Μέσος όρος ζωής και βρεφική θνησιμότητα
σε περιφέρειες της χώρας. Στοιχεία μελέτης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Σε εθνικό επίπεδο, κατά την περίοδο 1991-2006, ο μέσος όρος ζωής στην Ελλάδα αυξάνεται κατά 2.43 έτη στους άνδρες και κατά 2.20 έτη στις γυναίκες, με το συνολικό κέρδος ζωής των ανδρών να επιμερίζεται περίπου ισόποσα ανάμεσα στη δεκαετία 1991-2001 (1.16 έτη) και την πενταετία 2001-2006 (1.27 έτη), σε αντίθεση με τις γυναίκες, που σημειώνουν υψηλότερα κέρδη στην πρώτη περίοδο (1.25 έτη) σε σχέση με τη δεύτερη (0.95 έτη).
Όμως, λόγω της διαφοράς της διάρκειας των δύο περιόδων, τα ετήσια κέρδη και στα δύο φύλα αναδεικνύουν την πενταετία 2001-2006 ως την πιο δυναμική, όσον αφορά τους ρυθμούς μεταβολής στο προσδόκιμο ζωής.
Τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία έρευνας του Μιχάλη Αγοραστάκη, ερευνητή στο Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων (ΕΔΚΑ), στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Σε περιφερειακό επίπεδο, την τελευταία δεκαπενταετία, οι περιφέρειες Ιόνιων Νήσων (+3.42 έτη), Αττικής (+3.10 έτη) και Νοτίου Αιγαίου (+2.79 έτη) σημειώνουν τα σημαντικότερα κέρδη όσον αφορά τους άνδρες, ενώ τα χαμηλότερα εντοπίζονται στην Κρήτη (+1.11 έτη) και στην Πελοπόννησο (+1.05 έτη).
Ομοίως, στις γυναίκες, οι νησιωτικές περιφέρειες των Ιονίων Νήσων και Νοτίου Αιγαίου αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής κατά 2.72 και 2.58 έτη αντίστοιχα, αλλά η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (+2.81 έτη), και η μικρότερη στη Στερεά Ελλάδα (+1.51 έτη) και στο Βόρειο Αιγαίο (+1.46 έτη).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα διαφοροποιημένων ρυθμών αύξησης του προσδόκιμου ζωής και αρχικής θέσης εκκίνησης, σύμφωνα με τον κ. Αγοραστάκη, αποτελούν τόσο η Κρήτη και η Πελοπόννησος όσο και η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη και Κεντρική Μακεδονία.
Οι δύο πρώτες, αν και σημειώνουν τα χαμηλότερα κέρδη για τους άνδρες και χαμηλά για τις γυναίκες, διατηρούνται στις πρώτες θέσεις κατάταξης το 2001, ενώ το 2006, οι λιγότερο «ευνοημένες» περιφέρειες κατορθώνουν όχι μόνο να τις φτάσουν αλλά και να τις ξεπεράσουν (όσον αφορά την e0 των ανδρών), σε αντίθεση με τη θέση τους στην ιεραρχία της στο γυναικείο φύλο, όπου παραμένουν σταθερά στις πρώτες θέσεις.
Αντίθετα, οι ταχύτητες βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας και για τα δύο φύλα, δεν είναι ικανές να τις απεγκλωβίσουν από τις τελευταίες θέσεις, καθ' όλη τη δεκαπενταετία.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σύγκριση των περιφερειακών κερδών ανάμεσα στα δύο φύλα. Αν και στην πλειοψηφία των περιφερειών οι άνδρες σημειώνουν μεγαλύτερα κέρδη από τις γυναίκες, το αντίστροφο συμβαίνει στις περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Κρήτης και Πελοποννήσου.
Ταυτόχρονα, εξετάζοντας τα κέρδη ανάμεσα στις διαδοχικές περιόδους, διαπιστώνουμε ότι, όπως και στο σύνολο της χώρας, η περίοδος 2001-2006 είναι πιο δυναμική, με εξαίρεση τις γυναίκες των περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Βορείου Αιγαίου.
Βρεφική θνησιμότητα
Σε περιφερειακό επίπεδο, η πτώση της βρεφικής θνησιμότητας είναι καθολική, με μοναδική εξαίρεση, όσον αφορά τους άνδρες στην Πελοπόννησο.
Διαχωρίζοντας τα δύο φύλα, διαπιστώνουμε ότι για τους άνδρες των περιφερειών Νοτίου και Βορείου Αιγαίου, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Μακεδονίας και Ιονίων Νήσων, στην πτώση αυτή αποδίδεται το 5%-10% των συνολικών κερδών της.
Αντίστοιχα στις περιφέρειες Αττικής, Δυτικής Ελλάδας, Ηπείρου, Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας, η συμβολή είναι υψηλότερη (10%-15%), ενώ στην Κρήτη η συμβολή της είναι ισχυρότατη (28%, +0.3 έτη).
Στις γυναίκες, η συμβολή στις περιφέρειες Πελοποννήσου, Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Βορείου Αιγαίου κυμαίνεται από 5%-10%, στην Κεντρική Μακεδονία, τα Ιόνια Νησιά, την Στερεά Ελλάδα, την Κρήτη και την Θεσσαλία, από 10%- 15%, ενώ στη Δυτική Ελλάδα και την Αττική από 15%-20%. Η μικρότερη τιμή σημειώνεται στο Νότιο Αιγαίο- σχεδόν 4% (+0.3 έτη)- σε αντίθεση με την Ήπειρο όπου ανέρχεται στο 20% (+0.5 έτη).
Επίσης, καθολικά θετική σε περιφερειακό επίπεδο είναι και η συμβολή των 65 ετών και άνω, εξαιτίας της έντονης πτώσης της θνησιμότητας στις ηλικίες αυτές. Ακολουθώντας την προηγούμενη μέθοδο ομαδοποίησης- με βάση την ποσοστιαία συμβολή και ανά φύλο- έχουμε: όσον αφορά τους άνδρες, την Ήπειρο με συμβολή 52% (+1.4 έτη), τις περιφέρειες Αττικής, Βορείου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων με 55% έως 60%, τις περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Δυτικής Ελλάδας με 60%-65%, τις περιφέρειες Θεσσαλίας, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας, Κρήτης και Στερεάς Ελλάδας με 65%-75%, ενώ το κέρδος στο προσδόκιμο ζωής στην Πελοπόννησο αποδίδεται σχεδόν αποκλειστικά (90%) στις ηλικίες αυτές.
Εξετάζοντας τις ηλιακές υπο-ομάδες που συνθέτουν την ομάδα των 65 ετών και άνω, παρατηρούμε- εξηγεί ο κ. Αγοραστάκης- ότι στις περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Αττικής, Πελοποννήσου και Βορείου Αιγαίου, η σημαντικότερη συμβολή προκύπτει από τις ηλικίες 70-74 ετών, ενώ στις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Ηπείρου, Ιονίων Νήσων και Κρήτης, από τις ηλικίες 75-79 ετών.
Οι περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Νοτίου Αιγαίου παρουσιάζουν υψηλότερες, αλλά ισόποσες συμβολές και στις δύο ηλικιακές ομάδες, ενώ η Στερεά Ελλάδα, στις ηλικίες 70-74 ετών και 85 και άνω.
Στις γυναίκες διακρίνουμε την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με 46% (+0.8 έτη), τις περιφέρειες Θεσσαλίας και Κρήτης με 50% έως 55%, τις περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας, Νοτίου Αιγαίου και Αττικής με 60%-65%, τις περιφέρειες Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με 65% έως 70%, ενώ με 70% (+1 έτος) το Βόρειο Αιγαίο.
Εξετάζοντας τις ηλικιακές ομάδες που συνθέτουν την υπερ-ομάδα ηλικιών 65 ετών και άνω, έχουμε τις περιφέρειες Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Πελοποννήσου και Νοτίου Αιγαίου, να σημειώνουν τις υψηλότερες συμβολές στις ηλικίες 70-74 ετών, τις Ηπείρου, Ιονίων Νήσων, Δυτικής Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου και Κρήτης στις ηλικίες 75-79 και τις Στερεάς Ελλάδας και Αττικής στις 70-79 ετών.
Ταυτόχρονα, οι αρνητικές συμβολές στις ηλικίες 85 και άνω αποτυπώνονται ως εξής: οι περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου, με -35% έως -30%, Στερεάς Ελλάδας με -30% έως - 25%, Βορείου Αιγαίου με -21%, Αττικής, Ιονίων Νήσων και Θεσσαλίας με -20% έως 15% και οι Νοτίου Αιγαίου, Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης με μεγαλύτερη του -5%. Η περιφέρεια Ηπείρου, πρωτοπόρα στη γυναίκεια επιβίωση, αποτελεί εξαίρεση, σημειώνοντας θετική συμβολή 5% (+0.1 έτη), καταλήγει ο κ. Αγοραστάκης.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
