Με λαμπρότητα και κατάνυξη χιλιάδες πιστοί συνέρρευσαν σε όλη την χώρα στις ιερούς Ναούς και ιερές μονές που είναι αφιερωμένες στην Παναγία και τίμησαν την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Επίκεντρο του φετινού εορτασμού η Μονή Σουμελά στο Πόντο
«Κάποτε η Μονή Σουμελά στον Πόντο να ξαναλειτουργήσει λεύτερη πια», είχε ευχηθεί το Δεκαπενταύγουστο του 2000 ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος, κατά την προσκυνηματική επίσκεψή του στη Μονή της Παναγίας στο Βέρμιο. Ευχή, που δέκα χρόνια μετά, υλοποιήθηκε…
Ογδόντα οκτώ χρόνια μετά οι καμπάνες της Παναγίας του όρους Μελά του Πόντου, της γνωστής ως Παναγίας Σουμελά, ήχησαν σήμερα ξανά!
Οι τουρκικές αρχές έδωσαν άδεια για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας κι έτσι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έγινε ο πρώτος προκαθήμενος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, στη μακραίωνη ιστορία του μοναστηριού, που τέλεσε λειτουργία, ανήμερα της εορτής της Παναγίας.
Είναι η πρώτη μετά το 1922, Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Οι πύλες της μονής άνοιξαν στις 7 το πρωί και πλήθος ορθοδόξων από την Ελλάδα, τη Ρωσία και άλλα μέρη πήραν το δρόμο για το χιλιοτραγουδισμένο μοναστήρι.
Σε κάποια σημεία του μονοπατιού που οδηγεί στη μονή Πόντιοι με την παραδοσιακή λύρα υποδέχονται με τραγούδια τους προσκυνητές.Οι προσκυνητές όλοι κρατούν κεριά και έχουν μάτια δακρυσμένα. Οι τουρκικές αρχές έχουν λάβει αυστηρά μέτρα ασφαλείας ενώ μεγάλο είναι το ενδιαφέρον των τουρκικών και ξένων μέσων ΜΜΕ για να καλύψουν τη Θεία Λειτουργία. Πάνω από 5.000 πιστοί παρακολούθησαν τη λειτουργία. Μέσα στο μοναστήρι, πάντως, έχει επιτραπεί η είσοδος μόνο σε 500 διαπιστευμένους ταξιδιώτες.
Τι είπε στους πιστούς μετά το τέλος της Λειτουργίας
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης άρχισε την ομιλία του με τον στίχο του Αγίου Κοσμά του Μελωδού "Πανηγυριζέτωσαν οι θεόφρονες". Επεσήμανε ότι ο λόγος του ιερού υμνογράφου "προσλαμβάνει εφέτος δια τη μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και τα ανά τον κόσμο τέκνα της, νέας διαστάσεις".
Υστερα από 88 έτη "ληθάργου και σιωπής κατόπιν της αδείας των εντίμων τοπικών αρχών της Τουρκίας, τας οποίας και επαινούμεν και ευχαριστούμεν", είπε ο κ. Βαρθολομαίος, "εις το παλλάδιον της ιστορικής ευλάβειας του Πόντου, όλης της Μικράς Ασίας, της Νοτίου Ρωσίας, της Ουκρανίας, εις την πανίερον αυτήν πατριαρχική μονή, ακούστηκε και πάλι, γλυκύτατον, το ``πεποικιλμένη τη θεία δόξη ιερά και ευκλεής παρθένε, μνήμην σου``".
«Ας είναι η Παναγία η Σουμελιώτισσα, η κυρία του Πόντου εγγυήτρια καλύτερων ημερών δια τους λαούς μας, οι οποίοι συναντώνται σήμερον εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της», ήταν το κεντρικό μήνυμα του λόγου του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου κατά τη διάρκεια της ομιλίας του μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας.
«Ζούμε ένα κορυφαίο θρησκευτικό και ιστορικό γεγονός. Σήμερα ο Πόντος γίνεται πραγματικά Εύξεινος, καθώς δέχεται καραβάνια ολόκληρα προσκυνητών που γεμίζουν τις ανηφοριές των βουνών που οδηγούν στον ιερό βράχο της Παναγίας», πρόσθεσε.
«Ας είναι μια επιπλέον γέφυρα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα εις τους δύο λαούς», κατέληξε.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έστειλε επίσης το μήνυμά του και στην τουρκική γλώσσα
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ
Ο ναός χρονολογείται από το έτος 380 και τον ίδρυσαν δύο Αθηναίοι ιερομόναχοι, ο Βαρνάβας και Σοφρώνιος, στους οποίους, όπως λέει η παράδοση, παρουσιάστηκε η Παναγία και τους ζήτησε να ιδρύσουν το μοναστήρι στο όνομά της σε βουνό του Πόντου.
Το 635 το μοναστήρι καταστράφηκε και ανακαινίστηκε το 644 για έξι αιώνες ήταν ο φάρος της Ορθοδοξίας σε όλη την Ανατολή.
Κατά την περίοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας, και κυρίως των αυτοκρατόρων Κομνηνών, γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή καθώς όλοι τιμούσαν την Παναγία Σοτυμελά με χρυσόβουλα προνόμια.
Την περίοδο της τουρκοκρατίας η ιερά μονή ήταν το προπύργιο της Ορθοδοξίας και του ελληνισμού. Οι μοναχοί της δίδασκαν γλώσσα και θρησκεία μαζί. Οι σουλτάνοι την σεβάστηκαν και μάλιστα εξέδωσαν φιρμάνι προστασίας.
Μετά την μικρασιατική καταστροφή, και την Γενοκτονία των Ποντίων (213.000-368.000 θύματα) και τη Μικρασιατική Καταστροφή του 22 που επισφραγίστηκε με την “ανταλλαγή πληθυσμών” μέσω της Συνθήκης της Λωζάνης, η μονή ερήμωσε και οι Τούρκοι άρπαξαν ό,τι πολύτιμο βρήκαν.Η εικόνα της Παναγίας θάφτηκε από τους τελευταίους μοναχούς. Έμεινε θαμένη για δέκα χρόνια μέχρι τη μεσολάβηση του μητροπολίτη Ξάνθης Πολύκαρπου Ψωμιάδου και του υπουργού Λεωνίδα Ιασονίδη στον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο για την απελευθέρωσή της.
Το αίτημα ενεκρίθη από τον τότε τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού, με αποτέλεσμα η εικόνα και τα ιερά κειμήλια να μεταφερθούν στην Αθήνα και να παραδοθούν στον μητροπολίτη Τραπεζούντας και κατοπινό αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χρύσανθο Φιλιππίδη. Από εκεί παραδίδονται στο Βυζαντινό Μουσείο των Αθηνών.Εκεί η εικόνα παρέμεινε μέχρι το 1951, οπότε και μεταφέρθηκε στο νεόκτιστο Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο. Σαράντα χρόνια μετά, εκεί μεταφέρθηκαν και άλλα κειμήλια.
Το μήνυμα του Αντώνη Σαμαρά για τον εορτασμό της Παναγίας
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς παρακολούθησε τη Θεία Λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου στην Ιερά Μονή Ελώνης Λεωνιδίου του Νομού Αρκαδίας.
Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η γιορτή της Παναγιάς, της Μητέρας των ανθρώπων αλλά και του Θεού, είναι η μεγάλη γιορτή και το μεγάλο στήριγμα, το θρησκευτικό, για κάθε Έλληνα. Αυτές τις δύσκολες, τις πολύ δύσκολες ώρες που περνάει ο ελληνικός λαός, η Παναγιά ας δώσει σε κάθε οικογένεια δύναμη, κουράγιο και ελπίδα».
Το Πάσχα του καλοκαιριού
Η «Παρθένος Μαρία» είναι το ιερότερο πρόσωπο της ορθοδοξίας και το όνομά της γιορτάζεται με μεγάλες δοξασίες στα διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ανάλογα με τη θέση που βρέθηκε η εικόνα της ή τα θαύματα που έχουν πραγματοποιηθεί με τις δικές της ευλογίες, η Παναγία συνοδεύεται από διάφορα ονόματα, όπως για παράδειγμα η Παναγία η Γιάτρισσα στη Μάνη, η Παναγιά η Κανάλα στην Κύθνο, η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο και πάει λέγοντας. Από τις πιο γνωστές ονομασίες όμως είναι η Μεγαλόχαρη –προς τιμήν των θαυμάτων- αλλά και η Φανερωμένη χάρη στις εικόνες οι οποίες φανερώθηκαν στους πιστούς στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, κυρίως σε βράχους ή σπήλαια.
Εκείνα τα χρόνια, οι απλοί άνθρωποι δούλευαν αδιάκοπα στα χωράφια των πλούσιων και κάθε καλοκαίρι, λίγο πριν από το φθινόπωρο, ανανέωναν τα συμβόλαιά τους για τον επόμενο χρόνο. Οι παλιότεροι και πιο έμπειροι εργάτες έπαιρναν από μια έως τρεις μέρες άδεια για να μείνουν με τις οικογένειές τους και να ξεκουραστούν από τις κοπιαστικές εργασίες του θερισμού. Τότε έβρισκαν ευκαιρία να περιφερθούν ελεύθερα μέσα στους αγρούς και τους λόφους, κι έτσι ανακάλυπταν παλιές ξεχασμένες εικόνες της Παναγίας.
Τόσο μεγάλη ήταν η χαρά όταν βρισκόταν μια εικόνα, ώστε χτιζόταν αμέσως ένα εξωκλήσι στο όνομα της Παναγίας, και από τότε, κάθε χρόνο τελούσαν μια ολόκληρη σειρά από εκδηλώσεις στη μνήμη της, την ίδια πάντα μέρα. Οι λαϊκές παραδόσεις των χριστιανών έχουν πολλά να μοιραστούν με τα έθιμα και τις δοξασίες της αρχαιότητας και τα περισσότερα θρησκευτικά πανηγύρια συνοδεύονται με μουσική και σφάξιμο αρνιών, έτσι όπως γίνονταν οι θυσίες στην αρχαιότητα.
Γι’ αυτό το λόγο, ο Δεκαπενταύγουστος, η μέρα δηλαδή που γιορτάζεται «η Κοίμηση της Θεοτόκου», ισοδυναμεί με τη μεγαλύτερη γιορτή του καλοκαιριού στην Ελλάδα, μιας και κάθε νομός ή μικρή επαρχία έχει τη δική του θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Και ανάλογα με τα τοπικά έθιμα και τα παραδοσιακά προϊόντα της κάθε περιοχής, τα πανηγύρια ποικίλουν ως προς τον πλούτο και το είδος εκδηλώσεων.
Η παράδοση των πανηγυριών συνδέεται κυρίως με τον αγροτικό χώρο, με επίκεντρο τόσο τις εκκλησίες των οικισμών όσο και τα υπαίθρια ξωκλήσια.
Παλαιότερα, την οργάνωση των πανηγυριών αναλάμβαναν οι κοινότητες, οι επαγγελματικές συντεχνίες, καθώς και οι γεωργικοί και κτηνοτροφικοί σύλλογοι. Σήμερα, τη διοργάνωσή τους αναλαμβάνουν στις περισσότερες περιπτώσεις πολιτιστικοί σύλλογοι που προσπαθούν να αναβιώσουν και να διατηρήσουν τα ιδιαίτερα έθιμα κάθε τόπου. Εντονα θρησκευτικός ο χαρακτήρας των πανηγυριών σε παλαιότερες εποχές, σήμερα έχει περισσότερο ψυχαγωγικό χαρακτήρα, η συμμετοχή όμως παραμένει η ίδια, ίσως και μεγαλύτερη. Χιλιάδες Ελληνες τα καλοκαίρια παρακολουθούν και συμμετέχουν σε όλη την Ελλάδα όπου η Παναγία έχει την τιμητική της.
Εκτός από την Παναγία της Τήνου, την Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο και την Παναγία την Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, που τον Δεκαπενταύγουστο προσελκύουν πλήθος προσκυνητών, σε όλη την Ελλάδα διοργανώνονται μικρά και μεγάλα πανηγύρια που αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή.
Στο Μαρκόπουλο και την Πάστρα της Κεφαλονιάς παρατηρούνται το Δεκαπενταύγουστο δύο μοναδικά φαινόμενα: στο πρώτο εμφανίζονται μέσα στην εκκλησία της Παναγίας της Λαγκουβάρδας μικρά ακίνδυνα φίδια με σταυροειδές σημάδι στο κεφάλι, τα οποία θεωρείται ότι φέρνουν καλή τύχη, ενώ στο δεύτερο οι κρίνοι που τοποθετούνται στην εικόνα της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας ανθίζουν για δεύτερη φορά μέσα στο χρόνο. Και στα δύο χωριά τα πανηγύρια συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου και θεωρούνται, μαζί με το πανηγύρι των πυροτεχνημάτων της Περλιγκού, από τα καλύτερα του νησιού.
Παμπελοποννησιακοί διαγωνισμοί λαϊκών χορών και τραγουδιών, αγώνες στίβου "Αλέαια" (αναβίωση των αρχαίων αγώνων), χορευτικές εκδηλώσεις, Παντεγεατικό Συνέδριο με ομιλίες-εισηγήσεις σε διάφορα θέματα που αφορούν την Τεγέα και την Αρκαδία, δεξίωση στον κήπο της Οικοκυρικής Σχολής, βράβευση μαθητών, ομιλίες και θεάματα, είναι μερικές μόνο από τις εκδηλώσεις που πλαισιώνουν, μαζί με την τεράστια εμπορική έκθεση, το πανηγύρι στο ναό της Επισκοπής της Τεγέας, στην Αρκαδία, οι οποίες διαρκούν μία ολόκληρη εβδομάδα, από τις 13 έως τις 20 Αυγούστου.
Στην Πλατριθειά Ιθάκης γίνεται κάθε χρόνο το φημολογούμενο καλύτερο πανηγύρι του Ιονίου, που διατηρεί αλώβητο το παραδοσιακό του χρώμα.
Ελεύθερος Τύπος - Σχετικά Άρθρα
