Μόλις κυκλοφόρησαν, από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, οι
Σημειώσεις εἰς τὸ Προσωρινὸν Πολίτευμα τῆς Ἑλλάδος του Αδαμάντιου
Κοραή, με εισαγωγή και επιμέλεια του ομότιμου καθηγητή του
Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην διευθυντή του Ινστιτούτου Νεοελληνικών
Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Πασχάλη
Μ. Κιτρομηλίδη.
Πρόκειται για το
σπουδαιότερο πολιτικό έργο του Κοραή, που αναδεικνύει τον δημοκρατικό
χαρακτήρα της σκέψης του. Γραμμένο σε μια εποχή μεγάλων ανατροπών, όταν
οι συνταγματικές αναζητήσεις συνιστούν ιδεολογική
έκφραση της διαδικασίας συγκρότησης των νεότερων εθνικών κοινοτήτων, το
κείμενο επεξεργάζεται τις
αξίες του φιλελεύθερου συνταγματισμού. Ο
μεγάλος διαφωτιστής εστιάζεται στην ενίσχυση του δημοκρατικού χαρακτήρα
των θεσμών και στην καλλιέργεια μιας πολιτικής
σκέψης που θα κατοχυρώνει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών,
ως πρωταρχικά ζητούμενα για την υπό οικοδόμηση ελληνική πολιτεία.
Ωστόσο, το εμβληματικό
αυτό έργο είναι σχεδόν άγνωστο μέχρι σήμερα: έμεινε ανέκδοτο έως τον
θάνατο του συγγραφέα και κυκλοφόρησε μόλις το 1933 (ως συμπλήρωμα στην
έκδοση του
Πολιτεύματος του Ρήγα, που είχε προηγηθεί το 1924) – καθυστέρηση που δεν είναι άσχετη με το έντονα αντιμοναρχικό περιεχόμενό του.
Το Ίδρυμα της Βουλής, με
την παρούσα έκδοση, καθιστά προσιτό στους μελετητές και το ευρύ κοινό
ένα ξεχωριστό τεκμήριο της πολιτικής σκέψης του 19ου αιώνα, μέσα από το
οποίο σκιαγραφείται όχι μόνο ο πολιτικός στοχασμός
του Κοραή, αλλά και το γενικότερο διανοητικό και πολιτικό κλίμα της
εποχής, καθώς και το δημοκρατικό πνεύμα που διαπνέει την Επανάσταση του
1821 και τη σκέψη των πρωταγωνιστών της.
Η συγκεκριμένη έκδοση
εντάσσεται στον γενικότερο προγραμματισμό του Ιδρύματος της Βουλής για
τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο οποίος
περιλαμβάνει εκδόσεις, συνέδρια και ερευνητικά προγράμματα
για τα έτη 2018-2021.