Tα όπλα της ακονίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στη Λευκορωσία και το καθεστώς Λουκασένκο, μετά τη σύλληψή του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς την Κυριακή στο Μινσκ όταν το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε, που πραγματοποιούσε την πτήση Αθήνα – Βίλνιους, εξαναγκάστηκε να προσγειωθεί στη λευκορωσική πρωτεύουσα.
Βέβαια, η ΕΕ είχε επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη Λευκορωσία μετά το σκάνδαλο με τις αμφιλεγόμενες εκλογές του 2020. Ως συνήθως, μάλιστα, είχε πάρει καιρό στα κράτη του μπλοκ για να συμφωνήσουν μεταξύ τους στο είδος και τους στόχους των κυρώσεων, οι οποίες κάθε άλλο παρά βελτίωσαν την κατάσταση στη Λευκορωσία. Τουναντίον, οι βίαιες διαδηλώσεις, η δίωξη των πολιτικών αντιπάλων του Λουκασένκο και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καλά κρατούν…
Όπως σημειώνεται σε ανάλυση του Politico, παρά το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες χρησιμοποίησαν σκληρή γλώσσα για την «κρατική αεροπειρατεία», λίγα είναι τα πράγματα με τα οποία οι 27 μπορούν να τιμωρήσουν και αυτή τη φορά τη Λευκορωσία – αν καταφέρουν να τα βρουν μεταξύ τους. Είναι δύσκολο – τόσο νομικά όσο και πρακτικά – η ΕΕ να δώσει μια σκληρή και άμεση απάντηση στον Λουκασένκο.
Το γεγονός μάλιστα ότι οι ηγέτες της ΕΕ χρησιμοποίησαν τόσο αυστηρούς τόνους απέναντι στη Λευκορωσία, μπορεί να τους έρθει «μπούμερανγκ» εφόσον για άλλη μια φορά δεν καταφέρουν να διαμορφώσουν μια κοινή εξωτερική πολιτική. Εξάλλου, το μπλοκ σκόπευε να ανακοινώσει και νέες κυρώσεις απέναντι στο Μινσκ για το εκλογικό σκάνδαλο, χωρίς όμως να είναι γνωστό κατά πόσο αυτές θα μπορούσαν να συνδεθούν με το αεροπορικό θρίλερ.
Στη χειρότερη περίπτωση απαγόρευση πτήσεων
Η «σκληρότερη» τιμωρία που μπορούν να επιβάλλουν οι Βρυξέλλες είναι το «μπλόκο» στους λευκορωσικούς αερομεταφορείς από τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια και τον εναέριο χώρο της ΕΕ, καθώς και απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας πάνω από τη Λευκορωσία. Αυτό εξάλλου αποφάσισε και η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ το βράδυ της Δευτέρας, απαιτώντας την απελευθέρωση του Προτάσεβιτς και της φίλης του.
Επίσης, οι 27 θα ζητήσουν από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) να ερευνήσει επειγόντως την εξαναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους της Ryanair.
Ήδη, πάντως, ο ιδιωτικός τομέας έδειξε πιο γρήγορα αντανακλαστικά: η λετονική αεροπορική airBaltica, η ολλανδική ΚLM και η γερμανική Lufthansa (η οποία και αυτή υπέστη σήμερα κάποιου είδους καψώνι στο Μινσκ) ανακοίνωσαν ότι σταματούν τις πτήσεις προς τη Λευκορωσία. Παράλληλα, άδειασε ο εναέριος χώρος της Λευκορωσίας της Δευτέρας, καθώς πολλές εταιρείες αποφάσισαν οι πτήσεις τους να αποφεύγουν να περνάνε πάνω από τη χώρα.
Από εκεί και πέρα, η κάθε χώρα ξεχωριστά θα πρέπει να πάρει αποφάσεις, όπως για παράδειγμα να καλέσει τους Λευκορώσους διπλωμάτες για εξηγήσεις ή ακόμα και να τους απελάσει. Επίσης, αρκετές χώρες – όπως η Λιθουανία και η Ουκρανία – έχουν ανακοινώσει ότι σταματούν τις πτήσεις προς τη Λευκορωσία, ενώ και η Βρετανία εξέδωσε αεροπορική οδηγία ζητώντας από τις αεροπορικές να αποφεύγουν να πετούν πάνω από τη χώρα αυτή.
Ζωντανός αλλά… στραπατσαρισμένος ο συλληφθείς δημοσιογράφος
Την ίδια ώρα, αργά το βράδυ της Δευτέρας το υπουργείο Εσωτερικών της Λευκορωσίας ανακοίνωσε ότι ο Ρομάν Προτάσεβιτς κρατείται σε φυλακή στην ευρύτερη περιοχή του Μινσκ.
Μάλιστα, δόθηκε δημοσιότητα βίντεο με
τον δημοσιογράφο να… ομολογεί τα εγκλήματά του, ότι δηλαδή διοργάνωσε
αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Αναφέρει μάλιστα ότι οι αρχές του
συμπεριφέρθηκαν «σωστά και σύμφωνα με τον νόμο».
Το υπουργείο πρόσθεσε πως ο Προτασέβιτς δεν έχει παραπονεθεί για προβλήματα υγείας, αν και είναι φανερό ότι ο 26χρονος φέρει σημάδια από χτυπήματα στο πρόσωπό του.
Η σύντροφος του Προτασέβιτς, η Σοφία Σαπέγκα, η οποία συνελήφθη επίσης την Κυριακή, βρίσκεται στη φυλακή Οκρεστίνα του Μινσκ, πρόσθεσε, επικαλούμενη πληροφορίες από τους συγγενείς της. Η Σαπέγκα είναι Ρωσίδα, όμως ο Ρώσος πρόξενος στο Μινσκ αρνήθηκε να την βοηθήσει, κατήγγειλε η ηγέτιδα της λευκορωσικής αντιπολίτευσης.
Τελικά είναι ακροδεξιός και φιλοναζιστής ο Προτάσεβιτς;
Το
πρωί της Δευτέρας, το φως της δημοσιότητας είδαν διάφορα ντοκουμέντα από
το παρελθόν του Προτάσεβιτς, όπου ο νεαρός φαίνεται να είχε ακροδεξιά
δράση. 
Υπενθυμίζεται σε αυτό το σημείο ότι ο Αλεξάντρ Λουκασένκο – στον οποίο αντιτάχθηκε ο δημοσιογράφος και ιδρυτής του δικτύου NEXTA – εκλέγεται συνεχώς από τη δεκαετία του ’90 στην ηγεσία της Λευκορωσίας και ισχυρίζεται μάλιστα ότι κέρδισε τις τελευταίες εκλογές με ποσοστό της τάξης του… 80%.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά, ο Προτάσεβιτς ταξίδεψε το 2014 στην ανατολική Ουκρανία, όπου έγινε μέλος στο νεοναζιστικό τάγμα Azov. «Δεν συμμετείχε σε εχθροπραξίες ή τάγματα εφόδου. Από όσο γνωρίζω ήταν εθελοντής φωτογράφος», σημείωσε Λευκορώσος δημοσιογράφος.
Ο πατέρας τους ήταν στρατιωτικός για 29 χρόνια μέχρι την απόσυρσή του το 2019. Αυτόν τον μήνα, ο Λουκασένκο του αφαίρεσε τον στρατιωτικό του τίτλο σε μια κίνηση που ερμηνεύθηκε ως πράξη εκδίκησης λόγω του ακτιβισμού του γιου του.
