Η γνωστή τραγουδίστρια και συγγραφέας με το
καλλιτεχνικό της όνομα Γιοβάννα ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που
εμφανίστηκε στην ελληνική τηλεόραση το 1966 και η πρώτη Ελληνίδα που
συμμετείχε στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision το 1965,
εκπροσωπώντας την Ελβετία. Ασχολείται με το τραγούδι, την πεζογραφία και
την ποίηση. Έργα της έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση και τον
κινηματογράφο. Η συζήτησή μας έγινε με αφορμή την επικείμενη εμφάνισή
της στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός, την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου, στις
20:30, όπου θα ερμηνεύσει ελληνικά και γαλλικά τραγούδια.
Η εμφάνισή σας στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός θα γίνει την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Είναι ένα ακόμα ρεσιτάλ στον Φιλολογικό
Σύλλογο Παρνασσός. Η πρώτη μου εμφάνιση ως τραγουδίστρια ενώπιον κοινού
έγινε στη μεγάλη του αίθουσα, όταν ήμουν 15-16 χρονών, μαθήτρια μονωδίας
του Ωδείου Αθηνών, στην ετήσια παρουσίαση των μαθητών του δασκάλου μου
Κίμωνα Τριανταφύλλου (αδελφός του Αττίκ). Ο «Παρνασσός» έχει παίξει
σημαντικό ρόλο στην καριέρα μου. Όταν εγκατέλειψα την ιδέα της όπερας,
για την οποία έχω ένα δίπλωμα με βραβείο, έκανα ένα ρεσιτάλ υπό την
αιγίδα του Ελληνογαλλικού Συνδέσμου, με ελληνικά και γαλλικά τραγούδια. Η
εμφάνισή μου αυτή καθόρισε τα βήματά μου στο τραγούδι. Σ’ αυτό το
ρεσιτάλ με άκουσε η ιμπρεσάριος Πία Χατζηνίκου και μου ζήτησε να
εκπροσωπήσω την Ελλάδα στο διεθνές φεστιβάλ της Πολωνίας (1962). Εκεί
ήρθα πρώτη και στη συνέχεια δε γύρισα στην Ελλάδα, γιατί είχα πρόταση να
κάνω κοντσέρτα στη Σοβιετία, όπου και κλήθηκα άλλες δυο χρονιές (1963
και 1966). Έτσι, τα κοντσέρτα που έκανα –Μόσχα, Λένινγκραδ, Κριμαία,
Γεωργία και αλλού– έφτασαν τα 150 και οι δίσκοι μου εκεί με τη Συμφωνική
Ελαφράς Μουσικής της Μόσχας πουλήθηκαν κατά εκατομμύρια. Στη Γεωργία με
κάλεσαν τριάντα χρόνια μετά, για να με αναγορεύσουν επίτιμη πολίτιδα
της πρωτεύουσάς τους, της Τιφλίδας. Από τον «Παρνασσό» και στη συνέχεια
από το φεστιβάλ στην Πολωνία, ξεκίνησε και η συνεργασία μου με τον
ραδιοφωνικό σταθμό Γενεύης στις διευρωπαϊκές συναυλίες Musique aux
Champs Eysées, αφού μέλος της επιτροπής στο φεστιβάλ ήταν ο Luis Rey,
γενικός διευθυντής του σταθμού. Εκείνος μου έδωσε και την ευκαιρία να
διαγωνιστώ με άλλες πέντε τραγουδίστριες για την εκπροσώπηση της
Ελβετίας στη Εurovision (1965) και κέρδισα τη θέση. Έκανα τουρνέ και
δίσκους στη Γερμανία (όπου οι πωλήσεις ενός τραγουδιού έφτασαν το μισό
εκατομμύριο – είχα και φαν εκεί), Γαλλία, Ιταλία. Όπως βλέπετε, ο
«Παρνασσός» έχει παίξει ιδιαίτερο ρόλο στη ζωή μου αλλά και στη ζωή της
οικογένειάς μου, αφού ο πατέρας μου, νομικός αλλά και πολύ γνωστός στην
εποχή του ζωγράφος, έκανε όλες τις εκθέσεις του στις αίθουσες του
«Παρνασσού».
Τι σας ώθησε να ξαναπιάσετε το μικρόφωνο;
Αφού αφιέρωσα 45 χρόνια στο γράψιμο,
αποφάσισα, μια που η φωνή μου, παρόλο που την εγκατέλειψα, επέμενε να
υπάρχει, να ζητήσω συγγνώμη από τον Θεό αλλά και τη φωνή μου και να
τολμήσω να τραγουδήσω πάλι, με τα σημερινά μου αποθέματα ωρίμανσης, αλλά
και εκτίμησης αυτού που αξιολογείται ως θεϊκό δώρο. Έτσι, φτάνοντας στο
σήμερα, ετοίμασα ένα ταξίδι Ελλάδα-Γαλλία, γιατί τα γαλλικά τραγούδια
της εποχής του Aznavour, Becaud, Brel, Piaf, και τόσων άλλων, μου άρεσαν
πολύ και μου έδιναν την ευκαιρία να εκφραστώ όπως ένιωθα και μπορούσα.
Στην αξιοθαύμαστη διαδρομή σας στις
ελληνικές και διεθνείς μουσικές σκηνές έχετε λάβει και πολλά βραβεία. Τι
σημαίνουν αυτά για εσάς σήμερα;
Είναι ένα ακόμα «άξιον εστί» στις αποσκευές
μου, μαζί με το πόσο πάλεψα για τόσα χρόνια με τον Λόγο (εκδόσεις 21
τίτλων). Το μεγαλύτερο όμως «άξιον εστί» μού απονεμήθηκε για τη μάχη μου
να ελευθερώσω τον εαυτό μου, να τον δω, να γνωρίσω τους θησαυρούς –όλοι
οι άνθρωποι έχουν– που έκρυβε και ίσως κρύβει ακόμα και για να βρω τα
στέρεα βήματα που πάντα χρειαζόμουν.
Υπάρχει κάποιο τραγούδι από όσα έχετε ερμηνεύσει που είναι λίγο περισσότερο αγαπημένο σας;
Τα «Αν θυμηθείς το όνειρό μου», «Μυρτιά» του
Μίκη, τραγούδια του Σπήλιου Μεντή που είχα τη χαρά να ερμηνεύσω σε
ρεσιτάλ μου, αποκλειστικά αφιερωμένο στις συνθέσεις του με στίχους
δικούς του, αλλά και σε μελοποίηση από τον ίδιο ποίησης Ρίτσου και
Ελύτη, όπως επίσης και το «Χόρεψαν τ’ άσπρα πουλιά» του Ξαρχάκου και όλα
του δίσκου εκείνου, ήταν όλες πολύ σημαντικές συνθέσεις. Πρόσφατα
ξέθαψα τραγούδια του Νίκου Μαμαγκάκη που είχα γράψει σε δίσκο και, τώρα
που ωρίμασα, είδα πόσο σημαντικά ήταν κι αυτά. Σε επόμενο ρεσιτάλ, εάν
και εφόσον κάνω, θα τα συμπεριλάβω.
Της αναγνωρισιμότητας και της
καταξίωσής σας εντός κι εκτός Ελλάδας, προηγήθηκαν λαμπρές μουσικές
σπουδές. Σπουδές, ταλέντο, ευκαιρίες και πολλή δουλειά. Με ποια σειρά θα
τα βάζατε;
Όλα αυτά συνθέτουν τον δρόμο μου. Οι σπουδές
μου έβαλαν τις βάσεις. Το ταλέντο είναι δώρο, είναι η πηγή μου, το νάμα
κατευθείαν από Εκείνον. Ευκαιρίες δόθηκαν πολλές, αλλά δεν ήμουν ικανή
να τις αξιοποιήσω όπως έπρεπε. Ήμουν πολύ καλλιτέχνις για να έχω ισχυρό
νευρικό σύστημα και το ανάλογο μυαλό, για τα πέρα από την καλλιτεχνία
πράματα. Πρώτα απ’ όλα όμως η παιδεία. Και την είχα.
Ποια είναι η άποψή σας για τα σημερινά τηλεοπτικά talent shows;
Τα παρακολουθώ. Μου αρέσουν όταν έχουν
ποιότητα. Τα παιδιά θα πρέπει να βρίσκουν διέξοδο για τα όνειρά τους,
έστω κι αν η σημερινή Ελλάδα τα σκοτώνει.
Ασχοληθήκατε με τη συγγραφή ποιημάτων,
αλλά και μυθιστορημάτων, καθώς και με την παρουσίαση εκπομπών. Οι
τέχνες συνυπάρχουν μέσα σας;
Το ποτάμι είναι ένα. Η πηγή του μία. Όπως κι
αν εκδηλωθεί, είναι ευχής έργον. Που θέλει όμως πάρα πολλή δουλειά,
αληθινή αφοσίωση.
Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί περισσότερο στη χώρα μας σήμερα;
Το ότι κανείς από τους υψηλά ιστάμενους δεν
αγάπησε την Ελλάδα. Ο Βενιζέλος, ο Τρικούπης, ναι, αλλά είχαν και τότε
όπως και τώρα να κάνουν με συμφέροντα ελληνικά και ξένα – και που, με
την έλλειψη παιδείας, δεν μπόρεσε ο λαός και δεν θα μπορέσει να
καταλάβει το: «Πρώτα Εμείς στην ανθρώπινη κοινωνία, και μετά το Εγώ, για
να αλλάξουν όλα».
Ποιο στοιχείο θεωρείτε ότι υπήρχε στο παρελθόν και που δυστυχώς δεν θα επαναληφθεί ποτέ;
Η αθωότητα. Οι τωρινοί καιροί σέρνουν μαζί τους αρρώστιες που δεν έχουν σχέση με τη σάρκα.
Και ποια στοιχεία του παρελθόντος ευτυχώς έχουν εκλείψει;
Ο διαχωρισμός αξίας των δύο φύλων. Οι
στερητικές αντιλήψεις για την αξία της παιδείας, στις γυναίκες
ιδιαίτερα, όπως και η τυφλότητα που απαγορεύει στους σημερινούς
εκλεγμένους άρχοντες να δουν πέρα από το πρόσωπό τους στον καθρέφτη.
Ποιο θεωρείτε ύψιστης αξίας αγαθό στη ζωή;
Την υγεία μαζί με τη γνώση.
Ποια αξία είναι αδιαπραγμάτευτη για εσάς;
Η εντιμότητα, η αγάπη, ο σεβασμός και για τα πιο μικρά, τα πιο ασήμαντα.
Έχετε κάποια μελλοντικά σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Έχω αρχίσει ένα μυθιστόρημα. Ποιος; Εγώ, που
έλεγα πως δεν θα ξαναγράψω κάτι με ανθρωποκεντρικό περιεχόμενο! Ποτέ μη
λες ποτέ, λοιπόν. Όταν ανοίγει ο ουρανός, δεν ξέρεις τι θα κατεβάσει. Κι
όσο για τραγούδι, θα το υπηρετώ όσο μπορώ. Όσο μου το επιτρέψει και το
θέλει Εκείνος. Μέχρι τέλους θα προσπαθώ να Του επιστρέψω, διπλά και
τρίδιπλα, τα τάλαντα που μου έδωσε.
Η Χαριτίνη Μαλισσόβα είναι εκπαιδευτικός και αρθρογράφος λογοτεχνίας στην εφημερίδα Θεσσαλία. 