Δίνεται ξανά η ευκαιρία να πραγματοποιήσουν τις δωρεάν εξετάσεις για το λιπιδαιμικό προφίλ και την πρόβλεψη καρδιαγγειακού κινδύνου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Προλαμβάνω», όσοι πολίτες δεν πρόλαβαν. Τα παραπεμπτικά που έληξαν στις 30 Ιουνίου αναμένεται να εκδοθούν εκ νέου την ερχόμενη εβδομάδα, έτσι ώστε να πραγματοποιήσουν τις δωρεάν εξετάσεις όλοι οι δικαιούχοι.
Αυτό ανακοίνωσε μέσω ανάρτησής
του στο facebook ο γενικός γιατρός και γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής / Οικογενειακής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), Ευάγγελος Φραγκούλης. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τα καρδιαγγειακά πραγματοποιείται από το Υπουργείο Υγείας και απευθύνεται σε όλους τους πολίτες από 30 έως 70 ετών. Αρχικά αποστέλλεται παραπεμπτικό για δωρεάν εξετάσεις αίματος και εφόσον κριθεί ότι απαιτείται ακολουθεί παραπομπή σε γιατρό για εκτίμηση. Σε επόμενο στάδιο μπορούν να πραγματοποιηθούν, εάν το κρίνει ο ειδικός γιατρός, εξειδικευμένες εξετάσεις, για τη διαπίστωση ισχαιμίας.Ο κ. Φραγκούλης στην ίδια ανάρτησή του παραθέτει άρθρο του για την αξία του προγράμματος προληπτικών ελέγχων:
«Η πρόληψη αποτελεί το κλειδί για την αποφυγή της φτωχής υγείας και την επίτευξη ψυχικής και σωματικής ευεξίας με αποτελεσματικότητα, όσο και αποδοτικότητα. Παρόλο που τα χρόνια μη μεταδοτικά νοσήματα ευθύνονται για το σχεδόν 80% των δαπανών υγείας και είναι γνωστό πως η πρόληψη μπορεί να τα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και αποδοτικά, ελάχιστό ποσοστό του ετήσιου προϋπολογισμού για την υγεία κατευθύνεται προς αυτή. Είναι ανάγκη να υπάρξει μετατόπιση του ενδιαφέροντος από την νόσο και τη θεραπεία της στην πρόληψη και στους κοινωνικούς προσδιοριστές της υγείας. Επίσης είναι ανάγκη να ενδυναμωθεί η σχέση μεταξύ των βασισμένων στον πληθυσμό λειτουργιών Δημόσιας Υγείας και των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης που απευθύνονται στο άτομο, καθώς αυτές είναι εγγενώς συμπληρωματικές.
Σύμφωνο με τα ανωτέρω κελεύσματα είναι το «Εθνικό Πρόγραμμα για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση Καρδιαγγειακών Νοσημάτων» στα πλαίσια του Εθνικού Προγράμματος Δημόσιας Υγείας «ΣΠΥΡΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ», που στοχεύει να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης νοσημάτων που αφορούν την καρδιά και τα αγγεία, όπως εμφράγματα μυοκαρδίου και εγκεφαλικά επεισόδια, που αποτελούν και την πρώτη αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο. Ένας στους δύο άνδρες και μία στις τρεις γυναίκες μέσης ηλικίας θα εμφανίσουν κάποιο από αυτά τα νοσήματα. Το πρόγραμμα στοχεύει σε ορισμένους από τους κρισιμότερους παράγοντες κίνδυνου που βρίσκονται πίσω από τα καρδιαγγειακά νοσήματα, αλλά και γενικότερα πίσω από τα περισσότερα κοινά χρόνια νοσήματα και ευθύνονται σημαντικά για το φορτίο νοσηρότητας: υψηλή αρτηριακή πίεση, κάπνισμα, υπερβαρότητα- παχυσαρκία, υψηλή χοληστερόλη, διαβήτης.
Η ανάγκη εθνικών δράσεων που θα στοχεύσουν στους παράγοντες κινδύνου για τα καρδιαγγειακά νοσήματα μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτή μελετώντας τα επιδημιολογικά δεδομένα. Aς πάρουμε ως παράδειγμα την υπέρταση, του σημαντικότερου ίσως από όλους τους παράγοντες κινδύνου. Στη χώρα μας σύμφωνα με την μελέτη EMENO o επιπολασμός της υπέρτασης αυξάνεται και φθάνει στο 40% των ενηλίκων. Από αυτούς το ένα τρίτο σχεδόν παραμένουν αδιάγνωστοι και μόλις το 30% των υπερτασικών ρυθμίζεται καλά με την αγωγή τους. Και αυτά, ενώ γνωρίζουμε πως για κάθε 10 mmHg μείωση στην συστολική αρτηριακή πίεση, ελαττώνεται κατά 20% ο κίνδυνος για μείζονα καρδιαγγειακά επεισόδια. Δράσεις όπως το Πρόγραμμα Προλαμβάνω τα Καρδιαγγειακά, που θα προλάβουν την υπέρταση και θα βελτιώσουν την επίγνωση και τον έλεγχο της κρίνονται απαραίτητες.
Αναμένεται, όπως έχει φανεί και σε αντίστοιχα προγράμματα στο εξωτερικό, όπως στο NHS Health Check στη Μεγάλη Βρετανία, να υπάρξουν αυξημένες και πρωϊμότερες διαγνώσεις αρτηριακής υπέρτασης, δυσλπιδαιμίας, διαβήτη- καταστάσεων τυπικά ασυμπτωματικών, χωρίς προειδοποιητικά σημάδια και που απαιτούν μακρά χρονικά διαστήματα για να δώσουν τα πρώτα κλινικά συμπτώματα, πρωϊμότερη θεραπευτική αντιμετώπισή τους και εν τέλει σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Το πρόγραμμα παρέχει δωρεάν προληπτικές εργαστηριακές εξετάσεις σε όλους τους πολίτες από 30-70 ετών που διαθέτουν ΑΜΚΑ, είτε είναι ασφαλισμένοι, είτε ανασφάλιστοι και εφόσον δεν πάσχουν από ήδη εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο καταχωρημένη στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Οι δικαιούχοι της δράσης που έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση λαμβάνουν το άυλο παραπεμπτικό για δωρεάν προληπτικές εργαστηριακές εξετάσεις. Εκείνοι που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, με τη χρήση του ΑΜΚΑ τους, μπορούν να ενημερώνονται για την ύπαρξη παραπεμπτικού για αυτούς κατά την επίσκεψή τους στον προσωπικό τους ιατρό.
Οι δωρεάν προληπτικές εργαστηριακές εξετάσεις περιλαμβάνουν:
– Ολική χοληστερόλη
– Χοληστερόλη LDL
– Χοληστερόλη HDL
– Τριγλυκερίδια
– Σάκχαρο
– Γενική Αίματος
– Λιποπρωτεϊνης α – LP (a)
Με την καταχώρηση των αποτελεσμάτων από το εργαστήριο στο ψηφιακό αποθετήριο εξετάσεων εκδίδεται αυτόματα μέσω του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης (ΣΗΣ) παραπεμπτικό ιατρικής εξέτασης, με χρονική διάρκεια ισχύος 3 μηνών, για την αξιολόγηση του καρδιαγγειακού κινδύνου από ιατρό Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής ή Παθολογίας ή και Καρδιολογίας και ιδανικά από τον Προσωπικό Ιατρό τους, καθώς αυτή η επίσκεψη μπορεί να αποτελέσει την απαρχή της σχέσης του ασθενούς με αυτόν, που διαφορετικά μπορεί να μην υπήρχε σε νεότερης ηλικίας, φαινομενικά υγιή άτομα.
Στην ιατρική εξέταση ο γιατρός μετρά και καταγράφει στον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας μέσω του ΣΗΣ την αρτηριακή πίεση, καθώς και δεδομένα αναφορικά με το κάπνισμα, τους σωματομετρικούς δείκτες- βάρος, ύψος, δείκτη μάζας σώματος και το οικογενειακό ιστορικό πρώιμης εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου.
Για τους δικαιούχους άντρες ≥ 40 ετών και γυναίκες ≥50 ετών, η αξιολόγηση των ευρημάτων των προληπτικών εξετάσεων περιλαμβάνει και την εκτίμηση καρδιαγγειακού κινδύνου μέσω του Heart SCORE της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, που υπολογίζει για το άτομο, βάση των δεδομένων υγείας του, την πιθανότητα ενός θανατηφόρου καρδιαγγειακού συμβάματος τα επόμενα 10 έτη. Η ΗΔΙΚΑ έχει υιοθετήσει και χρησιμοποιεί την Ελληνική έκδοση Hellenic Heart SCORE ΙΙ. Το Heart SCORE έρχεται να απαντήσει στην ανάγκη εκτίμησης του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου σε φαινομενικά υγιή άτομα στοχεύοντας στην υποστήριξη των κλινικών γιατρών στη βελτιστοποίηση της ατομικής μείωσης του καρδιαγγειακού κινδύνου. Με απλά λόγια ο γιατρός μπορεί και πρέπει να γίνει πολύ πιο επιθετικός στην αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου, πχ στη μείωση της LDL χοληστερόλης σε ένα υγιές άτομο υψηλού υπολογιζόμενου καρδιαγγειακού κινδύνου, ενώ είναι λιγότερο επιθετικός σε ένα άτομο χαμηλού κινδύνου.
Στο πρόγραμμα εφόσον το Heart SCORE ανέρχεται σε ≥10% εκδίδεται αυτόματα μέσω του ΣΗΣ παραπεμπτικό ιατρικής εξέτασης από καρδιολόγο και στη συνέχεια ο ασθενής ανάλογα με τα ευρήματα δυνατόν να παραπεμφθεί από τον καρδιολόγο σε έλεγχο ισχαιμίας με stress echo ή σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου.
Η Lp(a) είναι μια γενετικά καθοριζόμενη λιποπρωτεΐνη και ένας κληρονομούμενος, κοινός, ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για καρδιακές παθήσεις, μη τροποποιήσιμος δυστυχώς με την αλλαγή τρόπου ζωής, πχ με την άσκηση. Η Lp(a) είναι ένας τύπος λιπιδίου που περιέχει και είναι παρόμοια στη δομή με την «κακή» LDL χοληστερόλη. Όπως η LDL χοληστερόλη, η Lp(a) εναποθέτει χοληστερόλη στις αρτηρίες και μπορεί να εμφανιστεί στην αθηρωματική πλάκα. Τα αυξημένα επίπεδα Lp(a) έχουν συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένων των εμφραγμάτων μυοκαρδίου, των εγκεφαλικών επεισοδίων, αρρυθμιών και βαλβιδοπαθειών. Ολοένα μεγαλύτερη βαρύτητα δίνεται παγκοσμίως στην ανάγκη καθολικού ελέγχου στον πληθυσμό των επιπέδων Lp(a), μια φορά στη ζωή, για προσδιορισμό του υπολειπόμενου καρδιαγγειακού κινδύνου και την σύσταση αυτή έρχεται να ικανοποιήσει το Πρόγραμμα. Περίπου το 20-30% των ανθρώπων παγκοσμίως υπολογίζεται ότι έχουν αυξημένα επίπεδα Lp(a) (>30 mg/dL) . Επίπεδα Lp(a) >50 mg/dL συσχετίζονται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ενώ επίπεδα >180 mg/dL δηλώνουν πολύ αυξημένο κίνδυνο, παρόμοιο αυτών με οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Σε ασθενείς με τιμές Lp(a) >180 mg/dL εκδίδεται αυτόματα από το ΣΗΣ παραπομπή για εξέταση από καρδιολόγο ανεξαρτήτως ηλικίας και εκτιμωμένου Heart SCORE.
Οι ασθενείς πληροφορούνται τον εξατομικευμένο κίνδυνο τους να εμφανίσουν καρδιαγγειακά νοσήματα, ώστε να λάβουν μέτρα για να βελτιώσουν την υγεία τους. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που καθορίζουν τον κίνδυνο τους που δεν μπορούν να τροποποιηθούν, όπως η ηλικία, η εθνικότητα και το οικογενειακό τους ιστορικό. Αλλά οι πιο σημαντικοί παράγοντες στον καθορισμό του κινδύνου (όπως το κάπνισμα, το επίπεδο κακής χοληστερόλης LDL και η αυξημένη αρτηριακή πίεση) μπορούν να αλλάξουν υιοθετώντας έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής ή και με την λήψη κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής.
Στην ιατρική εξέταση και μετά την αξιολόγηση του καρδιαγγειακού τους κινδύνου, θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με τον ιατρό τα αποτελέσματά τους, καθώς και να ενημερωθούν για το πώς μπορούν να βελτιώσουν τον υπολογιζόμενο κίνδυνό τους.
Η συζήτηση με το γιατρό τους μπορεί να περιλαμβάνει το πώς να:
– βελτιώσουν τη διατροφή τους
– αυξήσουν την φυσική τους δραστηριότητα
– χάσουν βάρος
– κόψουν το κάπνισμα
– μειώσουν την ποσότητα αλατιού στη διατροφή
– μειώσουν την κατανάλωση αλκοόλ
– μειώσουν τη χοληστερόλη
Για πρώτη φορά η Πολιτεία δεν περιμένει τους πολίτες να επισκεφτούν τον ιατρό, αλλά τους προσεγγίζει η ίδια ενεργητικά. Μέχρι τώρα είχαμε ασθενείς που μπορεί απρόσφορα να εξετάζουν το λιπιδαιμικό τους προφίλ και 2 φορές το χρόνο και άλλους να μην το έχουν εξετάσει για περισσότερο από 5 έτη, χωρίς κανένας να τους υπενθυμίζει την ανάγκη ελέγχου. Οι γιατροί της ΠΦΥ λειτουργούν ως εκτελεστικοί βραχίονες του προγράμματος Δημόσιας Υγείας στην κοινότητα και παράλληλα δίνεται σε αυτούς οικονομικό κίνητρο για να συμβάλλουν στην επίτευξη ενός στρατηγικού στόχου πολιτικής υγείας, μια πρόσθετη αποζημίωση κατά πράξη κινητοποιώντας τους γιατρούς να ενθαρρύνουν και αυτοί με τη σειρά τους τη συμμετοχή των πολιτών στη δράση. Τέλος το πρόγραμμα λειτουργεί ως ατμομηχανή για την καταγραφή και συλλογή κρίσιμων δεδομένων υγείας στον ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο υγείας σημαντικού τμήματος του πληθυσμού (οι δικαιούχοι αριθμούν περισσότερους από 5.000.000 πολίτες). Η ανάλυση των δεδομένων αυτών σε επίπεδο πληθυσμού δύναται να συμβάλλει για πρώτη φορά στην χάραξη πολιτικών υγείας βασισμένων σε δεδομένα».
ygeiamou.gr