Γράφει ο
Γιώργος Κύρτσος
Γιώργος Κύρτσος
Κύπρος και Ελλάδα βρίσκονται σε αντίθετη οικονομική
πορεία. Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Κύπρου διαχειρίζεται με επιτυχία το
Mνημόνιο στο οποίο έβαλε τη χώρα η οικονομική κατάρρευση που προκάλεσε η
ριζοσπαστική Αριστερά και η οικονομία κινείται καλύτερα από τον αρχικό
προγραμματισμό. Επιτυχημένη έκδοση
Πρόσφατα, η Kυπριακή Δημοκρατία εξέδωσε δεκαετές ομόλογο με επιτόκιο της τάξης του 4,4%. Το Δημόσιο εισέπραξε 750 εκατομμύρια ευρώ και προχώρησε στην αναχρηματοδότηση προηγούμενων τίτλων στέλνοντας το μήνυμα ότι η Κύπρος είναι πλέον σε θέση να καλύπτει τις οικονομικές της ανάγκες από τις διεθνείς αγορές. Αξίζει να σημειωθεί ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα περιορίζεται από 8,8% του ΑΕΠ το 2014 σε 1,1% του ΑΕΠ το 2015, ενώ το δημόσιο χρέος έφτασε στο ανώτατο επίπεδο, το οποίο είναι γύρω στο 106,7% του ΑΕΠ.
Η Kυπριακή Δημοκρατία φαίνεται να έχει αφήσει τα πιο δύσκολα πίσω της. Εξέδωσε με επιτυχία δεκαετές ομόλογο για πρώτη φορά στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας και θα πραγματοποιήσει την έξοδο από το Mνημόνιο πριν από τον Μάρτιο του 2016 που προβλέπει το αρχικό χρονοδιάγραμμα.
Στην Κύπρο, όπως στην Ιρλανδία, στην Πορτογαλία και την Ισπανία, η Κεντροδεξιά αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και βάζει τη χώρα σε περίοδο δημοσιονομικής και οικονομικής σταθεροποίησης προετοιμάζοντας τη μελλοντική ανάπτυξη.
Μένουν πίσω τα έσοδα
Εντελώς διαφορετική είναι η εικόνα στην Ελλάδα, όπου η οικονομική κατάσταση εξελίσσεται από το κακό στο χειρότερο. Παρατηρείται μεγάλη υστέρηση στα φορολογικά έσοδα. Στη διάρκεια του εννεαμήνου Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2015 τα φορολογικά έσοδα υστερούν 5 δισ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό και 2 δισ. ευρώ σε σχέση με τον αναθεωρημένο στόχο. Οι κυβερνήσεις Τσίπρα μετέτρεψαν το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα σε έλλειμμα και δεν είναι σε θέση να συγκρατήσουν το έλλειμμα στο χαμηλό επίπεδο που έχει συμφωνηθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους και τους πιστωτές.
Τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου δείχνουν πλήρη αδυναμία είσπραξης των προγραμματισμένων φόρων εφόσον οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία αυξήθηκαν μέσα σε ένα μήνα κατά 1,5 δισ. ευρώ. Η μεγάλη υστέρηση στην είσπραξη των φόρων και οι αστοχίες που παρατηρούνται υπονομεύουν τη διαπραγματευτική θέση της ελληνικής κυβέρνησης και την αξιοπιστία του Ελληνικού Δημοσίου. Θα πρέπει να καλυφθούν οι νέες μαύρες τρύπες για να ανοίξει η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους με βάση όσα συμφωνήθηκαν το 2012 και επιβεβαιώθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της ευρωζώνης τον περασμένο Ιούλιο.
Κατάρρευση επενδύσεων
Τα κυβερνητικά στελέχη επιχειρηματολογούν υπέρ της πάταξης της φοροδιαφυγής αλλά τα στοιχεία τούς διαψεύδουν. Τα καθαρά έσοδα του προϋπολογισμού ήταν 33,8 δισ. ευρώ την περίοδο Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2014 και υποχώρησαν στα 32,2 δισ. ευρώ το αντίστοιχα εννεάμηνο του 2015. Αποδεικνύεται στην πράξη ότι η επιχειρηματολογία των κυβερνητικών στελεχών για πάταξη της φοροδιαφυγής, του λαθρεμπορίου καυσίμων και προϊόντων καπνού δεν έχει σχέση με τη δημοσιονομική πραγματικότητα.
Η μείωση στα έσοδα του Δημοσίου συνδυάζεται με την κατάρρευση των δημόσιων επενδύσεων. Την περίοδο Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2014 οι δαπάνες για το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων έφτασαν τα 3,6 δισ. ευρώ. Ο στόχος για το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2015 ήταν 3,4 δισ. ευρώ αλλά τελικά πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις 2,1 δισ. ευρώ. Μέσα σε ένα χρόνο οι δαπάνες του προγράμματος δημόσιων επενδύσεων υποχώρησαν γύρω στο 40% εκθέτοντας τους κυβερνητικούς παράγοντες που δηλώνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ακολουθήσει αναπτυξιακή πολιτική που θα βγάλει την ελληνική οικονομία από την κρίση.
Από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεν μπορεί να εισπράξει τους προγραμματισμένους φόρους ούτε μπορεί να απευθυνθεί στις διεθνείς αγορές και να χρηματοδοτήσει την πολιτική της καταλήγει να περιορίζει τις δαπάνες για τις δημόσιες επενδύσεις.
Η ανησυχητική μείωση των δημόσιων επενδύσεων συνδυάζεται με τη δημιουργία αντικινήτρων που κρατάνε σε απόσταση ασφαλείας τους ιδιώτες επενδυτές. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αυξάνει συνεχώς τη φορολογία ενώ φαίνεται να σχεδιάζει και νέα αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών. Οι συναρμόδιοι υπουργοί υποστηρίζουν αλληλοσυγκρουόμενες θέσεις σε ζητήματα που σχετίζονται με τις ιδιωτικοποιήσεις. Επιπλέον η κρατική γραφειοκρατία έχει γίνει περισσότερο κομματική και εχθρική, με αποτέλεσμα οι ξένοι επενδυτές να περιορίζουν την έκθεσή τους στην ελληνική οικονομία. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Microsoft που μετέφερε μια μεγάλη επένδυση που είχε ανακοινώσει επί κυβέρνησης Σαμαρά από την Ελλάδα στη Ρουμανία.
Ασφαλιστικό χάος
Την κατάσταση περιπλέκει η συνεχής διεύρυνση του ελλείμματος του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού συστήματος. Το Μαξίμου δεν ξέρει πώς ακριβώς να αντιμετωπίσει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με δική του ευθύνη. Εκτός από μεγάλη υστέρηση στα φορολογικά έσοδα, έχουμε και μείωση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων, με διψήφιο ποσοστό σε ετήσια βάση, γεγονός που καθιστά πρακτικά αδύνατη τη χρηματοδότηση ακόμη και των μειωμένων συντάξεων.
Οι αρμόδιοι υπουργοί άλλοτε διαρρέουν ότι θα περιοριστούν μόνο οι συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ το μήνα, άλλοτε παραδέχονται ότι εδώ όπου έχει φτάσει η κρίση του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού θα επιβληθεί μεγάλη μείωση σε όλες, χωρίς εξαίρεση, τις συντάξεις. Οσο καθυστερεί η κυβέρνηση τη λήψη και κυρίως την εφαρμογή των αναγκαίων αποφάσεων τόσο μεγαλώνει η μαύρη τρύπα στο ασφαλιστικό, συνταξιοδοτικό και γίνεται πιο δύσκολη η κάλυψή της.
Επικίνδυνη σύνδεση
Το τελευταίο διάστημα ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας επιχειρεί μια επικίνδυνη σύνδεση μεταξύ του προσφυγικού-μεταναστευτικού και της διεκδίκησης μιας πιο χαλαρής εφαρμογής του τρίτου προγράμματος-Μνημονίου. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. δεν κάνει τίποτα για να περιορίσει τις προσφυγικές-μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία στην Ε.Ε. μέσω Ελλάδας. Η κυβέρνηση Σαμαρά είχε περιορίσει τις ροές αυτές σε 40.000 άτομα το χρόνο, περίπου στο 1/3 του επιπέδου που είχε παρατηρηθεί επί προηγούμενων κυβερνήσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝ.ΕΛ. όμως εγκατέλειψαν την προσπάθεια, με αποτέλεσμα να έχουν εισέλθει στην Ελλάδα πάνω από 500.000 πρόσφυγες και μετανάστες στη διάρκεια του 2015 και να πηγαίνουμε για ένα εφιαλτικό ρεκόρ της τάξης των 700.000 έως 800.000 ατόμων για το σύνολο του 2015.
Οι εγκέφαλοι του Μαξίμου θεωρούν ότι μπορούν να διαπραγματευτούν το πρόβλημα που δημιούργησαν στην Ελλάδα και στην Ε.Ε. για να επιτύχουν μια πιο χαλαρή εφαρμογή των συμφωνηθέντων, στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος-Μνημονίου. Στην πραγματικότητα οι αποκλίσεις από τα συμφωνηθέντα και τους δημοσιονομικούς στόχους είναι τεράστιες και δεν μπορούν να καλυφθούν μέσα από οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Με την τακτική του ο κ. Τσίπρας στέλνει το μήνυμα ότι είμαστε μια διαλυμένη χώρα και πως, εκτός από την οικονομική, βρίσκεται σε εξέλιξη και μια πρωτοφανής κοινωνική κρίση που σχετίζεται και με τις προσφυγικές - μεταναστευτικές ροές. Δημιουργείται έτσι η εντύπωση μιας γενικευμένης αστάθειας, που κάνει πιο δύσκολη και επώδυνη την εφαρμογή των συμφωνηθέντων και το μελλοντικό πέρασμα της εθνικής οικονομίας σε περίοδο ανάπτυξης.
Ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του κάνουν, για μία ακόμη φορά, βασικά λάθη στις πολιτικές εκτιμήσεις τους. Πρώτον, δεν υπάρχει το κατάλληλο πολιτικό κλίμα στην Ε.Ε. για να διεκδικήσουν σοβαρά οικονομικά ανταλλάγματα προκειμένου να συμμετάσχουν στον περιορισμό και στη διαχείριση των προσφυγικών, μεταναστευτικών ροών. Δεύτερον, δεν υπάρχουν κυβερνήσεις πρόθυμες να ζητήσουν περισσότερα χρήματα από τους φορολογούμενους πολίτες των χωρών τους προκειμένου να καλυφθεί το νέο χρηματοδοτικό κενό που δημιουργείται εξαιτίας της απροθυμίας της κυβέρνησης Τσίπρα να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα και της αδυναμίας της να συμβάλει στη σχετικά καλή λειτουργία της ελληνικής οικονομίας.
ελεύθερη ζώνη
