Ο διάλογος ανάμεσα σε όλα τα μέρη και ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί για να μπει τέλος στον πόλεμο που άρχισε πριν από περισσότερο από δύο χρόνια με τη ρωσική εισβολή, συμφώνησαν την Κυριακή (16/06) στην Ελβετία οι ηγέτες περίπου 80 χωρών. Να σημειωθεί πάντως ότι ούτε η Ρωσία ούτε η Κίνα δεν εκπροσωπήθηκαν και το ανακοινωθέν δεν υποστηρίχθηκε από χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Διάσκεψη για την Ουκρανία: Το τελικό ανακοινωθέν
Τα κύρια σημεία του τελικού ανακοινωθέντος:
Ένας ρωσικός πόλεμος
Η Ρωσία θεωρείται υπεύθυνη ότι άρχισε αυτό τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας το Φεβρουάριο 2022 και το τελικό έγγραφο της συνόδου κορυφής αναφέρεται στις καταστροφικές συνέπειες της σύγκρουσης και καλεί για τη «συνολική» διευθέτησή της.
«Ο πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, συνεχίζει να προκαλεί βάσανα στους ανθρώπους και καταστροφές σε μεγάλη κλίμακα, ενώ δημιουργεί επίσης κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιο αντίκτυπο», αναφέρεται στο ανακοινωθέν.
Εδαφική ακεραιότητα
Οι υπογράφουσες χώρες δηλώνουν ότι «επαναλαμβάνουν την υποστήριξή τους στις αρχές της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών, περιλαμβανομένης της Ουκρανίας, μέσα στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά τους». Η Ρωσία ελέγχει αυτή τη στιγμή σχεδόν 20% του ουκρανικού εδάφους, περιλαμβανομένης της Κριμαίας την οποία προσάρτησε το 2014.
Παιδιά και αιχμάλωτοι
Το έγγραφο περιλαμβάνει επίσης έκκληση για πλήρη ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και για την επιστροφή στην Ουκρανία χιλιάδων παιδιών που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία και τα εδάφη που αυτή ελέγχει. Το Κίεβο έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι έχει απαγάγει σχεδόν 20.000 παιδιά από την αρχή της εισβολής της. Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι τα μετέφερε για να τα προστατεύσει. «Όλοι οι αιχμάλωτοι πολέμου πρέπει να απελευθερωθούν μέσω μιας πλήρους ανταλλαγής», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.
«Όλα τα παιδιά της Ουκρανίας, που απελάθηκαν και μεταφέρθηκαν παρανόμως, και όλοι οι άλλοι ουκρανοί άμαχοι, που συνελήφθησαν παρανόμως, πρέπει να σταλούν πίσω στην Ουκρανία», προστίθεται.
Πυρηνική ασφάλεια
Η σύνοδος κορυφής ζητεί να τεθεί υπό τον «πλήρη και κυρίαρχο» έλεγχο της Ουκρανίας ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό ρωσικό έλεγχο. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τον κίνδυνο ενός μείζονος πυρηνικού ατυχήματος αφότου οι ρώσοι στρατιωτικοί κατέλαβαν αυτό το σταθμό στην αρχή του πολέμου. «Οι ουκρανικοί πυρηνικοί σταθμοί και εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένου του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ασφαλή υπό τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.
Οι υπογράφουσες χώρες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους όσον αφορά το ενδεχόμενο προσφυγής στα πυρηνικά όπλα. «Κάθε απειλή προσφυγής και κάθε προσφυγή στα πυρηνικά όπλα μέσα στο πλαίσιο του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη εναντίον της Ουκρανίας είναι απαράδεκτες», αναφέρεται στο κείμενο.
Επισιτιστική ασφάλεια
«Η επισιτιστική ασφάλεια δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιείται σαν όπλο. Τα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα πρέπει να παραδίδονται ελεύθερα και με ασφάλεια στις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες», αναφέρεται στο έγγραφο. Η Ουκρανία είναι ένας από τους κύριους εξαγωγούς σιτηρών στον κόσμο, όμως η ρωσική εισβολή έχει εμποδίσει τις εξαγωγές της μέσω της Μαύρης Θάλασσας, η οποία έχει γίνει πολεμική ζώνη. «Έχουν ουσιώδη σημασία η ελεύθερη εμπορική ναυσιπλοΐα, πλήρης και ασφαλής, όπως και η πρόσβαση στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Αζόφ», αναφέρεται. «Οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία μέσα στα λιμάνια και κατά τον πλου τους, καθώς και εναντίον πολιτικών λιμανιών και των υποδομών τους, είναι απαράδεκτες», προστίθεται επίσης στη διακήρυξη.
Να περιληφθεί η Ρωσία
Στο έγγραφο αναφέρεται επίσης πως μελλοντικές διαπραγματεύσεις για ένα ειρηνευτικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνουν τη Ρωσία. «Έχουμε την πεποίθηση ότι, για να φθάσουμε στην ειρήνη, χρειάζονται η συμμετοχή και ο διάλογος όλων των μερών», αναφέρουν οι υπογράφουσες χώρες. Οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής «αποφάσισαν να αναλάβουν στο μέλλον συγκεκριμένα διαβήματα στους προαναφερθέντες τομείς, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των μερών».
Κυριάκος Μητσοτάκης στη Διάσκεψη για την Ουκρανία: Τα σύνορα δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βίας
Την ανάγκη στήριξης της Ουκρανίας για διαρκή ειρήνη μέσω αξιόπιστων διαπραγματεύσεων τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην τοποθέτησή του στη Διάσκεψη για την Ουκρανία που συνεχίζεται σήμερα Κυριακή (16.6.24) στην Ελβετία.
«Είμαστε εδώ για να διατρανώσουμε την αφοσίωση μας στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι τα σύνορα δε μπορούν να αλλάξουν δια της βίας», υπογράμμισε στην Ολομέλεια της Διάσκεψης για την Ουκρανία ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Παράλληλα, επισήμανε πως «πρέπει πάνω απ’ όλα να προτεραιοποιήσουμε την προστασία των αμάχων, να διασφαλίσουμε την επιστροφή των παράνομα εκτοπισμένων και την απελευθέρωση των παράνομα κρατούμενων πολιτών και την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου».
Αναλυτικά η τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη
Πριν από ένα χρόνο δεν ήταν προφανές ότι αυτή η διάσκεψη θα πραγματοποιηθεί και η αλήθεια είναι ότι η Ρωσία έκανε τα πάντα για να μην πραγματοποιηθεί. Σήμερα 101 χώρες και διεθνείς οργανισμοί εκπροσωπούνται σε αυτό το τραπέζι και δείχνουν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία όπως είπε και ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας είναι πράγματι ένα διεθνές θέμα. Για πολλούς λόγους και ο πιο σημαντικός είναι η επισιτιστική ασφάλεια. Όταν είμασταν εδώ, ο Πρόεδρος της Κένυας μίλησε για τις τιμές και την διαθεσιμότητα των λιπασμάτων και τις επιπτώσεις στους αγρότες του. Κατανοούμε τις τρομακτικές επιπτώσεις που έχει αυτός ο πόλεμος στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
Θα ήθελα επίσης να εκφράσω την ικανοποίησή μου στο κοινό ανακοινωθέν αυτής της Συνόδου. Υπογραμμίσαμε τη σημασία της διατήρησης της ασφαλούς ναυσιπλοΐας για την Ουκρανία προκειμένου να προστατεύσει τα λιμάνια της και τις δομές της. Ήμουν με τον Βολοντίμιρ στην Οδησσό όταν ένας ρωσικός πύραυλος χτύπησε το λιμάνι. Η προστασία των ουκρανικών υποδομών είναι κρίσιμη για να διατηρηθεί το επίπεδο των ουκρανικών εξαγωγών που με τη σειρά του είναι απόλυτα κρίσιμο για την διατήρηση των τιμών των τροφίμων.
Ο δεύτερος και πιο σημαντικός λόγος που αυτός ο πόλεμος έγινε διεθνής υπόθεση, είναι ότι όλοι μας είμαστε εδώ για να διατρανώσουμε την αφοσίωσή μας στους κανόνες του διεθνούς δικαίου, να επιβεβαιώσουμε την σημασία της χάρτας του ΟΗΕ και να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η κυριαρχία πρέπει να γίνει σεβαστή ότι τα σύνορα δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βίας ότι οι διεθνείς κανόνες πρέπει να γίνονται σεβαστοί ότι οι χώρες και οι λαοί τους πρέπει να έχουν το δικαίωμα της επιλογής της κυβέρνησής τους και να ορίζουν το πεπρωμένο τους και το μέλλον τους και ότι η πυρηνική ασφάλεια δεν πρέπει διασαλεύεται, ότι η τροφή δεν πρέπει να γίνεται όπλο. Μιλάμε για δίκαιη και διαρκή ειρήνη και όλοι πρέπει να συμφωνήσουμε σε αυτή τη διάσκεψη ότι η ειρήνη δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα συνθηκολόγησης της Ουκρανίας. Γι’ αυτό και η Ελλάδα με άλλες χώρες θα συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία να υπερασπίζεται τον εαυτό της έτσι ώστε να φτάσουμε στο σημείο μιας αξιόπιστης διαπραγμάτευσης που θα οδηγήσει σε διαρκή ειρήνη.
Τέλος, θα ήθελα να τονίσω την ανάγκη συμμόρφωσης με τον διεθνή ανθρωπιστικό νόμο και τις διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι απόλυτη προτεραιότητα όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και την Γάζα και το Σουδάν. Πρέπει πάνω απ’ όλα να προτεραιοποιήσουμε την προστασία των αμάχων να διασφαλίσουμε την επιστροφή των παράνομα εκτοπισμένων και την απελευθέρωση των παράνομα κρατούμενων πολιτών και την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου.
Συνάντηση με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο
Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στο περιθώριο της Διεθνούς Διάσκεψης για την Ειρήνη στην Ουκρανία, στο Μπέργκενστοκ της Ελβετίας.
Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν ζητήματα που αφορούν στο Πατριαρχείο, ενώ εκφράστηκε ικανοποίηση για το γεγονός ότι υπάρχει θετική κινητικότητα για το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Ο πρωθυπουργός ενημέρωσε τον κ. Βαρθολομαίο για την πρόθεσή του να επισκεφθεί το επόμενο διάστημα την Κωνσταντινούπολη για ζητήματα που αφορούν στο Πατριαρχείο και στην ομογένεια.
