Με αφορμή τα 45 σχεδόν χρόνια από την
δολοφονία του Τσε Γκεβάρα, Οκτώβριος του 1967 στην Βολιβία, η Λέσχη
Κινηματογράφου Πάτρας διοργανώνει έκθεση φωτογραφίας.
Οι φωτογραφίες της θρυλικής μορφής του Τσε Γκεβάρα που οι περισσότερες είναι
ανέκδοτες και κάποιες ελάχιστες γνωστές,
θα εκτεθούν στο χώρο του Κέντρου Πολιτισμού "Περί Τεχνών" (Αράτου & Κανακάρη 65) στην έκθεση
που εγκαινιάζεται την Παρασκευή 18
Ιανουαρίου στις 20.30. Τίτλος της έκθεσης «ως σύγχρονος Προμηθέας…»
Φωτογραφίες των Osvaldo και Roberto Salas
προέρχονται από το «Ινστιτούτο της Ελευθερίας της Κούβας» στην Αβάνα. Οι
φωτογραφίες αφορούν την ζωή του Τσε στην Κούβα στα έτη 1960 έως 1964.
Σε μια εποχή που ο λαός μας υποφέρει από τα μνημόνια, την ίδια στιγμή ριζοσπαστικοποιείται
κάθε μέρα από τη μια αλλά και από την άλλη βρίσκει έδαφος η απαισιοδοξία. Οι «αδύνατες»
συνειδήσεις ανιχνεύουν ψεύτικους δρόμους, για να αποδράσουν από την
καθημερινότητα. Η Λέσχη Κινηματογράφου Πάτρας με πνεύμα άκρως πολιτικό
καταδεικνύει πως σκοπός μιας
κινηματογραφικής λέσχης και εν γένει ενός πολιτιστικού φορέα δεν φτάνει να
μιλάει γενικά και αόριστα για τον πολιτισμό αλλά να προτείνει ανοικτά με ταυτότητα, προβληματισμό, άποψη και θετικά πρότυπα. Στο κάτω-κάτω όπως λέει
και ο Vladimir Mayakovsky «…η τέχνη δεν
πρέπει να αντανακλά σαν τον καθρέπτη, μα
σαν φακός να μεγεθύνει..»
Την έκθεση προλογίζει η κ. Κωνσταντίνα Κουλουμπή, ιατρός.
Η μνήμη αυτής της μορφής στην 45η επέτειο του
θανάτου του είναι ο ταπεινός φόρος τιμής από τους καλλιτέχνες του φακού που
έχουν διασώσει για όλον τον κόσμο αυτή την εικόνα. Ένας τρόπος να διαιωνίσουν
ένα σύμβολο που είναι σημαία των επαναστατών και των προοδευτικών ανθρώπων του
κόσμου.
Ο Πατρινός, και βραβευμένος συγγραφέας, Χρήστος Τσαντής λέει για την
έκθεση φωτογραφίας: «Ένας σύγχρονος
Προμηθέας πήρε τη θέση του -όσο κι αν δεν ήταν ποτέ αυτή η επιδίωξή του- πλάι
στις μεσσιανικές μαρτυρικές μορφές που έδωσαν το πολυτιμότερο από τα αγαθά, την
ίδια την ζωή τους, στο βωμό του αιώνιου πολέμου ενάντια στην αδικία απ’ όπου κι
αν εκείνη πηγάζει.
Σπέρνει και σήμερα χαμόγελα και ελπίδα στις νεανικές ψυχές
-ανεξάρτητα από ηλικία- καυτηριάζει και τρομάζει τους τυράννους με όποιο μανδύα
κι αν ντύνονται κάθε φορά «είτε φορούν
ιεροεξεταστικές τηβέννους και χλαμύδες
είτε απλά αμπέχονα» κατά πως λέει
ο Μενέλαος Λουντέμης στον «Εξάγγελο».
Χρονολόγιο 1928-1967
Παρακάτω παρατίθενται οι
κυριότεροι σταθμοί της ζωής και δράσης του Αργεντίνου επαναστάτη, από τη
γέννηση του στο Ροσάριο του Μπουένος Άιρες τον Ιούνιο του 1928 μέχρι την
άνανδρη δολοφονία του το 1967 στο Βαλεγκράντε της Βολιβίας.
1928: Ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα γεννιέται στις 14 Ιουνίου στο
Ροσάριο της Αργεντινής. Είναι το πρώτο παιδί μιας μεσοαστικής οικογένειας.
Πατέρας του ο Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς και μητέρα του η Σέλια ντε λα Σέρνα.
1932: Η οικογένεια Γκεβάρα μετακομίζει από την πρωτεύουσα Μπουένος
Άιρες στην λουτρόπολη Άλτα Γκράσια, κοντά στην Κόρδοβα. Ο μικρός Ερνέστο πάσχει
από άσθμα, που θα τον ταλαιπωρεί για όλη του τη ζωή, κάτι που τον εμποδίζει να
πηγαίνει τακτικά σχολείο μέχρι και τα εννιά του χρόνια.
1948: Εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπουένος
Άιρες, έχοντας αλλάξει την αρχική του απόφαση να σπουδάσει μηχανικός.
Ταυτόχρονα απασχολείται σε διάφορες δουλειές, μεταξύ των οποίων και η εργασία
του σε κλινική αντιμετώπισης αλλεργιών.
1950: Ο Ερνέστο κάνει ένα ταξίδι 4.500 χιλιομέτρων
με μοτοποδήλατο εξερευνώντας το βορρά της χώρας του, της Αργεντινής.
1951-1952: Μαζί με τον φίλο του, Αλμπέρτο Γκρανάδο, αποφασίζει τον
Οκτώβριο του ’51 να ξεκινήσουν ένα ταξίδι στη Λατινική Αμερική. Μέσο μεταφοράς
η θρυλική μοτοσικλέτα του Αλμπέρτο, γνωστή ως “Ποδερόσα ΙΙ”. Ο Γκρανάδο, 30
ετών βιοχημικός με ειδίκευση στη λεπρολογία, γνώρισε τον Ερνέστο μέσω των
μικρότερων αδελφών του με τους οποίους ο Γκεβάρα ήταν σχολικός φίλος. Οι
περιπέτειες που οι Ερνέστο και Αλμπέρτο έζησαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού
έχουν καταγραφεί στο βιβλίο “Ημερολόγια Μοτοσικλέτας”.
1953: Αποφοιτώντας από την Ιατρική Σχολή, ο Ερνέστο ξεκινά άλλο ένα
ταξίδι στην Λατινική Αμερική με στάσεις στη Βολιβία, το Περού, τον Παναμά, τον
Ισημερινό, την Κόστα Ρίκα και τη Γουατεμάλα όπου και γνωρίζει τον Νίκο Λόπεζ,
έναν νεαρό κουβανό. Στη Βολιβία γίνεται μάρτυρας λαϊκής επανάστασης. Τα
απομνημονεύματα από αυτό το ταξίδι περιλαμβάνονται στο σύγγραμμα με τίτλο “Ξανά
στο δρόμο” (Otra Vez).
1954: Η ανατροπή της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης του Γιάκομπο
Άρμπενς στη Γουατεμάλα, έπειτα από παρέμβαση των ΗΠΑ, έχει ως αποτέλεσμα τη
ριζοσπαστικοποίηση των πολιτικών απόψεων του Γκεβάρα. Αναχωρεί για την Πόλη του
Μεξικού όπου έρχεται σε επαφή με πυρήνες εξόριστων κουβανών επαναστατών. Εκεί
παντρεύεται την, περουβιανής καταγωγής, Ίλντα Γκαντέα με την οποία αποκτά μια
κόρη, τη Χιλντίτα.
1955: Γνωρίζει το Φιντέλ Κάστρο, έπειτα από πρόταση του Ραούλ
Κάστρο, και προσχωρεί στην ομάδα των εξόριστων κουβανών που αποσκοπούν στην
ανατροπή της δικτατορίας του Φουλχένσιο Μπατίστα. Γίνεται γνωστός στην ομάδα
των κουβανών ανταρτών ως “Τσε” (ή ως ο “γιατρός”) και το Νοέμβρη του 1956
επιβιβάζεται στη θαλαμηγό “Γκράνμα” με προορισμό την Κούβα.
1956-1958: Επιδεικνύει εξαίρετες ικανότητες στο πεδίο του
ανταρτοπόλεμου κατά των δυνάμεων του Μπατίστα και προάγεται στο βαθμό του
διοικητή (κομαντάντε) τον Ιούλιο του ’57. Το Δεκέμβρη του 1958 οδηγεί τον
επαναστατικό στρατό σε μια καίριας σημασίας νίκη στην Σάντα Κλάρα της κεντρικής
Κούβας.
1959: Το Φεβρουάριο ανακηρύσσεται κουβανός πολίτης ως αναγνώριση
της προσφοράς του στην απελευθέρωση του νησιού απ’ τη δικτατορία του Μπατίστα.
Παντρεύεται την Αλέιδα Μαρτς με την οποία αποκτάει τέσσερα παιδιά, ενώ τον
Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς διορίζεται από τον Κάστρο επικεφαλής του Τμήματος
Βιομηχανίας του Ιδρύματος Αγροτικής Μεταρρύθμισης και ένα μήνα μετά γίνεται
πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας της Κούβας. Ως μια συμβολική κίνηση περιφρόνησης
απέναντι στο χρήμα, υπογράφει τα νέα χαρτονομίσματα με το ψευδώνυμο του, ως
“Τσε”.
1960: Εκπροσωπώντας την επαναστατική κουβανική κυβέρνηση,
πραγματοποιεί εκτεταμένο ταξίδι στην Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
(ΕΣΣΔ), στην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, στην Τσεχοσλοβακία, στην Κίνα και
τη Βόρειο Κορέα. Υπογράφει για λογαριασμό της Αβάνας σημαντικές εμπορικές
συμφωνίες με τις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις των χωρών αυτών.
1961: Διορίζεται επικεφαλής του νεοσυσταθέντος Υπουργείου
Βιομηχανίας στην Κούβα. Τον Αύγουστο ηγείται της κουβανικής αντιπροσωπείας στην
συνδιάσκεψη του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών στην Πούντα ντελ Έστε της
Ουρουγουάης, όπου και καταγγέλλει από του βήματος την πρωτοβουλία “Συμμαχία για
την Πρόοδο” του τότε προέδρου των ΗΠΑ Τζων Κέννεντι.
1962: Ο Τσε επισκέπτεται για δεύτερη φορά την Ένωση Σοβιετικών
Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) ως επικεφαλής του Εθνικού Διευθυντηρίου της
επαναστατικής κυβέρνησης της Κούβας.
1963: Ταξιδεύει στην – ανεξάρτητη πλέον απ’ τη Γαλλία – Αλγερία που
βρίσκεται υπό την καινούργια διακυβέρνηση του Αχμέντ Μπεν Μπελά.
1964: Εκφωνεί ομιλία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το Δεκέμβριο στη
Νέα Υόρκη. Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στην αμερικανική μεγαλούπολη, ο
Τσε γίνεται στόχος ομάδων κουβανών αυτοεξόριστων και αντι-κομμουνιστών. Ένας
μικρού μήκους πύραυλος από μπαζούκας εκτοξεύεται εναντίον του κτιριακού
συγκροτήματος των Ηνωμένων Εθνών από την περιοχή Κουίνς της Νέας Υόρκης χωρίς
να υπάρξουν θύματα, ενώ η αστυνομία της πόλης συλλαμβάνει λίγα μόλις μέτρα
μακριά από την είσοδο του κτιρίου του ΟΗΕ την κουβανό-αμερικανίδα Μόλυ
Γκονζάλες στης οποίας την κατοχή βρίσκεται ένα μαχαίρι. Η Γκονζάλες παραδέχθηκε
πως πρόθεση της ήταν να χτυπήσει θανάσιμα τον Τσε.
1965: Ο Τσε βρίσκεται στο Κονγκό της Αφρικής, ηγούμενος αποστολής
με σκοπό την υποστήριξη του απελευθερωτικού κινήματος του Πατρίς Λουμούμπα. Την
ίδια χρονιά, στην Αβάνα ο Φιντέλ Κάστρο διαβάζει σε δημόσια συγκέντρωση το
αποχαιρετιστήριο γράμμα του Γκεβάρα προς την Κεντρική Επιτροπή του
Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας. Στα τέλη του έτους, τον Δεκέμβρη, ο Τσε
επιστρέφει στην Κούβα κάτω από απόλυτη μυστικότητα με σκοπό να προετοιμαστεί για
τη νέα αποστολή στη Βολιβία.
1966: Μεταμφιεσμένος και με ψευδή στοιχεία διαβατηρίου ο Τσε
καταφθάνει στη Βολιβία προκειμένου να υποστηρίξει την εκεί προσπάθεια για
ανατροπή του αμερικανοκίνητου καθεστώτος.
1967: Σημαδιακή χρονιά. Τον Απρίλιο δημοσιεύεται το “Μήνυμα προς
την Τρικοντινεντάλ” που περιλαμβάνει την περίφημη έκκληση του Τσε για δημιουργία
“δύο, τριών, πολλών Βιετνάμ”. Η επιχείρηση των αντάρτικων ομάδων υπό την
καθοδήγηση του Γκεβάρα στη Βολιβία αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα και στις
8 Οκτωβρίου οι δεκαεφτά αντάρτες που έχουν απομείνει πιάνονται σε ενέδρα του
βολιβιανού στρατού. Ο Τσε τραυματίζεται σοβαρά και πιάνεται αιχμάλωτος. Την
επόμενη μέρα δολοφονείται άνανδρα από βολιβιανό στρατιώτη στο χωριό Λα Ιγκέρα,
έπειτα από εντολές της τοπικής κυβέρνησης και των αμερικανικών μυστικών
υπηρεσιών. Θάβεται σε ανώνυμο ομαδικό τάφο μαζί με άλλους έξι αντάρτες στην
περιοχή Βαλεγκράντε.
30 χρόνια μετά …
1997: Έρευνες κουβανών και άλλων λατινοαμερικάνων επιστημόνων
καταλήγουν στην ανακάλυψη του ομαδικού τάφου που περιλαμβάνει τα λείψανα του
Τσε. Αφού πιστοποιείται η ταυτότητα της σορού, μεταφέρεται στην Κούβα και
τοποθετείται σε ειδικό μνημείο στην πόλη Σάντα Κλάρα.
Το όνομα του, Ερνέστο Τσε
Γκουεβάρα, είναι πλέον το συνώνυμο της
Λευτεριάς...»
Έτσι μέσα στη καρδιά του χειμώνα αλλά και
με τις αλκυονίδες μέρες να ζεσταίνουν επιδιώκει με τον ιδιαίτερο συμβολισμό της
η Λέσχη Κινηματογράφου να «ζεστάνει» τους πολίτες της Πάτρας.
Η έκθεση φωτογραφίας θα ξεκινήσει στις
18/1 και μέχρι τις 25/1 με είσοδο ελεύθερη και καθημερινά (εκτός Κυριακής), οι
ώρες επίσκεψης από τις 10 το πρωί μέχρι τις 2 το μεσημέρι και από τις 6 το
απόγευμα μέχρι τις 9 το βράδυ στο κέντρο της πόλης στο φιλόξενο χώρο του Κέντρου
Πολιτισμού "Περί Τεχνών"
(Αράτου & Κανακάρη 65).
Επιμελήτρια της έκθεσης η κ. Βάσω
Μαργέλου, υπεύθυνη εκδηλώσεων «Περί Τεχνών»
Facebook "Λέσχη Κινηματογράφου Πάτρας"
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
καλλιτεχνικός
υπεύθυνος Χιονίδης Παναγιώτης
(skype ως
pchionidis )
