Μια Ελλάδα σε αξιακή κρίση, πασχίζει να βρει και να αθροίσει
ατομικές διαδρομές-εξαιρέσεις, που δεν παραδόθηκαν στην εθνική
μελαγχολία, δεν απογοητεύτηκαν, δεν επέλεξαν τη φυγή και τον
αναχωρητισμό, αλλά παρέμειναν στη χώρα και δίνουν τη μάχη τους για την
“εθνική επιστροφή”.
Ο Δημοσθένης Δαββέτας, ένας άνθρωπος των τεχνών και των γραμμάτων, αποτελεί μια χαρακτηριστική σχετική περίπτωση, με δημόσια παρέμβαση πέραν της ηχούς του έργου του, καθώς αρθρογραφεί σε ΜΜΕ, ενώ κατέχει και θέση συμβούλου του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά επί θεμάτων Πολιτισμού.
Στις ευρωεκλογές του Μαϊου, ο Δημοσθένης Δαββέτας θα είναι από εκείνους που θα διεκδικήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών για μια θέση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο θα κληθεί να διαχειριστεί τις τύχες των λαών της Ευρώπης, για τα επόμενα πέντε, κρίσιμα χρόνια.
Σήμερα, ο Δημοσθένης Δαββέτας παραχωρεί συνέντευξη στα “Υστερόγραφα”, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του με τίτλο “Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Η καλλιτέχνις είναι εδώ”, καταθέτοντας παράλληλα τις απόψεις του για την πολιτική.
- Θα θέλαμε δυο λόγια για το βιβλίο σας με τίτλο “Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Η καλλιτέχνις είναι εδώ”, που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Τόπος.
“Είναι η μετάφραση της γαλλικής έκδοσης. Πρώτα το έγραψα και εκδόθηκε στη Γαλλία, πριν λίγους μήνες. Με μεγάλη εκδοτική και εμπορική επιτυχία. Συνεχίζει και σήμερα να πουλά με σταθερά αυξανόμενο ρυθμό. Θεωρείται ήδη ένα βασικό βιβλίο μελέτης για τη σπουδαία αυτή καλλιτέχνιδα. Πρόκειται για μια μικρή μονογραφία. Παίρνω όλες τις δράσεις της, αυτές που σήμερα ονομάστηκαν performance, και τις ακτινογραφώ μια προς μια. Αυτό γίνεται μέσα από τη σύγχρονη ιστορία της τέχνης και την κλασική ελληνική φιλοσοφία. Σε κάποια σημεία στηρίζομαι και λίγο στο βουδισμό για να τονίσω τις θέσεις μου”.
- Ποιά είναι λοιπόν η Μαρίνα Αμπράμοβιτς;
“Πρόκειται για μια σημαντική καλλιτέχνιδα, η οποία ειδικεύτηκε σ’ ένα νέο είδος εικαστικής έκφρασης, την performance. Δεν έμεινε, όμως, μόνο σε αυστηρά καλλιτεχνικά κριτήρια. Ενέπλεξε στοιχεία της ανατολικής φιλοσοφίας, του βουδισμού με αυτογνωσιακές πρακτικές. Γι’ αυτό και το είδος της τέχνης της μπορεί να πάρει και τις διαστάσεις μιας μεθόδου, της μεθόδου Αμπράμοβιτς. Στόχος της καλλιτέχνιδας είναι να επιδράσει στον θεατή, να του προκαλέσει αντιδράσεις, συναισθήματα, συγκρίσεις κι όλα αυτά με έναν τρόπο ακραίο. Κοντολογίς να του προκαλέσει ένα σοκ. Γι’ αυτό άλλωστε κι οι εικόνες των δράσεών της (δηλαδή των performance) στηρίζονται στο στοιχείο της άμεσης πρόκλησης. Μέσα από την πρόκληση και το σοκ, η Αμπράμοβιτς επιδιώκει να ξυπνήσει τον θεατή, να τον κάνει να αντί-δράσει, να γίνει συνεργός και συμμέτοχος σε ένα κοινό έργο με την καλλιτέχνιδα. Η δουλεία της Αμπράμοβιτς δεν θα μπορούσε να υπάρξει δίχως αυτήν ακριβώς τη σχέση της με το κοινό. Είναι η θεμέλιος λίθος της εικαστικής της γλώσσας”.
- Είχατε την ευκαιρία να τη γνωρίσετε προσωπικά;
“Ναι, από τη δεκαετία του ΄80 στο Παρίσι. Συνεργαστήκαμε πολλές φορές σαν καλλιτέχνες, είχαμε κοινούς φίλους και γνωριστήκαμε καλά. Μέχρι σήμερα συνεχίζουμε να έχουμε μια καλή ανθρώπινη επαφή. Άλλωστε, το βιβλίο αυτό ήταν δικό της αίτημα εδώ και καιρό. Ήθελε μια προσέγγιση της δουλείας της μέσα από μια φιλοσοφική ματιά. Και έκανα την επιθυμία της πράξη”.
- Αλήθεια, πως βρεθήκατε να σεργιανίζετε στη σύγχρονη τέχνη, μετά από σπουδές στη Νομική και το Παρίσι, και την εμπειρία της Liberation;
“Από την εφηβεία μου έγραφα ποιηση και ζωγράφιζα ιδιωτικά. Μόλις πήγα στο Παρίσι συναντήθηκα με τον Joseph Beuys. Μέσα από αυτήν τη γνωριμία άλλαξε η ζωή μου. Πήρα την υποτροφία DAAD στο Βερολίνο και εκεί συνάντησα σπουδαίους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών όπως οι Ταρκόφσκι, Μπέικον, Μπάζελιτς, Κίφερ, Μίγκ Τζάγγερ, Ντέιβιντ Μπάουι, Άντυ Γουόρχολ, Τουόμπλυ κλπ. Οι γνωριμίες αυτές με γέμισαν εμπιστοσύνη στη δημιουργική μου πορεία και μου έδειξαν, ακόμη πιο καθαρά, τον δρόμο που ακολούθησα, αυτόν της έρευνας, της δημιουργικής αισθητικής, της κοινωνικής και πολιτικής τέχνης. Ταυτόχρονα πείστηκα ότι η πραγματική τέχνη είναι αυτή που τρέφεται και μεγαλώνει μέσα από τη σχέση της με τη διαφορετικότητα. Εμπλουτίζεται μέσα από τη συνεχή επαφή της με την καθημερινότητα. Έτσι, μετά από την τρίμηνη παραμονή μου στο Βερολίνο, πήγα στο Παρίσι και αντί για νομικές σπουδές εργάστηκα ως δημοσιογράφος στη Liberation. Ταυτόχρονα έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και πήρα διδακτορικό στη Φιλοσοφία της Τέχνης, όπως καταλαβαίνετε υπήρξε σημαντική αλλαγή στην πορεία μου. Συνδύαζα τώρα και ακρίβεια λόγου (λόγω Νομικής) και ευρύτερες φιλοσοφικές γνώσεις. Στο μεταξύ συνέχιζα να γράφω και να ζωγραφίζω. Δημοσίευσα ποίηση, μυθιστόρημα και δοκίμιο στα Γαλλικά και άλλες γλώσσες. Και βέβαια έκανα πολλές διεθνείς εκθέσεις ζωγραφικής”.
-Η πολιτική πώς… προέκυψε;
“Πάντα με γοήτευε. Φοιτητής υπήρξα πρόεδρος των φοιτητών Θεσσαλονίκης, αμέσως μετά τη μεταπολίτευση. Στο Παρίσι σταμάτησα την ενασχόληση. Και επανήλθα πριν 4 χρόνια έπειτα από πρόταση του Αντώνη Σαμαρά, με τον οποίο η σχέση μας στηρίχθηκε αρχικά στην Τέχνη. Λάτρης του Ελύτη και της ποίησης αγάπησε τα ποιήματά μου και παρευρέθηκε σε αρκετές εκθέσεις μου στην Αθήνα. Αποδέχτηκα την πρόσκλησή του να είμαι αρχικά συνεργάτης του στη Ν.Δ. και έπειτα σύμβουλός του ως Πρωθυπουργός σε θέματα πολιτισμού. Αν μου ζητήσει να κατέβω υποψήφιος στην Ευρωβουλή, θα το κάνω με χαρά. Ονειρεύομαι ως ευρωβουλευτής να συμβάλλω με τις γνώσεις μου και με την τόσα χρόνια διεθνή μου εμπειρία στην ευρύτερη και άμεση προβολή της πολιτιστικής εικόνας της χώρας μου στην Ευρώπη και διεθνώς. Και πιστεύω ότι και το θέλω και το μπορώ”.
Ο Δημοσθένης Δαββέτας, ένας άνθρωπος των τεχνών και των γραμμάτων, αποτελεί μια χαρακτηριστική σχετική περίπτωση, με δημόσια παρέμβαση πέραν της ηχούς του έργου του, καθώς αρθρογραφεί σε ΜΜΕ, ενώ κατέχει και θέση συμβούλου του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά επί θεμάτων Πολιτισμού.
Στις ευρωεκλογές του Μαϊου, ο Δημοσθένης Δαββέτας θα είναι από εκείνους που θα διεκδικήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών για μια θέση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο θα κληθεί να διαχειριστεί τις τύχες των λαών της Ευρώπης, για τα επόμενα πέντε, κρίσιμα χρόνια.
Σήμερα, ο Δημοσθένης Δαββέτας παραχωρεί συνέντευξη στα “Υστερόγραφα”, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του με τίτλο “Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Η καλλιτέχνις είναι εδώ”, καταθέτοντας παράλληλα τις απόψεις του για την πολιτική.
- Θα θέλαμε δυο λόγια για το βιβλίο σας με τίτλο “Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Η καλλιτέχνις είναι εδώ”, που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Τόπος.
“Είναι η μετάφραση της γαλλικής έκδοσης. Πρώτα το έγραψα και εκδόθηκε στη Γαλλία, πριν λίγους μήνες. Με μεγάλη εκδοτική και εμπορική επιτυχία. Συνεχίζει και σήμερα να πουλά με σταθερά αυξανόμενο ρυθμό. Θεωρείται ήδη ένα βασικό βιβλίο μελέτης για τη σπουδαία αυτή καλλιτέχνιδα. Πρόκειται για μια μικρή μονογραφία. Παίρνω όλες τις δράσεις της, αυτές που σήμερα ονομάστηκαν performance, και τις ακτινογραφώ μια προς μια. Αυτό γίνεται μέσα από τη σύγχρονη ιστορία της τέχνης και την κλασική ελληνική φιλοσοφία. Σε κάποια σημεία στηρίζομαι και λίγο στο βουδισμό για να τονίσω τις θέσεις μου”.
- Ποιά είναι λοιπόν η Μαρίνα Αμπράμοβιτς;
“Πρόκειται για μια σημαντική καλλιτέχνιδα, η οποία ειδικεύτηκε σ’ ένα νέο είδος εικαστικής έκφρασης, την performance. Δεν έμεινε, όμως, μόνο σε αυστηρά καλλιτεχνικά κριτήρια. Ενέπλεξε στοιχεία της ανατολικής φιλοσοφίας, του βουδισμού με αυτογνωσιακές πρακτικές. Γι’ αυτό και το είδος της τέχνης της μπορεί να πάρει και τις διαστάσεις μιας μεθόδου, της μεθόδου Αμπράμοβιτς. Στόχος της καλλιτέχνιδας είναι να επιδράσει στον θεατή, να του προκαλέσει αντιδράσεις, συναισθήματα, συγκρίσεις κι όλα αυτά με έναν τρόπο ακραίο. Κοντολογίς να του προκαλέσει ένα σοκ. Γι’ αυτό άλλωστε κι οι εικόνες των δράσεών της (δηλαδή των performance) στηρίζονται στο στοιχείο της άμεσης πρόκλησης. Μέσα από την πρόκληση και το σοκ, η Αμπράμοβιτς επιδιώκει να ξυπνήσει τον θεατή, να τον κάνει να αντί-δράσει, να γίνει συνεργός και συμμέτοχος σε ένα κοινό έργο με την καλλιτέχνιδα. Η δουλεία της Αμπράμοβιτς δεν θα μπορούσε να υπάρξει δίχως αυτήν ακριβώς τη σχέση της με το κοινό. Είναι η θεμέλιος λίθος της εικαστικής της γλώσσας”.
- Είχατε την ευκαιρία να τη γνωρίσετε προσωπικά;
“Ναι, από τη δεκαετία του ΄80 στο Παρίσι. Συνεργαστήκαμε πολλές φορές σαν καλλιτέχνες, είχαμε κοινούς φίλους και γνωριστήκαμε καλά. Μέχρι σήμερα συνεχίζουμε να έχουμε μια καλή ανθρώπινη επαφή. Άλλωστε, το βιβλίο αυτό ήταν δικό της αίτημα εδώ και καιρό. Ήθελε μια προσέγγιση της δουλείας της μέσα από μια φιλοσοφική ματιά. Και έκανα την επιθυμία της πράξη”.
- Αλήθεια, πως βρεθήκατε να σεργιανίζετε στη σύγχρονη τέχνη, μετά από σπουδές στη Νομική και το Παρίσι, και την εμπειρία της Liberation;
“Από την εφηβεία μου έγραφα ποιηση και ζωγράφιζα ιδιωτικά. Μόλις πήγα στο Παρίσι συναντήθηκα με τον Joseph Beuys. Μέσα από αυτήν τη γνωριμία άλλαξε η ζωή μου. Πήρα την υποτροφία DAAD στο Βερολίνο και εκεί συνάντησα σπουδαίους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών όπως οι Ταρκόφσκι, Μπέικον, Μπάζελιτς, Κίφερ, Μίγκ Τζάγγερ, Ντέιβιντ Μπάουι, Άντυ Γουόρχολ, Τουόμπλυ κλπ. Οι γνωριμίες αυτές με γέμισαν εμπιστοσύνη στη δημιουργική μου πορεία και μου έδειξαν, ακόμη πιο καθαρά, τον δρόμο που ακολούθησα, αυτόν της έρευνας, της δημιουργικής αισθητικής, της κοινωνικής και πολιτικής τέχνης. Ταυτόχρονα πείστηκα ότι η πραγματική τέχνη είναι αυτή που τρέφεται και μεγαλώνει μέσα από τη σχέση της με τη διαφορετικότητα. Εμπλουτίζεται μέσα από τη συνεχή επαφή της με την καθημερινότητα. Έτσι, μετά από την τρίμηνη παραμονή μου στο Βερολίνο, πήγα στο Παρίσι και αντί για νομικές σπουδές εργάστηκα ως δημοσιογράφος στη Liberation. Ταυτόχρονα έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και πήρα διδακτορικό στη Φιλοσοφία της Τέχνης, όπως καταλαβαίνετε υπήρξε σημαντική αλλαγή στην πορεία μου. Συνδύαζα τώρα και ακρίβεια λόγου (λόγω Νομικής) και ευρύτερες φιλοσοφικές γνώσεις. Στο μεταξύ συνέχιζα να γράφω και να ζωγραφίζω. Δημοσίευσα ποίηση, μυθιστόρημα και δοκίμιο στα Γαλλικά και άλλες γλώσσες. Και βέβαια έκανα πολλές διεθνείς εκθέσεις ζωγραφικής”.
-Η πολιτική πώς… προέκυψε;
“Πάντα με γοήτευε. Φοιτητής υπήρξα πρόεδρος των φοιτητών Θεσσαλονίκης, αμέσως μετά τη μεταπολίτευση. Στο Παρίσι σταμάτησα την ενασχόληση. Και επανήλθα πριν 4 χρόνια έπειτα από πρόταση του Αντώνη Σαμαρά, με τον οποίο η σχέση μας στηρίχθηκε αρχικά στην Τέχνη. Λάτρης του Ελύτη και της ποίησης αγάπησε τα ποιήματά μου και παρευρέθηκε σε αρκετές εκθέσεις μου στην Αθήνα. Αποδέχτηκα την πρόσκλησή του να είμαι αρχικά συνεργάτης του στη Ν.Δ. και έπειτα σύμβουλός του ως Πρωθυπουργός σε θέματα πολιτισμού. Αν μου ζητήσει να κατέβω υποψήφιος στην Ευρωβουλή, θα το κάνω με χαρά. Ονειρεύομαι ως ευρωβουλευτής να συμβάλλω με τις γνώσεις μου και με την τόσα χρόνια διεθνή μου εμπειρία στην ευρύτερη και άμεση προβολή της πολιτιστικής εικόνας της χώρας μου στην Ευρώπη και διεθνώς. Και πιστεύω ότι και το θέλω και το μπορώ”.
