Κοινωνικό Μέρισμα 2018. Η διαδικασία και τα κριτήρια.

*του Αναστάσιου Λυμπερίου

Σύμφωνα με Δελτίο Τύπου που εξέδωσε το Υπουργείο Οικονομικών θα ανοίξει μέσα στις επόμενες ημέρες η διαδικτυακή εφαρμογή μέσα από την οποία οι δικαιούχοι θα έχουν την δυνατότητα υποβολής αίτησης  για τη χορήγηση κοινωνικού μερίσματος στα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά.

Με την έναρξη λειτουργίας της εφαρμογής, θα ενεργοποιηθεί ο ακόλουθος διαδικτυακός

τόπος www.koinonikomerisma.gr όπου και θα μπείτε για να διαπιστώσετε αν είστε δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος και να υποβάλετε αίτηση για την καταβολή του χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης του Πληροφοριακού Συστήματος TAXISnet της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.). Η αίτηση για την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος μπορεί να ακυρωθεί από τον αιτούντα οποιαδήποτε στιγμή πριν την ημερομηνία καταβολής του. 

Σημειώνουμε ότι για τους δικαιούχους άνω των 70 ετών που λαμβάνουν σύνταξη ή το επίδομα  ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΓΑ, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια για την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος, η αίτηση θα δημιουργηθεί αυτόματα και το κοινωνικό μέρισμα θα καταβληθεί στο λογαριασμό στον οποίο καταβάλλεται η σύνταξη ή το επίδομα ανασφάλιστων υπερηλίκων. Το παραπάνω αφορά νοικοκυριά που αποτελούνται από ένα μόνο άτομο ή από ένα ζευγάρι. Δεν ισχύει όταν στο νοικοκυριό υπάρχουν και άλλα μέλη.

Για όποιον δεν επιθυμεί την αυτόματη καταβολή του μερίσματος, υπάρχει δυνατότητα       ακύρωσης       της             αίτησης. 

Προσοχή: Σε περίπτωση που πληρούσατε τις προϋποθέσεις της οίκοθεν καταβολής και για το μέρισμα του 2017 και δεν πραγματοποιήθηκε η πληρωμή, σημαίνει ότι υπήρξε κάποιο πρόβλημα με τη διασταύρωση των στοιχείων σας. Σας προτρέπουμε φέτος, να ακολουθήσετε κανονικά τη διαδικασία υποβολής αίτησης και να μην περιμένετε την αυτόματη υποβολή, προκειμένου να αποφευχθεί αντίστοιχο πρόβλημα με την περσινή καταβολή.

Σε μια προσπάθεια να δοθούν οι απαραίτητες πληροφορίες,  οδηγίες και διευκρινίσεις κωδικοποιήσαμε τα βασικότερα σημεία προς ενημέρωση των δικαιούχων.

Η διαδικασία βήμα-βήμα όπως ανακοινώσε του Υπουργείου Οικονομικών:

Βήμα 1

Με την είσοδό σας στο σύστημα θα σας ζητηθεί:

● Να επιβεβαιώσετε τον ΑΜΚΑ σας και να εισάγετε μία διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) και τον αριθμό ενός κινητού τηλεφώνου που θα χρησιμοποιηθούν για αποστολή τυχόν ειδοποιήσεων. Σας συνιστούμε να συμπληρώσετε το πεδίο του e-mail καθώς σε περίπτωση προβλημάτων με την πληρωμή θα σας αποστέλλονται σχετικές ενημερώσεις. 

● Nα συναινέσετε στην επεξεργασία των στοιχείων που απαιτούνται, δηλαδή των στοιχείων που αφορούν εσάς, την/τον σύζυγό σας, τα προστατευόμενα τέκνα σας ή/και τυχόν φιλοξενούμενα μέλη.

! Αν το σύστημα δεν πιστοποιεί τον συνδυασμό ΑΦΜ και ΑΜΚΑ που έχετε εισάγει, θα εμφανιστεί αντίστοιχο μήνυμα.

Στην περίπτωση αυτή

● θα πρέπει να μεταβείτε σε ένα ΚΕΠ και να ζητήσετε να ενημερώσετε την εγγραφή του ΑΜΚΑ σας ως προς το πεδίο του ΑΦΜ. Για το σκοπό αυτό θα χρειαστείτε ένα έγγραφο που να αποδεικνύει την ταυτότητά σας (ΑΔΤ, Διαβατήριο, κ.τ.λ.) και ένα έγγραφο που να αναγράφει το ΑΦΜ μαζί με τα προσωπικά στοιχεία σας (π.χ. εκκαθαριστικό εφορίας).

Μόλις πραγματοποιηθεί η διόρθωση μπορείτε να ξεκινήσετε εκ νέου τη διαδικασία (Βήμα 1) προκειμένου να διαπιστώσετε αν είστε δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος.

Βήμα 2

Αφού συναινέσετε στην επεξεργασία προσωπικών και λοιπών στοιχείων, θα εμφανιστεί μια φόρμα που αναφέρει:

● τα προσωπικά σας στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, φύλο κτλ), 

● οικονομικά στοιχεία (φορολογητέο  και αφορολόγητο ετήσιο εισόδημα), 

● περιουσιακά στοιχεία (αξία ακίνητης περιουσίας, τόκους καταθέσεων), 

● μια ένδειξη για το αν πληρούται το κριτήριο της μόνιμης κατοικίας στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία,

● μια ένδειξη για το αν ικανοποιείται το κριτήριο της ύπαρξης έστω και ενός μήνα πλήρους ασφάλισης φορέα κύριας ασφάλισης (για εξαιρέσεις βλ. άρθρο 2 της σχετικής υπουργικής απόφασης) και τέλος, 

● έναν κατάλογο με τα μέλη του νοικοκυριού σας.

! Αν κάποια από τα προσωπικά σας στοιχεία εμφανίζονται λανθασμένα στο σύστημα θα πρέπει να μεταβείτε σε ένα ΚΕΠ και να διορθώσετε το στοιχείο που εμφανίζεται εσφαλμένα χρησιμοποιώντας κάθε πρόσφορο έγγραφο που μπορεί να αποδείξει την αλλαγή που θέλετε να κάνετε.

! Αν το σύστημα δεν έχει σωστή ένδειξη για το κριτήριο ύπαρξης έστω και ενός  μήνα ασφάλισης σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης, θα πρέπει να μεταβείτε σε υποκατάστημα του ΕΦΚΑ και να ζητήσετε να διορθωθούν τα στοιχεία σας προσκομίζοντας κάθε αναγκαίο έγγραφο. Οι διορθώσεις σχετίζονται μόνο με αποκατάσταση σφαλμάτων αναφορικά με την ταυτότητα του ασφαλισμένου και όχι σε εκ των υστέρων αναγνώριση χρόνου ασφάλισης.

! Αλλαγές σχετικά με τα οικονομικά σας στοιχεία ή τη διασταύρωση της επί πενταετίας μόνιμης κατοικίας στην χώρα δεν είναι δυνατή, καθώς προκύπτει από παρελθούσες φορολογικές σας δηλώσεις και από τα στοιχεία του ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ.

Βήμα 3

Απαραίτητη είναι η σωστή συμπλήρωση αριθμού λογαριασμού IBAN στον οποίο είστε δικαιούχος ή συνδικαιούχος.

! Θα πρέπει να δηλώσετε έγκυρο και ενεργό IBAN, στον οποίο είστε υποχρεωτικά είτε αποκλειστικός δικαιούχος είτε συνδικαιούχος. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν θα πραγματοποιηθεί η πληρωμή ακόμα και αν πληρούνται όλα τα παραπάνω κριτήρια.  Για τον λόγο αυτό, προτείνουμε να χρησιμοποιήσετε τυχόν δηλωμένο ακατάσχετο λογαριασμό, τον λογαριασμό μισθοδοσίας ή καταβολής σύνταξης ή επιδομάτων (ανεργίας, ΚΕΑ κ.τ.λ.).

! Υπογραμμίζεται η σημασία της ορθής συμπλήρωσης του συγκεκριμένου πεδίου. Επισημαίνεται επίσης, ότι θα διερευνηθεί σε μεταγενέστερο έλεγχο η συσχέτιση των αριθμών λογαριασμών IBAN με τους ΑΦΜ των δικαιούχων, όπως και η τυχόν εμφάνιση του ίδιου IBAN σε περισσότερους του ενός δικαιούχους.

! Σε περίπτωση που από λάθος δηλωθεί ενεργός λογαριασμός ΙΒΑΝ ο οποίος δεν ανήκει στο δικαιούχο ή συνδικαιούχο του μερίσματος (ανήκει δηλαδή σε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο), ενδέχεται η πληρωμή να προχωρήσει κανονικά καθώς δεν είναι πάντοτε δυνατός ο έλεγχος του συνδυασμού του ΑΦΜ με το ΙΒΑΝ. Σε αυτή την περίπτωση θα εισπραχθεί το κοινωνικό μέρισμα από κάποιον άλλον. Απαιτείται επομένως μεγάλη προσοχή στη συμπλήρωση του πεδίου του ΙΒΑΝ.

Βήμα 4

Σε περίπτωση που το νοικοκυριό σας περιλαμβάνει και ενήλικα φιλοξενούμενα μέλη, απαιτείται η συγκατάθεσή τους, μέσω των κωδικών τους στο TAXISnet, για την προσπέλαση των στοιχείων τους από την Α.Α.Δ.Ε., προκειμένου να διαπιστώσετε αν πληρούνται τα κριτήρια χορήγησης.

! Η θετική συγκατάθεση όλων των φιλοξενούμενων ενηλίκων εντός της προθεσμίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση ολοκλήρωσης και υποβολής της αίτησης. Συνεπώς, θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τους φιλοξενούμενούς σας (στη φόρμα αναγράφονται τα στοιχεία των ατόμων των οποίων η συναίνεση απαιτείται) ώστε να μπουν στον διαδικτυακό τόπο με τους δικούς τους κωδικούς και να συναινέσουν.

! Προσοχή: Η ύπαρξη φιλοξενούμενων μελών έχει επιβεβαιωθεί μέσω ηλεκτρονικής αντιπαραβολής βάσει των τελευταίων φορολογικών δηλώσεων. Συνεπώς, δεν υπάρχει η δυνατότητα να προστεθούν ή να αφαιρεθούν φιλοξενούμενα μέλη στην αίτηση για το κοινωνικό μέρισμα.

! Προσοχή: Εάν φορολογούμενος έχει δηλώσει ότι φιλοξενείται αλλά αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί από τον φιλοξενούντα (κατά την υποβολή της τελευταίας φορολογικής δήλωσης), και ο φιλοξενούμενος δεν άλλαξε την κατάσταση «φιλοξενίας» στη δήλωσή του, τότε ο φορολογούμενος αυτός δεν θα έχει τη δυνατότητα υποβολής αίτησης για το κοινωνικό μέρισμα.

Αν έχετε αποκτήσει τέκνο μετά την 1/1/2018 μπορείτε να το δηλώσετε εισάγοντας τον αριθμό Α.Μ.Κ.Α. Το σύστημα ενημερώνεται αυτόματα για θανάτους που έχουν δηλωθεί στο ληξιαρχείο. Καμία άλλη αλλαγή στη σύνθεση του νοικοκυριού δεν είναι δυνατή.

Βήμα 5

Εφόσον όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού σας έχουν συναινέσει, εμφανίζεται η ένδειξη που αναφέρει αν πληρούνται τα κριτήρια χορήγησης. Στην περίπτωση που είστε δικαιούχος, ενημερώνεστε άμεσα για το ποσό του κοινωνικού μερίσματος που αντιστοιχεί στο νοικοκυριό σας. Διαφορετικά, εμφανίζεται η πρώτη αιτία απόρριψης. 

! Εάν δεν εμφανιστεί αυτή η πληροφορία, κάποιο από τα μέλη του νοικοκυριού δεν έχει δώσει ακόμα την συναίνεσή του

Βήμα 6

Εφόσον πληρούνται τα κριτήρια, θα πρέπει να κάνετε την επιλογή [Αποδέχομαι το κοινωνικό μέρισμα]ώστε να καταστείτε δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος.

! Προσοχή: Σε περίπτωση μη αποδοχής δεν θα καταστείτε δικαιούχος ακόμα και αν πληρούνται τα κριτήρια.

Σημείωση:
Αν κατά τα 4 πρώτα βήματα έχει προκύψει η ανάγκη να διορθώσετε τα στοιχεία σας σε ΚΕΠ ή στον ΕΦΚΑ, για να ενημερωθεί η πλατφόρμα με τις αλλαγές που κάνατε, πρέπει να ζητήσετε να γίνει επαναξιολόγηση του νοικοκυριού σας κάνοντας την επιλογή στην οθόνη «Αξιολόγηση επιλεξιμότητας κοινωνικού μερίσματος». Η διαδικασία θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ολοκληρωθεί εντός της σχετικής προθεσμίας αποδοχής του κοινωνικού μερίσματος.

Κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα

Η ωφελούμενη μονάδα δικαιούται το κοινωνικό μέρισμα εφόσον πληρούνται σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια εισοδήματος, περιουσίας, διαμονής, καθώς και τα λοιπά κριτήρια της παρ. 3:

Εισοδηματικά κριτήρια

Για την καταβολή της εισοδηματικής ενίσχυσης, το ισοδύναμο εισόδημα της ωφελούμενης μονάδας, όπως ορίζεται στο άρθρο 1, δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ. Η ωφελούμενη μονάδα εντάσσεται στην 1η κατηγορία δικαιούχων, εάν το ισοδύναμο εισόδημά της δεν υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ, στη 2η κατηγορία δικαιούχων, εάν το ισοδύναμο εισόδημά της δεν υπερβαίνει το ποσό των 7.000 ευρώ και στην 3η κατηγορία δικαιούχων, εάν το ισοδύναμο εισόδημά της δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ.

Περιουσιακά κριτήρια

α. Ακίνητη περιουσία:

Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας όλων των μελών της ωφελούμενης μονάδας, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. με τις διατάξεις του ν. 4223/2013 (Α' 287) και προκύπτει από την τελευταία εκδοθείσα μέχρι 31.10.2018 πράξη προσδιορισμού φόρου, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 125.000 ευρώ για μονομελή ωφελούμενη μονάδα, προσαυξανόμενη κατά 20.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 185.000 ευρώ.

β. Κινητή περιουσία:

Το συνολικό ύψος των καταθέσεων όλων των μελών της ωφελούμενης μονάδας σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.τ.λ., όπως προκύπτουν από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ για μονομελή ωφελούμενη μονάδα, πολλαπλασιαζόμενο με την αντίστοιχη κλίμακα ισοδυναμίας της ωφελούμενης μονάδας ανάλογα με τη σύνθεση αυτής.

Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών της ωφελούμενης μονάδας σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, όπως έχουν δηλωθεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του φορολογικού έτους 2017, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που προκύπτει από τον κατωτέρω μαθηματικό τύπο:

Ετήσιος τόκος = 9.000*κλίμακα ισοδυναμίας ωφελούμενης μονάδας * μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο 2017/100.

γ. Περιουσιακά τεκμήρια:

Εξαιρούνται από τη χορήγηση και δεν κρίνονται δικαιούχοι του κοινωνικού μερίσματος νοικοκυριά, τα μέλη των οποίων, βάσει της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2017:

- εμπίπτουν στον φόρο πολυτελούς διαβίωσης.

- δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής, όπως αυτές προσδιορίζονται στους κωδικούς 731, 732 του εντύπου Ε1.

- δηλώνουν δαπάνες άνω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, όπως αυτές προσδιορίζονται στον κωδικό 769 του εντύπου Ε1.

- δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, όπως αυτές προσδιορίζονται στον κωδικό 770 του εντύπου Ε1.

Επιπλέον, εξαιρούνται από τη χορήγηση και δεν κρίνονται δικαιούχοι του κοινωνικού μερίσματος φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, οι οποίοι υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα, καθώς και ο/η σύζυγος αυτών.

Κριτήριο διαμονής και λοιπά κριτήρια (ασφάλισης, υποβολής φορολογικής δήλωσης κ.λπ.)

Ο δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος πρέπει να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια για τα τελευταία πέντε (5) έτη, όπως αυτό προκύπτει από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος κατά την τελευταία πενταετία.

Ο δικαιούχος οφείλει να είναι ασφαλισμένος τουλάχιστον μία φορά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης και για χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο του ενός (1) μήνα μέχρι και 31.10.2018, όπως αυτό προκύπτει από το Μητρώο Άμεσα Ασφαλισμένων και Συνταξιούχων του ΕΦΚΑ είτε να είναι συνταξιούχος εξ ιδίου δικαιώματος ή εκ μεταβιβάσεως είτε να λαμβάνει το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 (Α' 85).

Το κριτήριο της υποχρεωτικής ασφάλισης τουλάχιστον μία φορά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης και για χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο του ενός (1) μήνα μέχρι 31.10.2018 δεν ισχύει για τις εξής περιπτώσεις:

α) για δικαιούχους 67 ετών και άνω, β) για νοικοκυριά στα οποία ο δικαιούχος ή ο συνυπόχρεος, εφόσον υπάρχει, είναι πρόσωπα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, γ) για μονογονεϊκά νοικοκυριά στα οποία ένα τουλάχιστον μέλος είναι πρόσωπο με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω (κωδικοί εντύπου Ε1: 001, 002, 005, 006, 905, 906, 913 και 914).

Ο δικαιούχος του μερίσματος πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017, καθώς και όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού εφόσον έχουν υποχρέωση.

Τα παραπάνω αποτελούν γενικές κατευθύνσεις και οδηγίες σύμφωνα και με ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών. Ωστόσο κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και χρήσιμο θα ήταν οι ενδιαφερόμενοι να συμβουλεύονται  τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Οικονομικών και τους λογιστές τους όταν κρίνεται απαραίτητο.  

Για την υποστήριξη της εφαρμογής του κοινωνικού μερίσματος οι πολίτες μπορούν να αναφέρουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην ακόλουθη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου:info@koinonikomerisma.gr.

Τα τεχνικά προβλήματα θα επιλύονται το συντομότερο δυνατό, οπότε και οι πολίτες που δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν την αίτησή τους θα πρέπει να δοκιμάσουν να την επανυποβάλλουν μετά από μερικές μέρες, και εντός πάντα της σχετικής προθεσμίας υποβολής αιτήσεων.

 *ο κ. Αναστάσιος Λυμπερίου είναι Οικονομολόγος, Λογιστής-Φοροτεχνικός Α’ Τάξης. Μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας

tasoslimp@yahoo.gr