Την Τετάρτη 23 Μαΐου 2018, στον Μητροπολιτικό Ναό του Ελκομένου Χριστού, με την δέουσα επισημότητα και λαμπρότητα, εόρτασε η ιστορική πόλη της Μονεμβασίας, την 8η επέτειο της επιστροφής της Σταύρωσης του Ελκομένου Χριστού.
Το πρωί της Τετάρτης, τελέστηκε ο Όρθρος και η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία και εψάλη η Ακολουθία, που έχει γράφει ειδικά για την τοπική αυτή εορτή. Μαζί με τον ιερέα της ενορίας Μονεμβασίας π. Κωνσταντίνο Κρυπωτό συμμετείχαν ιερείς της περιοχής και συγκεκριμένα, ο π. Νεκτάριος εφημέριος Αγίου Δημητρίου Ζάρακος, ο π. Μιχαήλ, εφημέριος Ελίκας, ο π. Κωνσταντίνος εφημέριος Δαιμονιάς και ο νεοχειροτονηθέντας ιεροδιάκονος π. Δημήτριος.
Την ημέρα τίμησαν με την παρουσία τους ο Αντιδήμαρχος Μονεμβασίας κ. Γιώργος Βουνελάκης, ο Δημοτικός Σύμβουλος κ. Βασίλειος Κουλουβάκος, και πλήθος πιστών.
Η Μονεμβασία γιορτάζει τέτοια μέρα κάθε χρόνο την επιστροφή του ανυπολόγιστης αξίας θρησκευτικού κειμηλίου της, στο φυσικό του χώρο. Γιορτάζει και θυμάται τους αγώνες και την προσπάθεια όσων πάλαιψαν για το σπουδαίο αυτό σκοπό. Θυμάται και δεν ξεχνά τον πρωτεργάτη όλων, τον άξιο και ακούραστο ποιμενάρχη μας, τον Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευστάθιο, ο οποίος με την αμέριστη βοήθεια του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της Ενορίας και του προέδρου αυτής πρωτοπρεσβύτερου π. Κωνταντίνου Κρυπωτού, αλλά και με την συμπαράσταση των αρχών και φορέων, επέτυχε την επιστροφή της Ιεράς Εικόνας στη Μονεμβασία, στις 23 Μαΐου 2011.
Μετά το πέρας της Λειτουργίας ο εφημέριος Μονεμβασίας, ο οποίος ενωρίτερα μίλησε με θέμα «Η σημασία της εικόνος στην Ορθόδοξη λατρεία», τίμησε τον απόστρατο ανώτατο αξιωματικό της Ελληνικής Αστυνομίας κ. Γεώργιο Μπολαλά, προσφέροντάς του μια εικόνα του Ελκομένου Χριστού, την οποία μετα από παράκληση του π. Κωνσταντίνου προσέφερε ο Αντιδήμαρχος Μονεμβασίας εκπροσωπώντας τους απανταχού Μονεμβασιώτες, για την καταλυτική του ενέργεια, ως νέου τότε επικεφαλής της Ελληνικής Αστυνομίας, στη σύλληψη του δράστη της κλοπής της Ιεράς Εικόνος.
Διαβάστε παρακάτω απόσπασμα από την ομιλία του π. Κωνταντίνου Κρυπωτού:
«23 Μαΐου καὶ συναθροισθήκαμε σήμερα στὸν ἱερὸ καὶ ἱστορικὸ τοῦτο ναὸ νὰ τελέσουμε τὴν εὐχαριστιακὴ σύναξη ἐπὶ τῇ μνήμῃ ἐνὸς μεγάλου γεγονότος γιὰ τὸν τόπο μας, τῆς ἐλεύσεως τῆς ἱερᾶς εἰκόνος τοῦ Ἐσταυρωμένου, τοῦ ἱεροῦ παλλαδίου τῆς Μονεμβασίας, ἡ ὁποία ἱερὰ εἰκὼν ἀποθησαυρίζεται στὴν εἰδικὴ προθήκη της γιὰ λόγους ἀσφαλείας. Τί εἶναι ὅμως οἱ ἱερὲς εἰκόνες γιὰ ἐμᾶς τοὺς ὀρθοδόξους;
Η εικόνα δεν είναι διακοσμητικό στοιχείο, ούτε ακόμη και μια απλή εικονογράφηση της Γραφής. Είναι αναπόσπαστο μέρος της Λειτουργίας, αποτελεί «μέσο για να γνωρίσουμε το Θεό και να ενωθούμε μαζί Του.
Ο λόγος και η εικόνα στη Λειτουργία σχηματίζουν μια αξεχώριστη ολότητα, ένα μέσο συντονισμού, μια «πνευματόσφαιρα» θα μπορούσαμε να πούμε, διαμέσου της οποίας η Παράδοση καθιστά επίκαιρο και ζωντανό το Ευαγγέλιο. Έτσι η εικόνα αντιστοιχεί στη Γραφή όχι ως εικονογράφηση, αλλά με τον τρόπο που αντιστοιχούν σε αυτή τα λειτουργικά κείμενα: «τα κείμενα αυτά δεν γεννιούνται για να αναπαράγουν τη Γραφή όπως έχει. Είναι σαν τις υφάνσιμες ύλες. Εναλλάσσοντάς τες και αντιπαραβάλλοντας τα μέρη τους, αποκαλύπτουν το νόημά της, μας υποδεικνύουν τον τρόπο να ζήσουμε το ευαγγελικό κήρυγμα. Η εικόνα, απεικονίζοντας διάφορες στιγμές της αγίας ιστορίας, μεταδίδει με οπτικό τρόπο το νόημά τους και τη ζωτική σημασία τους. Έτσι, με τη λειτουργία και την εικόνα, η Γραφή ζει μέσα στην Εκκλησία και μέσα σε καθένα από τα μέλη της.
Η εικόνα για την ορθοδοξία, είναι τρόπος και στάση ζωής, ήθος και ύφος και ουσιώδης διάσταση της αλήθειας της, σημείο από τα καίρια της διδασκαλίας της και της θεολογίας της και ίσως συνιστά το ενδότερο σημείο του είναι της. Αυτό αποκαλύπτουν τα θέματα και τα στοιχεία της ζωής της και της σκέψεώς της: Η Ανάσταση, η Μεταμόρφωση, ο Χριστός ως εικόνα και απαύγασμα του Πατέρα, ο άνθρωπος ως εικόνα του Θεού, οι Άγιοι ως εικόνες του Χριστού, η Εκκλησία ως εικόνα της Αγίας Τριάδος, η Λειτουργία, ο ορθόδοξος μοναχισμός με τη θεωρία του ακτίστου φωτός. Το καθετί κρύβει το θέμα της εικόνας. Όλα υπάρχουν και βιώνονται, όχι καθεαυτά, αλλά ως διάβαση, αναγωγή, πέρασμα, Πάσχα. Το καθετί βρίσκει τον εαυτό του μέσα στο άλλο, κατά το λόγο του Κυρίου, «ο εωρακώς εμέ εώρακε και τον Πατέρα». Το καθετί δεν αναπαύεται στον εαυτό του, αλλά οδεύει, διαβαίνει πρός το πρωτότυπο. Αυτή η διάβαση είναι η ουσία της αλήθειας της εικόνας αλλά και της ορθοδοξίας».
Η ιστορία της εικόνας
Η εικόνα της Σταύρωσης είχε κλαπεί το Νοέμβριο του 1979 από τρεις αρχαιοκάπηλους, οι οποίοι προκάλεσαν σοβαρότατες ζημιές στην εικόνα, εφόσον αφαίρεσαν το μουσαμά με την αγιογραφία και έπειτα τεμάχισαν την εικόνα. Η αστυνομία οδηγήθηκε το 1980 στην εξιχνίαση της υπόθεσης και στη σύλληψη των δραστών, ωστόσο το κακό είχε ήδη γίνει. Τη δύσκολη και απαιτητική προσπάθεια αποκατάστασης της εικόνας ανέλαβαν οι καλύτεροι αγιογράφοι της εποχής, οι οποίοι πέτυχαν την επανασυγκόλληση των διαμελισμένων τμημάτων του τέμπλου και στη συνέχεια τοποθέτησαν το μουσαμά με την αγιογραφία του Ελκομένου.
Η εικόνα του Ελκομένου θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες και ωραιότερες της λεγόμενης Παλαιολόγειας Αναγέννησης και, ως εκ τούτου, αποτελεί ανεκτίμητης αξίας εκκλησιαστικό κειμήλιο. Η επιστροφή της εικόνας στη Μονεμβασία έχει μεγάλη σημασία για τον τόπο, γιατί προέρχεται από το μεγαλύτερο ναό της Κάτω Πόλης, του Ελκομένου Χριστού. Ο ναός οφείλει την ονομασία του στην εικόνα που βρέθηκε εκεί στο τέλος του 12ου αιώνα, με το Χριστό να εικονίζεται με το κεφάλι γερμένο προς τα κάτω από τον πόνο. Ο ναός χτίστηκε περίπου το 1000 μ.Χ. και δέχθηκε την πρώτη μετατροπή τον 12ο αιώνα και τη δεύτερη τον 14ο, ενώ το παρεκκλήσι του Αγ. Ιωάννη πλάι στον ναό (όπου εκτίθεται η εικόνα) έχει τη δική του ιστορία, που ανάγεται στους 12ο-17ο αιώνες, οπότε μεγάλο μέρος του καταστράφηκε.
