Αφιόν, στο Καραμπούκ, στο Ικόνιο, στην Κιουτάχια για να σπάνε πέτρες και να φτιάχνουν δρόμος. Απολύθηκαν στις 27 Ιουλίου του 1942.
15 Δεκεμβρίου 1941. Το πλοίο Struma που μετέφερε 769 Εβραίους πρόσφυγες από το λιμάνι της Κοστάντσα για να τους πάει στην Παλαιστίνη παρέμεινε 2,5 μήνες στα ανοιχτά του Σαράιμπουρνου, γιατί οι τουρκικές αρχές δεν επέτρεπαν σε κανέναν να αποβιβαστεί από το πλοίο. Το οδήγησαν δια της βίας στη Μαύρη Θάλασσα την ώρα που οι επιβάτες πέθαιναν από αρρώστια, πείνα και δίψα. Το πλοίο χτυπήθηκε από άγνωστο υποβρύχιο τη νύχτα της 24ης Φεβρουαρίου . Από την τραγωδία αυτή σώθηκε μόνον ένας.
11 Νοεμβρίου 1942. Ο πρωθυπουργός Σουκρού Σαράτσογλου με πρόφαση να αντιμετωπίσει τα έξοδα του Πολέμου επέβαλε τον φόρο περιουσίας, το γνωστό βαρλίκι. Το 87% των φορολογουμένων που κλήθηκαν να πληρώσουν το φόρο ήταν μη Μουσουλμάνοι. Οι Αρμένιοι επιβαρύνθηκαν με το 232% των κεφαλαίων τους, οι Εβραίοι με το 179%, οι Έλληνες με το 156% και οι Μουσουλμάνοι Τούρκοι με 4,94%. Όσοι δεν μπορούσαν να καταβάλουν τους φόρους τους οδηγήθηκαν στα Τάγματα εργασίας στο Άσκαλε. Ο νόμος εφαρμόστηκε μέχρι τον Μάρτιο του 1944. Σε αυτό το διάστημα άλλοι έχασαν την περιουσία τους, άλλοι τη ζωή τους και οι περισσότεροι την εμπιστοσύνη τους στην Τουρκία.
1946. Επετράπη για πρώτη φορά στους μη Μουσουλμάνους, απόφοιτους Πανεπιστημίων, να υπηρετήσουν στο Στρατό ως έφεδροι αξιωματικοί. Από τότε μέχρι σήμερα κανένας μη μουσουλμάνος δεν έγινε διοικητής.
1946. Σε έκθεση για τις Μειονότητες που συνέταξε το 9ο Γραφείο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος αναφερόταν ότι έπρεπε να ληφθούν σοβαρά μέτρα εναντίον των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη. Αυτά συνοψίζονταν σε μια φράση «Δεν πρέπει να μείνει ούτε ένα Έλληνας στην Πόλη μέχρι την επέτειο των 500 χρόνων της Αλώσεως».
1948. Όταν οι Εβραίοι ήθελαν να πάνε στο νεοσύστατο Ισραήλ και οι Αρμένιοι στην Σοβιετική Δημοκρατία της Αρμενίας, εκείνοι που έκαναν τα πάντα για να τους απομακρύνουν από τη χώρα, τώρα αποκαλούσαν «προδότες» αυτούς που έφευγαν.
6-7 Σεπτεμβρίου 1955 Για να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική θέση της Τουρκίας στην τριμερή διάσκεψη για το Κυπριακό οργάνωσαν μια μεγάλη λεηλασία σε βάρος των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με κάποιες πηγές σκοτώθηκαν τρεις και σύμφωνα με άλλες 11 άνθρωποι. Τραυματίστηκαν 300 άτομα. Βιάστηκαν πολλές γυναίκες και καταστράφηκαν 5.300 και κατά ανεπίσημες πηγές 7000 κτίρια. Το ύψος των ζημιών υπολογίζεται σε 150 εκ λίρες ή κοντά σε ένα δις λίρες.
1964. Η Τουρκία κατάργησε μονομερώς το Σύμφωνο Φιλίας που υπέγραψαν ο Ατατούρκ και ο Βενιζέλος το 1930. Η κυβέρνηση απέλασε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες υπηκόους που είχαν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Τουρκία. Τους επέτρεψαν να πάρουν μαζί τους μια βαλίτσα και 200 λίρες. Οι Έλληνες με τουρκική υπηκοότητα που ήταν παντρεμένοι με απελαθέντες, αναγκάστηκαν να φύγουν μαζί τους, έτσι η ελληνική μειονότητα έφτασε στο σημείο εξαφάνισης της.
1974. Σε μια δίκη μεταξύ του Θησαυροφυλακίου και της διοίκησης του Ελληνικού Νοσοκομείου Βαλουκλή οι μη Μουσουλμάνοι πολίτες αναφέρθηκαν για πρώτη φορά ως «εκείνοι που δεν είναι Τούρκοι». Τέλος, η δημοσιογράφος αναφέρει το κλείσιμο της Θεολογικής, τις δολοφονίες του ιερέα Σαντόριο, και του Χράντ Ντίνκ, τις επιθέσεις στις Συναγωγές στην Κωνσταντινούπολη και την πυρπόληση βιβλιοπωλείου που πουλούσε χριστιανικά βιβλία».
Ο κατάλογος είναι μακρύς και έχει αρκετές ελλείψεις. Είναι, όμως σημαντικός για να μάθουν οι γείτονες μας τι έκαναν και ενδεχομένως τι θα συνεχίσουν να κάνουν αν δεν αλλάξουν νοοτροπία. Επειδή, οι παροικούντες στην Πλατεία Συντάγματος δεν συνηθίζουν να διαβάζουν ούτε καν τα Μνημόνια που θα δεσμεύσουν για πολλές γενιές τους Έλληνες, ας κρατήσουν αυτό τον σύντομο κατάλογο σαν εγχειρίδιο για τις διαπραγματεύσεις τους με τους γείτονες…
elzoni.gr
Με πόνο ψυχής ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, ο δικός μας ΓΑΠ, αναγκάστηκε πιθανότατα να καταδικάσει την αυταρχική, καταπιεστική, αντιδημοκρατική πολιτική του «καρντάση» Ερντογάν.
Όσοι γνωρίζουν την Ιστορία της Τουρκίας δεν εκπλήσσονται με την πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση της Άγκυρας, γιατί αυτό είναι το αληθινό πρόσωπο της εξουσίας στη γειτονική μας χώρα από τη σύστασή του ως κράτους μέχρι σήμερα.
Για αυτό και δεν εξαπατήθηκαν με το δημοκρατικό, φιλικό προφίλ που πρόβαλε ο κ. Ερντογάν τα πρώτα χρόνια της παντοδυναμίας του.
Σε μια χώρα όπου κρατούνται στις Φυλακές εκατό δημοσιογράφοι μια γυναίκα, η Αϊσέ Χιουρ συνέταξε την Έκθεση για της Μειονότητες την περίοδο της Δημοκρατίας.
Η κ. Χιουρ κατέγραψε επιγραμματικά όλα όσα έγιναν σε βάρος των Μειονοτήτων από την ίδρυση της τουρκικής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα. Αξίζουν συγχαρητήρια στη δημοσιογράφο για το θάρρος και το σθένος της προσπάθειάς της.
Εμείς απλά θα αναδημοσιεύσουμε το άρθρο της από την εφημερίδα Ταράφ της 22ας Ιανουαρίου.
«Δεν με εξέπληξε η απόφαση που εκδόθηκε στη δίκη του Χραντ Ντινκ. Γιατί γνωρίζω πόσο βαθιές είναι οι ρίζες της εχθρότητας εναντίον των μη Μουσουλμάνων και πόσο πλατιά είναι τα κλαδιά της σε αυτά τα χώματα. Υποθέτω και το πώς θα ολοκληρωθεί η διαδικασία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την οποία χρησιμοποίησε το κυβερνών κόμμα για να κατευνάσει τις αντιδράσεις. Γιατί βλέπω το πώς ενοποιείται σταδιακά το ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) με το κράτος της Εργκενεκόν.
Γνωρίζω, επίσης τις αποφάσεις που εξέδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο σε άλλες υποθέσεις όπως αυτές των Pinar Selek, Ugur Kaymaz και Baskin Oran. Αυτή την εβδομάδα θα δημοσιεύσω μια σύντομη περίληψη των εγκλημάτων που διέπραξε η τουρκική Δημοκρατία εναντίον των μη Μουσουλμάνων. Για να διαπιστώσουμε πόσο δύσκολη είναι η θέση μας και να ευπρεπιστούμε.
16 Μαρτίου 1923. Ο Ατατούρκ μιλώντας σε μικροεπαγγελματίες είπε: «Τελικά η χώρα παρέμεινε στα χέρια των πραγματικών δικαιούχων της. Οι Αρμένιοι και οι υπόλοιποι δεν έχουν κανένα δικαίωμα εδώ. Τα εύφορα αυτά εδάφη ανήκουν στη χώρα των γνήσιων και φανατικών Τούρκων». Με αυτά τα λόγια του καθόρισε το πλαίσιο της μειονοτικής πολιτική της Δημοκρατίας.
Ιούνιος 1923. Απομακρύνθηκαν από τα καθήκοντά τους οι Αρμένιοι, οι Έλληνες και οι Εβραίοι υπάλληλοι , οι οποίοι αντικαταστάθηκαν από Μουσουλμάνους. Περιορίστηκε η ελεύθερη διακίνηση των μη Μουσουλμάνων στην Μικρά Ασία. Η απόφαση εκδόθηκε τόσο αιφνιδιαστικά που πολλοί δεν μπόρεσαν να επιστρέψουν στον τόπο τους . Σαν να μην έφθανε αυτό έβαλαν εμπόδια για τη μετανάστευση των Εβραίων στην Παλαιστίνη.
Σεπτέμβρης 1923. Εκδόθηκε διάταγμα με το οποίο απαγορεύτηκε στους Αρμενίους που είχαν φύγει από την Κιλικία και την Ανατολική Μικρά Ασία, λόγω του πολέμου ,να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Δεκέμβρης 1923. Διατάχθηκε η απομάκρυνση της εβραϊκής κοινότητας που αριθμούσε μερικές εκατοντάδες άτομα , από την πόλη Τσόρλου εντός 48 ωρών. Μετά από έκκληση του αρχιραββίνου αναβλήθηκε η εκτέλεση της απόφασης. Παρόμοια, όμως, απόφαση που εκδόθηκε για την πόλη Τσατάλτζα εφαρμόστηκε αμέσως.
24 Ιανουαρίου 1924. Στο νόμο που εκδόθηκε για τη λειτουργία των Φαρμακείων , οι μειονοτικοί θα μπορούσαν να ανοίξουν κατάστημα υπό την προϋπόθεση της «παρουσίας Τούρκου».
3 Μαρτίου 1924. Με τον ιστορικό νόμο Tevhid-i Tedrisat έκλεισαν 40 γαλλικά και ιταλικά σχολεία. Τέθηκαν περιορισμοί στις επισκευές, επεκτάσεις των κτιρίων των Μειονοτικών Σχολείων, καθώς και στην κατασκευή νέων. Το υπουργείο εθνικής παιδείας άρχισε να ελέγχει τα προγράμματα διδασκαλίας και τη διεξαγωγή εξετάσεων στα μειονοτικά σχολεία.
3 Απριλίου 1924. Βάσει του νόμου που εκδόθηκε για την άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος υποβλήθηκαν σε εξετάσεις 960 μειονοτικοί δικηγόροι για να διαπιστωθεί αν είναι ηθικοί ή όχι. Μετά από αυτό αφαιρέθηκε η άδεια άσκησης επαγγέλματος από 460 δικηγόρους. Από αυτούς το 57% ήταν Εβραίοι. Ένας στους τρεις Έλληνες δικηγόρους έμειναν άνεργοι. Δεν υπάρχουν στοιχεία για τους Αρμένιους δικηγόρους.
29 Ιανουαρίου 1925. Ο νεοεκλεγμένος Πατριάρχης Κωνσταντίνος Αράμπογλου επιβιβάζεται σε τρένο και στέλνεται στη Θεσσαλονίκη. Ποιο ήταν το έγκλημά του; Δεν τον συμπαθούσε η κυβέρνηση. Η ελληνική κυβέρνηση μετέφερε το θέμα στο Δικαστήριο της Χάγης και στην Κοινωνία των Εθνών, αλλά με την απειλή της Τουρκίας «να διώξει το Πατριαρχείο έξω από τα σύνορά της», η Ελλάδα απέσυρε τις καταγγελίες της και το θέμα έκλεισε με την «αυτόβουλη παραίτηση του Πατριάρχη».
22 Απριλίου 1926. Με νόμο ορίστηκε η υποχρεωτική χρήση της τουρκικής γλώσσας στις εμπορικές συναλλαγές. Οι μη Μουσουλμάνοι που εργάζονταν σε επιχειρήσεις και δεν γνώριζαν καλά την τουρκική γλώσσα άρχισαν να απολύονται. Ο αριθμός των Ελλήνων που έχασαν τη δουλειά τους αγγίζει τις πέντε χιλιάδες.
17 Φεβρουαρίου 1926. Μετά την ψήφιση του Αστικού κώδικα εξαναγκάστηκαν οι Αρμένιοι, οι Έλληνες και οι Εβραίοι να δηλώσουν παραίτηση από τα μειονοτικά δικαιώματά τους, τα οποία ορίζονται στη Συνθήκη της Λοζάνης.
1 Αυγούστου 1926. Το κράτος ανακοίνωσε ότι έχει το δικαίωμα να δημεύσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που απέκτησαν τα μέλη των μη Μουσουλμανικών Μειονοτήτων πριν την 23η Αυγούστου 1924, πριν την εφαρμογή δηλαδή της Συνθήκης της Λοζάνης.
17 Αυγούστου 1927. Ο Οσμάν Ρατιπ μπέη, έγγαμος με εγγόνια δολοφόνησε την 22χρονη εβραιοπούλα Ελίζα Νιγέγκο, την οποία είχε ερωτευτεί και βίαζε για πολύ καιρό. Η εβραϊκή κοινότητα που είδε την πρόθεση του κράτους να κουκουλώσει την υπόθεση, ύψωσε για πρώτη φορά τη φωνή της. Τότε ξεκίνησε μια έντονη εχθρική καμπάνια στον Τύπο εναντίον των Εβραίων. Ορισμένοι Εβραίοι οδηγήθηκαν στα Δικαστήρια με την κατηγορία ότι «εξύβρισαν τον τουρκισμό».
13 Ιανουαρίου 1928. Με πρωτοβουλία των φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πόλης, οι οποίοι ήθελαν να γίνουν αρεστοί στο καθεστώς τοιχοκόλλησαν στα πλοία και τα λεωφορεία αφίσες που έγραφαν «συμπολίτη μίλα τουρκικά». Πολλά μέλη των Μειονοτήτων οδηγήθηκαν στα Δικαστήρια γιατί δεν υπάκουσαν σε αυτή την εντολή, με την κατηγορία της προσβολής του Τουρκισμού.
11 Απριλίου 1928. Με τον Νόμο “Tababet ve suabati Sanatlarinin Tarz-i Icrasi” τέθηκε ο όρος να πρέπει να είναι κανείς Τούρκος για να ασκήσει το επάγγελμα του γιατρού. Έτσι, οι μη Μουσουλμάνοι δεν μπορούσαν να γίνουν γιατροί.
Σεπτέμβρης 1929. Η Εφορία αποφάσισε να φορολογήσει τις δωρεές και τις μεταβιβάσεις που γίνονταν στα εβραϊκά Σχολεία, το νοσοκομείο Or Ahayim , το Ορφανοτροφείο του Ορτάκιοϊ και τις Συναγωγές, επειδή τα θεωρούσε εμπορικές επιχειρήσεις. Η φορολογία είχε αναδρομική ισχύ και ξεκίνησε από το 1925. Επιβλήθηκε κατάσχεση στον Αρχιραββίνο επειδή δεν μπορούσε να πληρώσει τόσο υψηλό φόρο.
1929-1930 Σε διάστημα 18 μηνών εξαναγκάστηκαν 6.373 Αρμένιοι να μεταναστεύσουν στη Συρία.
18 Σεπτεμβρίου 1930. Ο υπουργός δικαιοσύνης Μαχμούτ Εσάτ Μποζκούρτ, σε ομιλία του στην κοιλάδα του Οντεμις είπε το περίφημο απόφθεγμα του: «Νομίζω ότι η χώρα αυτή ανήκει στους γνήσιους Τούρκους. Όσοι δεν είναι γνήσιοι Τούρκοι έχουν μόνο ένα δικαίωμα σε αυτή τη χώρα, να είναι υπηρέτες και σκλάβοι».
Οκτώβρης 1930. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα ξεκίνησε μια εκστρατεία εναντίον των Μειονοτήτων επειδή στις δημοτικές εκλογές το νεοσύστατο Κόμμα Serbest Cunhuriyet συμπεριέλαβε στον κατάλογο των υποψηφίων του έξι Έλληνες, τέσσερις Αρμένιους και τρεις Εβραίους. Το Κόμμα αναγκάστηκε να κλείσει 99 μέρες μετά την ίδρυση του, αλλά η οργή εναντίον των μη Μουσουλμάνων δεν καταλάγιασε.
11 Ιουνίου 1932. Απαγορεύτηκε η άσκηση ορισμένων επαγγελμάτων σε ξένους υπηκόους. Η απαγόρευση αφορούσε κυρίως τους Έλληνες υπηκόους που ήταν ελεύθεροι επαγγελματίες, επιτηδευματίες και πλανόδιοι πωλητές.
Νοέμβριος 1932. Υποχρέωσαν τους Εβραίους της Σμύρνης να υπογράψουν ένα υποσχετικό με το οποίο υπόσχονταν να υιοθετήσουν τον τουρκικό πολιτισμό και να μιλούν την τουρκική γλώσσα. Μετά τους Εβραίους της Σμύρνης υπέγραψαν το ίδιο υποσχετικό και οι Εβραίοι της Προύσας, του Κιρκλάρελι, της Αδριανούπολης, των Αδάνων, του Ντιγιάρμπακιρ και της Άγκυρας.
1933. Ο Πατριάρχης των Ασσυρίων μη μπορώντας να αντέξει τις κρυφές και φανερές πιέσεις έφυγε «προσωρινά» από το Μάρντιν και εγκαταστάθηκε στην πόλη Humus της Συρίας. Έκτοτε ,όμως, δεν κατέστη δυνατή η επιστροφή του.
14 Ιουνίου 1934. Με τον νόμο για την εγκατάσταση που χώριζε τους πολίτες σε τρεις κατηγορίες σε γνήσιους Τούρκους, σε Τούρκους (Κούρδους) που δεν μιλούν τουρκικά και σε μη Μουσουλμάνους, εκτόπισαν Έλληνες και Αρμένιους από πολλά μέρη της Μικράς Ασίας σε καταλληλότερες περιοχές.
21 Ιουνίου-4 Ιουλίου 1934. Ομάδες πολιτών που ξεσηκώθηκαν από τα δημοσιεύματα ρατσιστών συγγραφέων όπως ο Cevat Rifat Atilhan και ο Nihat Atsiz εναντίων των Εβραίων, επιτέθηκαν σε αθώους κατοίκους των περιοχών των Δαρδανελίων, της Καλλίπολης , της Αδριανούπολης, του Κιρκλάρελι, του Λουλέμπουργκαζ και του Μπαμπάεσκι. Λεηλάτησαν σπίτια και καταστήματα Εβραίων , βίασαν γυναίκες και σκότωσαν ένα ραβίνο.
Εξαναγκάστηκαν δεκαπέντε χιλιάδες Εβραίοι να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να μεταναστεύσουν σε άλλες πόλεις και χώρες για να σώσουν τη ζωή τους. Τα γεγονότα, όπως, αποκαλύφθηκε τα οργάνωσε το τμήμα Θράκης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Σύμφωνα με έκθεση του κόμματος έφυγαν από τη Θράκη και τα Δαρδανέλια 3.000 από τους 13.000 Εβραίους που ζούσαν στην περιοχή, εκποιώντας σε εξευτελιστικές τιμές την περιουσία τους.
24 Ιουλίου 1937. Σε προκήρυξη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τζουμχουριέτ απαραίτητη προϋπόθεση για την εισαγωγή μαθητών στη Στρατιωτική Σχολή στην Άγκυρα ήταν η τουρκική φυλή.
Αύγουστος 1938. Εκδόθηκε το υπ’ αριθμ 2/9498 διάταγμα με το οποίο απαγορεύτηκε η είσοδος και η διαμονή των Εβραίων που υπέστησαν πιέσεις και περιορισμούς στις μετακινήσεις τους στις χώρες που ζούσαν αδιακρίτως ποιο ήταν σήμερα το θρήσκευμα τους. Απομακρύνθηκαν από το Πρακτορείο Ανατολής 26 Εβραίοι εργαζόμενοι και όλος ο Τύπος κατακλύστηκε από δημοσιεύματα και γελοιογραφίες εναντίον των Εβραίων.
1938-1939 Με πρόφαση την απειλή της εθνικής ασφάλειας λόγω του επικείμενου πολέμου οι μη Μουσουλμάνοι που ζούσαν σε αγροτικές περιοχές μεταφέρθηκαν αστικά κέντρα. Όσοι δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες έφυγαν από τη χώρα.
Ιούλιος 1939. Οι Αρμένιοι που ζούσαν στην περιοχή της Αλεξανδρέττας , από τις αφόρητες πιέσεις που ασκήθηκαν την περίοδο της προσάρτησης της πόλης στην Τουρκία μετανάστευσαν στη Συρία.
8 Αυγούστου 1939. Το πλοίο Parita που μετέφερε 860 Εβραίους πρόσφυγες από διάφορα μέρη της Ευρώπης, αναγκάστηκε να καταφύγει στο Λιμάνι της Σμύρνης για κάποια προβλήματα που αντιμετώπιζε. Παρά τις κραυγές των επιβατών «σκοτώστε μας αλλά μη μας στέλνετε πίσω» το πλοίο αναχώρησε από το λιμάνι συνοδευόμενο από δυο σκάφη του Λιμενικού στις 14 Αυγούστου. Η εφημερίδα Ουλούς που υποστήριζε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είχε τίτλο «Έφυγαν οι αλήτες οι Εβραίοι από τη Σμύρνη».
28 Δεκεμβρίου 1939. Οι Εβραίοι του Τελ-Αβίβ, της Χάιφα, της Νέας Υόρκης, της Γενεύης, του Καϊρου συγκέντρωσαν χρήματα και ρούχα για τους σεισμόπληκτους του Έρζιντζαν και τα έστειλαν στην Τουρκία. Ο Τύπος όμως γελοιοποίησε και χλεύασε την ενέργειά τους.
12 Δεκεμβρίου 1940. Το πλοίο Salvador που ήταν γνωστό ως «πλωτό φέρετρο» ξεκίνησε από το λιμάνι Κοστάντσα της Ρουμανίας με 342 Εβραίους, ενώ η χωρητικότητά του ήταν μόνο για σαράντα άτομα και έφθασε στην Κωνσταντινούπολη. Οι τουρκικές αρχές πίεσαν το πλοίο να αναχωρήσει παρ’ όλο ότι δεν ήταν σε θέση να ταξιδέψει ούτε ένα μίλι. Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό. Στις 13 Δεκεμβρίου το πλοίο βυθίστηκε στα ανοιχτά της Σιλιβριάς εξαιτίας μιας τρομερής θύελλας. Περισυνέλεξαν 219 πτώματα.
22 Απριλίου 1941. Οι στρατοχωροφύλακες συγκέντρωσαν 12.000 άνδρες μέλη των Μειονοτήτων και τους οδήγησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι στρατιώτες των 20 ηλικιών οδηγήθηκαν στο Ζόγκουλντακ για να σκάβουν τούνελ, στην Άγκυρα για την κατασκευή του Πάρκου της Νεολαίας, στο Αφιόν, στο Καραμπούκ, στο Ικόνιο, στην Κιουτάχια για να σπάνε πέτρες και να φτιάχνουν δρόμος. Απολύθηκαν στις 27 Ιουλίου του 1942.
15 Δεκεμβρίου 1941. Το πλοίο Struma που μετέφερε 769 Εβραίους πρόσφυγες από το λιμάνι της Κοστάντσα για να τους πάει στην Παλαιστίνη παρέμεινε 2,5 μήνες στα ανοιχτά του Σαράιμπουρνου, γιατί οι τουρκικές αρχές δεν επέτρεπαν σε κανέναν να αποβιβαστεί από το πλοίο. Το οδήγησαν δια της βίας στη Μαύρη Θάλασσα την ώρα που οι επιβάτες πέθαιναν από αρρώστια, πείνα και δίψα. Το πλοίο χτυπήθηκε από άγνωστο υποβρύχιο τη νύχτα της 24ης Φεβρουαρίου . Από την τραγωδία αυτή σώθηκε μόνον ένας.
11 Νοεμβρίου 1942. Ο πρωθυπουργός Σουκρού Σαράτσογλου με πρόφαση να αντιμετωπίσει τα έξοδα του Πολέμου επέβαλε τον φόρο περιουσίας, το γνωστό βαρλίκι. Το 87% των φορολογουμένων που κλήθηκαν να πληρώσουν το φόρο ήταν μη Μουσουλμάνοι. Οι Αρμένιοι επιβαρύνθηκαν με το 232% των κεφαλαίων τους, οι Εβραίοι με το 179%, οι Έλληνες με το 156% και οι Μουσουλμάνοι Τούρκοι με 4,94%. Όσοι δεν μπορούσαν να καταβάλουν τους φόρους τους οδηγήθηκαν στα Τάγματα εργασίας στο Άσκαλε. Ο νόμος εφαρμόστηκε μέχρι τον Μάρτιο του 1944. Σε αυτό το διάστημα άλλοι έχασαν την περιουσία τους, άλλοι τη ζωή τους και οι περισσότεροι την εμπιστοσύνη τους στην Τουρκία.
1946. Επετράπη για πρώτη φορά στους μη Μουσουλμάνους, απόφοιτους Πανεπιστημίων, να υπηρετήσουν στο Στρατό ως έφεδροι αξιωματικοί. Από τότε μέχρι σήμερα κανένας μη μουσουλμάνος δεν έγινε διοικητής.
1946. Σε έκθεση για τις Μειονότητες που συνέταξε το 9ο Γραφείο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος αναφερόταν ότι έπρεπε να ληφθούν σοβαρά μέτρα εναντίον των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη. Αυτά συνοψίζονταν σε μια φράση «Δεν πρέπει να μείνει ούτε ένα Έλληνας στην Πόλη μέχρι την επέτειο των 500 χρόνων της Αλώσεως».
1948. Όταν οι Εβραίοι ήθελαν να πάνε στο νεοσύστατο Ισραήλ και οι Αρμένιοι στην Σοβιετική Δημοκρατία της Αρμενίας, εκείνοι που έκαναν τα πάντα για να τους απομακρύνουν από τη χώρα, τώρα αποκαλούσαν «προδότες» αυτούς που έφευγαν.
6-7 Σεπτεμβρίου 1955 Για να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική θέση της Τουρκίας στην τριμερή διάσκεψη για το Κυπριακό οργάνωσαν μια μεγάλη λεηλασία σε βάρος των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με κάποιες πηγές σκοτώθηκαν τρεις και σύμφωνα με άλλες 11 άνθρωποι. Τραυματίστηκαν 300 άτομα. Βιάστηκαν πολλές γυναίκες και καταστράφηκαν 5.300 και κατά ανεπίσημες πηγές 7000 κτίρια. Το ύψος των ζημιών υπολογίζεται σε 150 εκ λίρες ή κοντά σε ένα δις λίρες.
1964. Η Τουρκία κατάργησε μονομερώς το Σύμφωνο Φιλίας που υπέγραψαν ο Ατατούρκ και ο Βενιζέλος το 1930. Η κυβέρνηση απέλασε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες υπηκόους που είχαν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Τουρκία. Τους επέτρεψαν να πάρουν μαζί τους μια βαλίτσα και 200 λίρες. Οι Έλληνες με τουρκική υπηκοότητα που ήταν παντρεμένοι με απελαθέντες, αναγκάστηκαν να φύγουν μαζί τους, έτσι η ελληνική μειονότητα έφτασε στο σημείο εξαφάνισης της.
1974. Σε μια δίκη μεταξύ του Θησαυροφυλακίου και της διοίκησης του Ελληνικού Νοσοκομείου Βαλουκλή οι μη Μουσουλμάνοι πολίτες αναφέρθηκαν για πρώτη φορά ως «εκείνοι που δεν είναι Τούρκοι». Τέλος, η δημοσιογράφος αναφέρει το κλείσιμο της Θεολογικής, τις δολοφονίες του ιερέα Σαντόριο, και του Χράντ Ντίνκ, τις επιθέσεις στις Συναγωγές στην Κωνσταντινούπολη και την πυρπόληση βιβλιοπωλείου που πουλούσε χριστιανικά βιβλία».
Ο κατάλογος είναι μακρύς και έχει αρκετές ελλείψεις. Είναι, όμως σημαντικός για να μάθουν οι γείτονες μας τι έκαναν και ενδεχομένως τι θα συνεχίσουν να κάνουν αν δεν αλλάξουν νοοτροπία. Επειδή, οι παροικούντες στην Πλατεία Συντάγματος δεν συνηθίζουν να διαβάζουν ούτε καν τα Μνημόνια που θα δεσμεύσουν για πολλές γενιές τους Έλληνες, ας κρατήσουν αυτό τον σύντομο κατάλογο σαν εγχειρίδιο για τις διαπραγματεύσεις τους με τους γείτονες…
elzoni.gr
