Μπορούν να γίνουν αποκρατικοποιήσεις της προκοπής, χωρίς προηγούμενη αποκρατικοποίηση του ΠΑΣΟΚ; Κατά την γνώμη μου όχι. Το αποτέλεσμα θα είναι ανάλογο των προηγουμένων κυμάτων αποκρατικοποίησης – με αποκορύφωμα τις «αγχωμένες» του 2003 – που οδήγησαν στην αύξηση του δημοσίου χρέους.
Ο πρωθυπουργός και τα στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν πως το ΠΑΣΟΚ αποκρατικοποιείται – αναγκαστικά, λόγω Μνημονίου. Σε σημείο που να διερωτάται κανείς αν ο κ. Παπανδρέου μας οδήγησε όλους μαζί στην παγίδα του μνημονίου για να επιτύχει την αποκρατικοποίηση του κόμματός του.
Ναι, αλλά δεν έχει περάσει πολύς καιρός από το κρατικοδίαιτο παρελθόν. Και κυρίως, δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την εσωκομματική μάχη (Νοέμβριος 2007) στο ΠΑΣΟΚ. Δυο τάσεις είχαν κονταροχτυπηθεί τότε:
Ο πρωθυπουργός και τα στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν πως το ΠΑΣΟΚ αποκρατικοποιείται – αναγκαστικά, λόγω Μνημονίου. Σε σημείο που να διερωτάται κανείς αν ο κ. Παπανδρέου μας οδήγησε όλους μαζί στην παγίδα του μνημονίου για να επιτύχει την αποκρατικοποίηση του κόμματός του.
Ναι, αλλά δεν έχει περάσει πολύς καιρός από το κρατικοδίαιτο παρελθόν. Και κυρίως, δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την εσωκομματική μάχη (Νοέμβριος 2007) στο ΠΑΣΟΚ. Δυο τάσεις είχαν κονταροχτυπηθεί τότε:
Αυτή του κ. Βενιζέλου, που είχε καταγγείλει τον επαγγελματικό, κομματικό συνδικαλισμό – και τιμωρήθηκε.
Και αυτή του κ. Παπανδρέου που στηρίχθηκε στους κομματικούς συνδικαλιστές. Δεν ήταν μόνο η κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσαν για να στηρίξουν την υποψηφιότητά του, οι πέντε επικεφαλής των ισχυρότερων συνδικαλιστικών ομοσπονδιών της χώρας. Διακήρυξη υπέρ του κ. Παπανδρέου είχαν τότε υπογράψει 263 κορυφαίοι συνδικαλιστές του δημόσιου τομέα.
Μια «κάθετη» ματιά στα ονόματα Προέδρων, αντιπροέδρων, γραμματέων, ταμιών, μελών και στελεχών, καθώς και στον συνδικαλιστικό φορέα όπου δραστηριοποιούνται, αρκεί για να εξαχθούν τα αναγκαία συμπεράσματα: ΑΔΕΔΥ, ΑΔΕΔΥ, ΑΔΕΔΥ και ξανά ΑΔΕΔΥ. ΠΟΣΕ-ΙΚΑ, ΠΟΕ-ΟΤΑ, ΠΟΠΟΠΚ, ξανά ΑΔΕΔΥ. ΟΣΥΠΑ, ΟΑΕΔ, ΟΛΜΕ, οργανώσεις υπουργείων, ΟΕΚ, ξανά ΑΔΕΔΥ. ΑΕΙ-ΤΕΙ, ΠΟΕ-ΥΕΘΑ, ΕΟΤ, ΑΔΕΔΥ, ΑΔΕΔΥ, ΑΔΕΔΥ.
Σ’ αυτόν τον κομματικό στρατό στηρίχθηκε ο κ. Παπανδρέου για να εκλεγεί αρχηγός του ΠΑΣΟΚ. Και στον ίδιο κομματικό στρατό στηρίχθηκε για να εκλεγεί πρωθυπουργός. Αυτό είναι το κόμμα του, όσο κι’ αν εκ των υστέρων δηλώνει πως «παλεύουμε για το αυτονόητο» και πως «κάνουμε πράγματα που έπρεπε να έχουν γίνει από καιρό».
Τον καιρό που χάιδευε τα αυτιά των συνδικαλιστών, το αυτονόητο δεν ήταν και τόσο αυτονόητο. Και αυτά που «έπρεπε να έχουν γίνει από καιρό», ήσαν ενέργειες που έπρεπε να καταγγέλλονταν ως «δεξιές».
Η δυσκολία είναι σαφής: Ο κ. Παπανδρέου θέλει τώρα ένα διαφορετικό κόμμα. Πώς, όμως, θα συμβεί αυτό με τους ίδιους οπαδούς; Αλλά μήπως έχει απομείνει και κανένα περίσσευμα «οπαδών» οπουδήποτε, για να ανανεώσει τις παλαιοκομματικές δυνάμεις ή να αναπληρώσει το κενό τους;
Γι’ αυτό και επί μήνες προσπαθεί να αποφύγει το πικρό ποτήρι – ο Ιησούς το ήπιε, σταυρώθηκε, αναστήθηκε και ο πρωθυπουργός έχει ακόμη μπροστά του την σύγκρουση με τους πιο ένθερμους εκ των υποστηρικτών του.
Το πάει από αναβολή σε αναβολή. Από πέρσι σοβεί η σύγκρουση με τους συνδικαλιστές της ΔΕΗ. Από παράταση σε παράταση πάει το πράγμα. Τον Αύγουστο του 2010 τους έστελνε μηνύματα – δεν είστε ίδια περίπτωση με τους ιδιοκτήτες φορτηγών, δεν υπάρχει πρόβλημα με την ΓΕΝΟΠ, η συζήτηση μαζί σας θα γίνει σε άλλη βάση.
Από κοντά και ο κ. Παπουτσής, είχε τότε καταφερθεί κατά των «χαμηλόβαθμων κοινοτικών υπαλλήλων» που επιχειρούσαν να επιβάλουν αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της ΔΕΗ.
Ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ πάλι, είχε φροντίσει εγκαίρως να στείλει το μήνυμα. Με ένα μακροσκελές sms που έφθασε στα κινητά τηλέφωνα υπουργών και βουλευτών, με το οποίο προειδοποιούσε (έκτοτε) τους «συντρόφους» ότι οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ θα «φθάσουν στα άκρα» και θα «ματώσουν».
Δεν μιλάμε για τυχαίο πρόσωπο. Μιλάμε για έναν συνδικαλιστή που ανήκει στο ΠΑΣΟΚ εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια. Επικεφαλής του ισχυρότερου (και πολυπληθέστερου) σωματείου. Και το κυριότερο: Εκ των πλέον δυναμικών υποστηρικτών του κ. Παπανδρέου στην εσωκομματική μάχη του 2007.
Στη ΔΕΗ έχουν εξαγγελθεί απεργίες. Δεν θα είναι μπλακ-άουτ, λέει ο κ. Φωτόπουλος. Αλλά προφανώς θα υπάρξουν προβλήματα καλοκαιριάτικα. Θα γίνουν διακοπές ρεύματος, θα καταστρέφονται προϊόντα, θα υποστεί πλήγμα ο τουρισμός – γιατί να επισκεφθεί κάποιος την Ελλάδα αν θα κινδυνεύει να τρώει τρόφιμα που παγώνουν και ξεπαγώνουν και αν δεν έχει κλιματισμό;
Όταν θα συμβεί αυτό, ο κ. Παπανδρέου θα φέρει προσωπική ευθύνη. Και αυτός θα είναι πιο σοβαρός λόγος να πάει σε εκλογές – ακόμη και από την αναδιάρθρωση.
Δεν του φταίμε εμείς αν από το 2001 υποστηρίζει ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να πάψει να είναι κόμμα μηχανισμών, αλλά σ’ αυτούς τους μηχανισμούς στηρίχθηκε για να αναρριχηθεί στην ηγεσία του κόμματος και στην πρωθυπουργία.
Το είχε πει από τον Οκτώβριο του 2001, κατά την ομιλία του στο 6ο Συνέδριο του κόμματος. (Αλλά κάθε φορά που ερχόταν η δική του ώρα, σ’ αυτούς τους μηχανισμούς στηριζόταν):
«Το ΠΑΣΟΚ πράγματι θέλει και την ανανέωση. Ένα Κόμμα μηχανισμών χάνεται από την κοινωνία. Ένα Κόμμα μηχανισμών δεν μπορεί. Να συγκρουστεί, να αντιπαρατεθεί σε συμφέροντα, να διεξάγει έναν ανοιχτό διάλογο, δεν μπορεί να αποδεχτεί την αυτονομία της κοινωνίας, δεν μπορεί να συνθέσει διαφορετικές απόψεις».
Και μετά; Δέκα χρόνια μετά; Είναι σαφές: Βρισκόμαστε στον ίδιο παρονομαστή. Διότι ο κ. Παπανδρέου πιστεύει ότι μπορεί να χρησιμοποιεί τον κ. Φωτόπουλο – και τον κάθε κ. Φωτόπουλο – ανάλογα με τις ανάγκες του. Που άλλοτε είναι εκλογικές και άλλοτε μνημονιακές.
Ούτε του φταίει κανείς που όλοι σχεδόν οι προκάτοχοι του κ. Φωτόπουλου βρέθηκαν στην Βουλή, ως αμοιβή για τις υπηρεσίες που προσέφεραν.
Δεν πρόκειται για τις αποκρατικοποιήσεις που αποφασίστηκαν ελέω 11ης Μαρτίου, Eurogroup και Συμφώνου για το Ευρώ, όταν η Ελλάδα αποδέχθηκε ένα ακόμη μνημόνιο, αυτό της ευρωζώνης. Αυτά είναι αμφισβητούμενα πράγματα με αμφίβολα αποτελέσματα.
Πρόκειται για το γεγονός ότι η χώρα επί δεκαετίες υφίσταται τα αποτελέσματα των συμφύσεων που δημιούργησε το ΠΑΣΟΚ (και ο κ. Παπανδρέου ως απαραίτητος υπουργός όλων των κυβερνήσεων) με τον κομματικό συνδικαλισμό του.
Ολόκληρο κείμενο για την αποκρατικοποίηση του ΠΑΣΟΚ είχε γράψει ο Κ. Λαλιώτης τον Φεβρουάριο του 2003. Μιλούσε για «παρεοκρατία, δοτούς ρόλους, δοτές μικροεξουσίες, υποταγμένους υποστηρικτές, άγονες εμφύλιες αντιπαραθέσεις και ανταγωνισμούς για την διεκδίκηση προσωπικών ρόλων και για τη νομή και κατανομή της εξουσίας». Και για «εσωστρέφεια, αλαζονεία, Βαβέλ, πολέμους χαρακωμάτων, διαχείριση προσωπικού μικρού ΠΑΣΟΚ». Δηλαδή για ένα «αυτιστικό κόμμα αξιωματούχων».
Όχι, δεν του φταίμε εμείς του κ. Παπανδρέου. Όπως δεν φταίμε και οποιουδήποτε πολιτευτάκια οποιουδήποτε κόμματος, που δεν έχει ακόμη πάρει τα μπογαλάκια του να πάει στον αγύριστο, αλλά επιδιώκει να μας ξανακυβερνήσει.
Συμπέρασμα: Πριν προχωρήσει σε αποκρατικοποιήσεις οργανισμών και επιχειρήσεων, το ΠΑΣΟΚ οφείλει πρώτα να αποκρατικοποιήσει τον εαυτό του. Και οπωσδήποτε, δεν μπορεί να «αποκρατικοποιηθεί» εις βάρος μας. Αυτό ή θα γίνει «αναίμακτα» ή, αν πρόκειται να χυθεί κάποιο αίμα, πρέπει να είναι το δικό του – όχι το δικό μας.
Αντιλαμβάνομαι τις δυσκολίες, αλλά για να πείσει τον κομματικό και συνδικαλιστικό στρατό του, μπορεί να ξεκινήσει από κάτι πιο απλό: Να αφαιρέσει από τον τίτλο του την λέξη «σοσιαλιστικό», αποκηρύσσοντας επίσημα το παρελθόν του. Διότι από όσο γνωρίζουμε ο ορισμός του σοσιαλισμού είναι «κρατική ιδιοκτησία και λειτουργία των μέσων παραγωγής».
Η απελευθέρωση από τον κρατισμό προϋποθέτει την απελευθέρωση από τον σοσιαλισμό. Δεν χωράνε δυο καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη.
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΝΗ