Ως ήττα για τη Γερμανία και ειδικότερα για την καγκελάριο Α. Μέρκελ ερμηνεύεται η απόφαση στην οποία κατέληξαν χθες, Πέμπτη, οι ηγέτες της Ε.Ε. κατά την πρώτη μέρα της κρισιμότατης Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών. Συγκεκριμένα, οι 27 ηγέτες ενέκριναν την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τους μηχανισμούς στήριξης χωρίς να προστίθενται επιπλέον βάρη στο χρέος της χώρας που θα αξιοποιεί τη δυνατότητα αυτή. Η διαδικασία θα γίνεται μέσω μίας ενιαίας εποπτικής αρχής για τις τράπεζες της ευρωζώνης στην οποία θα συμμετάσχει και η ΕΚΤ και στην οποία θα έχουν πρόσβαση και χώρες που δεν υπόκεινται σε προγράμματα.
Μετά τη μαραθώνια συνεδρίαση, ο κ. Μπαρόζο δήλωσε ότι θα χρησιμοποιηθούν οι μηχανισμοί στήριξης για την σταθεροποίηση των αγορών, ενώ ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, είπε ότι «στέλνουμε ένα μήνυμα στις αγορές και ελπίζουμε αυτό να τις πείσει».
Από την πλευρά της Γερμανίας, η οποία έκανε σημαντικά βήματα πίσω από πάγιες θέσεις της, η κα Μέρκελ δήλωσε... ικανοποιημένη. «Πήραμε μια καλή απόφαση σήμερα, ιδιαίτερα αναφορικά με την ανάπτυξη και την καταπολέμηση της ανεργίας και επίσης για μελλοντικά μέτρα για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε μακροπρόθεσμα μέτρα. Πιστεύω ότι θα καταλήξουμε αύριο σ' ένα καλό συμπέρασμα», δήλωσε η κα Μέρκελ.
Η Γερμανία, εκτός από το ότι υποστήριξε το πακέτο για την ανάπτυξη ύψους 120 δισ. ευρώ, δέχθηκε την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απευθείας από τα ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης, καθώς και την αγορά ομολόγων χωρών που πιέζονται από τις αγορές από τους μηχανισμούς στήριξης.
Μόντι προς Ρομπάι: «Που πάς;»!
Νωρίτερα, Ιταλία και Ισπανία απέσυραν τη στήριξή τους από το πακέτο ανάπτυξης ύψους 120 δισ. ευρώ που είχε ανακοινώσει ο κ. Ρομπάι, ζητώντας να ληφθούν άμεσα αποφάσεις για τις χώρες που δέχονται πιέσεις από τις αγορές. Κατόπιν αυτής της εξέλιξης, ο Ρομπάι δήλωσε ότι αναβάλλονται για τον Οκτώβριο οι αποφάσεις για την οικονομική ενοποίηση της ευρωζωνης.
Το παρασκήνιο που αποκαλύφθηκε μετά τη Σύνοδο, δείχνει ότι για πρώτη φορά τάραξε τα νερά ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι.
Σύμφωνα με το γερμανικό Spiegel, στις 8 το βράδυ ο πρόεδρος της ΕΕ Χέρμαν βαν Ρομπάι ετοιμάστηκε να σηκωθεί από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να ανακοινώσει τη συμφωνία των 27 ηγετών για το πακέτο της ανάπτυξης. Τότε ο Μάριο Μόντι τον ρώτησε σε έντονο ύφος: «Που πας;» και ακολούθως επανέλαβε ότι δεν πρόκειται να φύγει από τη Σύνοδο Κορυφής εάν δεν υπάρξουν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των υψηλών επιτοκίων με τα οποία αναγκάζεται να δανείζεται η χώρα του. Μάλιστα ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να δώσει τη συναίνεσή του στο πακέτο ανάπτυξης εάν δεν ξεκαθαριστεί αυτό το ζήτημα. Αμέσως, ο Ισπανός πρωθυπουργός συντάχθηκε με τον Ιταλό ομόλογό τους, λέγοντας ότι ούτε αυτός μπορεί να εγκρίνει το πακέτο για την ανάπτυξη.
Οι 27 θορυβήθηκαν! Η πρωθυπουργός της Δανίας Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ αναρωτήθηκε «εάν τώρα όλοι μέσα στην αίθουσα είναι όμηροι!». Ο Χέρμαν βαν Ρομπάι παρέμεινε στη θέση του και μόλις στις 11.30 το βράδυ, ανακοίνωσε στα ΜΜΕ ότι «επί της αρχής υπάρχει συμφωνία για το πακέτο ανάπτυξης, ωστόσο δύο χώρες δεν μπορούν προς το παρόν να δώσουν την τελική έγκρισή τους»...
Η διαπραγμάτευση συνεχίστηκε τουλάχιστον μία ώρα ακόμη, όταν οι ηγέτες των 10 χωρών της ΕΕ που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη αποφάσισαν να αποχωρήσουν, αφήνοντας στους «17» να αποφασίσουν. Ακολούθησε σκληρή μάχη από πλευράς Μόντι και Ραχόι για να καμφθούν οι αντιστάσεις της Μέρκελ και να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα.
Τελικά, η Σύνοδος Κορυφής των «17» ολοκληρώθηκε στις 05:20 τα ξημερώματα, με την ανακοίνωση εκ μέρους του προέδρου της Ε. Ε κ. Ρομπάι, ότι επιτεύχθηκε συμφωνία για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την αγορά ομολόγων από τους μηχανισμούς στήριξης.
Τι σημαίνει η ληφθείσα απόφαση για τις χώρες
Αναλυτές εκτιμούν ότι η στάση αυτή της Ιταλίας και της Ισπανίας, ανάγκασε τη Γερμανία να υποχωρήσει. Η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες είχαν συνδέσει τη συναίνεσή τους για την υιοθέτηση του πακέτου ύψους 120 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη στην Ευρώπη, με την υλοποίηση άμεσων λύσεων για τις χώρες που αντιμετωπίζουν πιέσεις από τις αγορές, ήραν τις επιφυλάξεις τους, αφού πέτυχαν τη λήψη σημαντικών άμεσων μέτρων, όπως η ανακεφαλαιοποίηση απευθείας μέσω των μηχανισμών στήριξης. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, δήλωσε πολύ «ικανοποιημένος» από τη συμφωνία, λέγοντας ότι αυτή είναι πολύ σημαντική για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του ευρώ. Ο κ. Μόντι πρόσθεσε ότι οι χώρες που ζητούν στήριξη για τα ομόλογά τους από το ταμείο διάσωσης θα πρέπει να υπογράφουν ένα μνημόνιο συνεννόησης στο οποίο θα αναφέρονται οι υφιστάμενες πολιτικές δεσμεύσεις τους και θα συμφωνείται ένα χρονοδιάγραμμα. Ωστόσο, πρόσθεσε, δεν θα αντιμετωπίζουν την επεμβατική επιτήρηση μιας τρόικας διεθνών δανειστών, στην οποία υποβλήθηκαν η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία.
Σημειώνεται, ότι ο μηχανισμός που θα επιτρέψει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απ’ ευθείας από τα ταμεία στήριξης, αναμένεται να έχει δημιουργηθεί μέχρι το τέλος του 2012.
Αντιδράσεις ελληνικών κομμάτων
Η Ρένα Δούρου, Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, δήλωσε:
«Η χθεσινή ημέρα της ευρωσυνόδου στις Βρυξέλλες ήταν απολύτως ενδεικτική του τι σημαίνει «σκληρή διαπραγμάτευση», με ξεκάθαρη τακτική και σαφείς στόχους. Η άσκηση συντονισμένης πίεσης από τους ηγέτες Ιταλίας και Ισπανίας, με τη στήριξη της Γαλλίας, ανάγκασαν τη γερμανική πλευρά να κάνει ένα μικρό βήμα πίσω στην αδιαλλαξία της, αποδεχόμενη τον πυρήνα των προτάσεων των δύο χωρών του νότου σχετικά με απευθείας στήριξη τραπεζών από τον Μηχανισμό σταθερότητας. Ισπανία και Ιταλία ανέτρεψαν την ατζέντα της Συνόδου, υποχρεώνοντας τις χώρες της Ευρωζώνης να αποδεχθούν μεγάλο τμήμα των αιτημάτων τους, απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα προχωρήσουν σε έγκριση του Συμφώνου Ανάπτυξης, που είχε συμφωνηθεί λίγο νωρίτερα…
Η χθεσινή ημέρα θα πρέπει να διδάσκεται ως παράδειγμα των κανόνων του αποτελεσματικού «διαπραγματεύεσθαι». Στον αντίποδα, η επιστολή Σαμαρά προς τους ευρωπαίους εταίρους, με την οποία ο έλληνας Πρωθυπουργός δηλώνει απερίφραστα ότι «αποδέχεται», ότι «δεσμεύεται» και ότι θα… «επιταχύνει» την εφαρμογή του «Προγράμματος» (με «Π» κεφαλαίο όπως και οι… «Ιδιωτικοποιήσεις») ενώ μόλις στην τελευταία παράγραφο αναφέρεται στην ανάγκη… «τροποποίησης» λόγω της ανεργίας και της ύφεσης, σε συνδυασμό όμως και πάλι με την «επίτευξη των στόχων» του προγράμματος λιτότητας… Αποδεικνύεται έτσι εμπράκτως ότι δεν ήταν απλή παράλειψη η μη αναφορά στην επαναδιαπραγμάτευση το βράδυ των εκλογών της 17ης Ιουνίου από τον κ. Σαμαρά».
Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Στις συμφωνίες που επιτεύχθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες περιλαμβάνονται στοιχεία πολύ κρίσιμα και χρήσιμα για την αναθεώρηση του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας, προκειμένου να σπάσει ο φαύλος κύκλος της ύφεσης και της ανεργίας.
Πρόκειται για στοιχεία γύρω από τα οποία παλέψαμε διαπραγματευτικά όλους τους προηγούμενους μήνες, μέχρι να φτάσουμε στο συμβιβασμό της νέας δανειακής σύμβασης. Και τώρα, πάνω στα νέα αυτά στοιχεία - χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δυνατότητα απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από το EFSF και το ESM, χωρίς να φορτώνεται το δημόσιο χρέος του αντίστοιχου κράτους μέλους - μπορούμε να οργανώσουμε την επιχειρηματολογία μας για την αναθεώρηση της σύμβασης.
Θα υποβάλω ολοκληρωμένη πρόταση στην Εθνική Ομάδα Διαπραγμάτευσης, που έχω προτείνει να συγκροτηθεί και που ελπίζω ότι θα αρχίσει να λειτουργεί εντατικά τις αμέσως επόμενες ημέρες. Πρέπει γύρω από τα θέματα αυτά να συμφωνήσουμε όχι μόνο τα τρία κόμματα που στηρίζουμε την Κυβέρνηση, αλλά όσο γίνεται περισσότερες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις.
Είναι τώρα μία ευκαιρία, είναι τώρα ένα κρίσιμο momentum στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη. Μπορούμε να αντλήσουμε οφέλη μέσα στη συγκυρία αυτή».
Ανακοίνωση της ΔΗΜ.ΑΡ για τη Σύνοδο Κορυφής:
«Οι ευρωπαίοι ηγέτες προχώρησαν, δυστυχώς, μόνο σε ορισμένα μικρά δειλά και αποσπασματικά βήματα σε σχέση με την πολυεπίπεδη κρίση που αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Το ζήτημα ιδίως της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δεν μπορεί να χρησιμοποιείται επιλεκτικά για ορισμένες μόνο χώρες. Η αλληλεγγύη οφείλει να είναι καθολική για να είναι πραγματική.
Η χώρα μας χρειάζεται να επανέλθει στη φθινοπωρινή Σύνοδο Κορυφής και να διεκδικήσει δυναμικά αυτά για τα οποία έχει δεσμευτεί η ελληνική κυβέρνηση».
Από το Γραφείο Τύπου του ΛΑ.Ο.Σ. εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:
«Αν είχε υλοποιηθεί η πρότασή μας για κοινό μέτωπο του Νότου, σήμερα δεν θα είχαν επωφεληθεί μόνο η Ισπανία και η Ιταλία, αλλά και η Ελλάδα η οποία έφυγε από τις Βρυξέλλες παντελώς άπραγη».
