Τα κριτήρια, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την χορήγηση του κοινωνικού μερίσματος

*του Αναστάσιου Λυμπερίου

Ξεκίνησε αλλά με μεγάλες αδικίες  και προβλήματα η υποβολή των  αιτήσεων για την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος μέσω του  ιστότοπου  https://www.koinonikomerisma.gr/. Μέσα από την συγκεκριμένη  πλατφόρμα θα μπορείτε  να διαπιστώσετε αν είστε δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης στη φορολογική βάση δεδομένων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων

Η αίτηση, η οποία επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν.1599/1986 (Α' 75) ως προς τα δηλούμενα στοιχεία και

συναίνεσης για τη λήψη φορολογικών δεδομένων που τηρούνται στην Α.Α.Δ.Ε., υποβάλλεται από τον/την υπόχρεο ή τον/τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της ωφελούμενης μονάδας μέσω       του             διαδικτυακού   τόπου του       προγράμματος 

Κατ' εξαίρεση, είναι δυνατή η οίκοθεν καταβολή του κοινωνικού μερίσματος σε δικαιούχους, εφόσον πληρούνται σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια:
α) Ο υπόχρεος ή συνυπόχρεος είναι είτε συνταξιούχος είτε λαμβάνει το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων του αρθρου 93 του νομου 4387/2016
β) Ο υπόχρεος ή συνυπόχρεος είναι ηλικίας εβδομήντα (70) ετών και άνω.
γ) Δεν υπάρχουν στην ωφελούμενη μονάδα εξαρτώμενα μέλη ούτε φιλοξενούμενοι.
δ) Έχει δηλωθεί κύρια κατοικία (πίνακας υπ' αρ. 5 στο έντυπο Ε1) και όχι φιλοξενία σε άλλο φυσικό πρόσωπο.  
           

Καταληκτική ημερομηνία  για την υποβολή των αιτήσεων είναι τα μεσάνυχτα της Τρίτης, 12 Δεκεμβρίου.

Σε μια προσπάθεια να δοθούν οι απαραίτητες πληροφορίες, οδηγίες και διευκρινίσεις κωδικοποιήσαμε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι δικαιούχοι σύμφωνα με τις οδηγίες του ιστοτόπου που έχει δημιουργήσει το Υπ. Οικονομικών και το Υπ. Εργ.ΚΑ.ΚΑ για το κοινωνικό μέρισμα :

·        Αρχικά πρέπει να μπείτε στον διαδικτυακό τόπο www.koinonikomerisma.gr χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης στη φορολογική βάση δεδομένων TAXISnet της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

·        Σημείωση: Εάν είστε άνω των 70 ετών και λαμβάνετε σύνταξη ή το επίδομα των ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΓΑ, δεν είναι απαραίτητη η υποβολή αίτησης. Εφόσον πληροίτε τα κριτήρια για την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος, αυτό θα σας καταβληθεί αυτόματα στο λογαριασμό στον οποίο λαμβάνετε τη σύνταξη ή το επίδομα ανασφάλιστων υπερηλίκων. Αυτό αφορά, όμως, μόνο σε όσα νοικοκυριά αποτελούνται από ένα μόνο άτομο ή από ζευγάρι και δεν ισχύει όταν υπάρχουν και άλλα μέλη στο νοικοκυριό.

·        Με την είσοδο σας στο σύστημα θα σας ζητηθεί να επιβεβαιώσετε τον ΑΜΚΑ σας και να εισάγετε ένα e-mail και τον αριθμό ενός κινητού τηλεφώνου που θα χρησιμοποιηθούν για αποστολή τυχόν ειδοποιήσεων. Θα σας ζητηθεί επίσης να συναινέσετε στην επεξεργασία των στοιχείων που απαιτούνται, δηλαδή των στοιχείων που αφορούν εσάς, την/τον σύζυγό σας και τα προστατευόμενα τέκνα σας. Αφού συναινέσετε στην επεξεργασία προσωπικών και λοιπών στοιχείων, θα εμφανιστεί μια φόρμα που αναφέρει: • τα προσωπικά σας στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, φύλο κτλ), • οικονομικά στοιχεία (φορολογητέο και αφορολόγητο ετήσιο εισόδημα), • περιουσιακά στοιχεία (αξία ακίνητης περιουσίας, τόκους καταθέσεων), • μια ένδειξη για το αν πληρούται το κριτήριο της μόνιμης κατοικίας στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία, • μια ένδειξη για το αν ικανοποιείται το κριτήριο της ύπαρξης έστω και ενός μήνα ασφάλισης φορέα κύριας ασφάλισης και τέλος, • μια λίστα με τα μέλη του νοικοκυριού σας

·         Επίσης, θα πρέπει να δηλώσετε έγκυρο και ενεργό IBAN, στον οποίο πρέπει να είστε υποχρεωτικά είτε αποκλειστικός δικαιούχος είτε συνδικαιούχος. Σε αντίθετη περίπτωση, δε θα πραγματοποιηθεί πληρωμή ακόμα και αν πληροίτε τα κριτήρια. Για τον λόγο αυτό,  να χρησιμοποιήσετε τυχόν δηλωμένο ακατάσχετο λογαριασμό, τον λογαριασμό μισθοδοσίας ή είσπραξης σύνταξης ή επιδομάτων (ανεργίας, ΚΕΑ κτλ) ώστε να είστε σίγουροι ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα με την πίστωση των χρημάτων στον λογαριασμό σας. Τα οικονομικά/περιουσιακά στοιχεία θα εμφανίζονται προσυμπληρωμένα στην αίτηση και η αλλαγή τους δεν είναι δυνατή

·        Σε περίπτωση που το νοικοκυριό σας έχει και ενήλικα φιλοξενούμενα μέλη, για να δείτε αν πληροίτε τα κριτήρια απαιτείται η συγκατάθεση των φιλοξενούμενων ατόμων, μέσω των κωδικών τους στο Taxis-net, για την επεξεργασία των δεδομένων τους. Η θετική συγκατάθεση όλων των φιλοξενούμενων ενηλίκων εντός της προθεσμίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση ολοκλήρωσης της αίτησης. Συνεπώς, πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τους φιλοξενούμενούς σας (στη φόρμα αναγράφονται τα στοιχεία των ατόμων των οποίων η συναίνεση απαιτείται) ώστε να μπουν στον δικτυακό τόπο με τους δικούς τους κωδικούς και να συναινέσουν

·        Αν εμφανίζονται λανθασμένα στο σύστημα τα στοιχεία σας θα πρέπει να απευθυνθείτε στους παρακάτω φορείς: ➢ στα ΚΕΠ εάν το πρόβλημα αφορά στον ΑΜΚΑ ➢ στον ΕΦΚΑ εάν το πρόβλημα αφορά στον χρόνο ασφάλισης ➢ στον ΟΑΕΔ εάν το πρόβλημα αφορά στον χρόνο. Στη συνέχεια, πρέπει να ξαναμπείτε στον διαδικτυακό τόπο www.koinonikomerisma.gr και να επαναλάβετε τη διαδικασία. Η διαδικασία θα πρέπει πάντως να ολοκληρωθεί εντός της σχετικής προθεσμίας υποβολής αιτήσεων.

·        Προσοχή: Αν διαπιστώσετε ότι άγνωστο σε εσάς άτομο απεικονίζεται ως φιλοξενούμενός σας, μπορείτε να το εξαιρέσετε χρησιμοποιώντας την αντίστοιχη επιλογή που είναι διαθέσιμη δίπλα στο όνομα του. Η επιλογή αυτή συνιστά καταγγελία προς την οικεία ΔΟΥ σε βάρος του εμφαινόμενου ως φιλοξενούμενου, περί ψευδούς υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

·         Αν έχετε αποκτήσει τέκνο μετά την 1/1/2017 μπορείτε να το δηλώσετε εισάγοντας τον αριθμό Α.Μ.Κ.Α. Καμία άλλη αλλαγή στη σύνθεση του νοικοκυριού δεν είναι δυνατή.

·        Εφόσον όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού σας έχουν συναινέσει, εμφανίζεται η ένδειξη που αναφέρει αν πληρούνται τα κριτήρια χορήγησης. Σε θετική περίπτωση, ενημερώνεστε αμέσως για το ποσό του κοινωνικού μερίσματος που αντιστοιχεί στο νοικοκυριό σας. Διαφορετικά, εμφανίζονται αναλυτικά οι λόγοι για τους οποίους δεν είστε δικαιούχος του μερίσματος. ! Εάν δεν εμφανιστεί αυτή η πληροφορία, κάποιο από τα μέλη του νοικοκυριού δεν έχει δώσει ακόμα την συναίνεση του ή έχει αρνηθεί να την δώσει.

·        Εφόσον πληρούνται τα κριτήρια, θα πρέπει να κάνετε την επιλογή [Αποδέχομαι το κοινωνικό μέρισμα] ώστε να καταστείτε δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος. ! Προσοχή: Σε περίπτωση μη αποδοχής δεν θα καταστείτε δικαιούχος ακόμα και αν πληρούνται τα κριτήρια. Σημείωση: Αν κατά τα 4 πρώτα βήματα έχει προκύψει η ανάγκη να διορθώσετε τα στοιχεία σας σε ΚΕΠ ή στον ΕΦΚΑ, για να ενημερωθεί η πλατφόρμα με τις αλλαγές που κάνατε, πρέπει να ζητήσετε να γίνει επαναξιολόγηση του νοικοκυριού σας κάνοντας την επιλογή στην οθόνη «Αξιολόγηση επιλεξιμότητας κοινωνικού μερίσματος». Η διαδικασία θα πρέπει πάντως να ολοκληρωθεί εντός της σχετικής προθεσμίας αποδοχής του κοινωνικού μερίσματος.

Τα 6 βήματα συνοπτικά: ✓ Βήμα 1: Μπείτε στην πλατφόρμα ✓ Βήμα 2: Ελέγξτε τα στοιχεία σας ✓ Βήμα 3: Συμπληρώστε το IBAN σας ✓ Βήμα 4: Πείτε στους φιλοξενούμενούς σας να δώσουν την συγκατάθεση τους ✓ Βήμα 5: Δείτε αν πληροίτε τα κριτήρια επιλεξιμότητας ✓ Βήμα 6: Αποδεχθείτε το Κοινωνικό Μέρισμα του 2017

Κριτήρια, προϋποθέσεις  και πόσα δικαιούνται έγγαμοι και άγαμοι

Αναλυτικά, τα κριτήρια καταβολής του επιδόματος είναι τα ακόλουθα:

1. Εισοδηματικά όρια. Για την καταβολή της εισοδηματικής ενίσχυσης, το εισόδημα του νοικοκυριού δεν πρέπει να υπερβαίνει τις:

• 9.000 ευρώ για νοικοκυριά με ένα μέλος.

• 13.500 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικα μέλη.

• 15.750 για νοικοκυριά με δύο ενηλίκους και ένα ανήλικο τέκνο.

• 18.000 για νοικοκυριά με τρία ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα μέλη και δύο ανήλικα τέκνα.

• 20.250 για νοικοκυριά με τρία ενήλικα μέλη και ένα ανήλικο τέκνο ή δύο ενήλικα μέλη με τρία ανήλικα τέκνα.

• 22.550 για νοικοκυριά με τέσσερα ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα μέλη με τέσσερα ανήλικα τέκνα.

• 27.000 για νοικοκυριά με πέντε ή περισσότερα ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα μέλη με έξι ή περισσότερα ανήλικα τέκνα.

2. Ακίνητη περιουσία. Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας όλων των μελών του νοικοκυριού στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ και προκύπτει από την τελευταία εκκαθάριση (έως 31 Οκτωβρίου 2017), δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 120.000 ευρώ για νοικοκυριά με ένα μέλος, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ συνολικά.

3. Κινητή περιουσία. Το συνολικό ύψος των καταθέσεων όλων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, ή και η τρέχουσα αξία μετοχών και ομολόγων, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσόν των 9.000 ευρώ για τα νοικοκυριά με ένα μέλος. Το ποσό αυτό θα αυξάνεται για κάθε προστατευόμενο μέλος με τρόπο ο οποίος θα προσδιοριστεί με την έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης.

4. Κριτήριο διαμονής. Ο δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος πρέπει να διαμένει μόνιμα και νόμιμα στην ελληνική επικράτεια τα τελευταία πέντε χρόνια, όπως αυτό προκύπτει από τις φορολογικές του δηλώσεις της τελευταίας πενταετίας. Ο δικαιούχος οφείλει να είναι ασφαλισμένος τουλάχιστον μία φορά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, και για χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο του ενός μηνός μέχρι και 31-10-2017, όπως αυτό προκύπτει από το μητρώο άμεσα ασφαλισμένων και συνταξιούχων του ΕΦΚΑ.

Το μέρισμα διαμορφώνεται ανά περίπτωση έως εξής:

• Άγαμος με ανώτατο εισόδημα έως 9.000 ευρώ, ακίνητο αξίας 120.000 ευρώ και καταθέσεις έως 9.000 ευρώ: μέρισμα 250 ευρώ. Σημειώνεται ότι το ποσό των 9.000 ευρώ εισοδήματος είναι το ανώτατο όριο στην κατηγορία αυτή προκειμένου να χορηγηθεί το μέρισμα. Στην περίπτωση που ο άγαμος έχει 10.000 ευρώ ετήσιο εισόδημα ή ακίνητο αντικειμενικής αξίας 130.000 ευρώ χάνει το μέρισμα.

• Έγγαμοι χωρίς παιδιά με εισόδημα έως 13.500 ευρώ και ακίνητο αντικειμενικής αξίας έως 135.000 ευρώ: μέρισμα 375 ευρώ.

• Έγγαμοι με ένα παιδί και εισόδημα έως 15.750 ευρώ και ακίνητο αντικειμενικής αξίας 150.000 ευρώ: μέρισμα 437,5 ευρώ.

• Έγγαμοι με δύο παιδιά και εισόδημα έως 18.000 ευρώ και ακίνητο αντικειμενικής αξίας 165.000 ευρώ: μέρισμα 500 ευρώ.

Αναλυτικά τα ποσά και οι προϋποθέσεις στον παρακάτω πίνακα από την εφημερίδα Καθημερινή:

 

Εξαιρέσεις

Από τη χορήγηση κοινωνικού μερίσματος εξαιρούνται νοικοκυριά και μέλη των οποίων βάσει της τελευταίας εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:

• Εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελείας.

• Δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής.

• Δηλώνουν δαπάνες για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία.

• Δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, δασκάλους, οδηγούς αυτοκινήτων και λοιπό προσωπικό, όπως αυτές προσδιορίζονται στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.

Σημειώνεται ότι το κοινωνικό μέρισμα είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο, δεν υπόκειται σε κρατήσεις, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη. Επίσης δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή άλλης παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα

Ο δικαιούχος και όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού πρέπει να έχουν υποβάλει δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2016, εφόσον έχουν υποχρέωση.

Η εισοδηματική ενίσχυση από το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης συνυπολογίζεται το ποσό αυτό ως εισόδημα στην αίτηση του κοινωνικού μερίσματος όπως και το επίδομα ανεργίας συνυπολογίζεται στο εισόδημα

Τα αναπηρικά επιδόματα και οι αναπηρικές συντάξεις συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του εισοδήματος. Ωστόσο, οι υψηλότερες ανάγκες των ατόμων με αναπηρία λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του ισοδύναμου εισοδήματος. Συνεπώς, μεταξύ νοικοκυριών με την ίδια ακριβώς σύνθεση, ευνοούνται αυτά που περιλαμβάνουν μέλη με προβλήματα αναπηρίας.

Συνεπώς κατά τον υπολογισμό του εισοδήματος για το κοινωνικό μέρισμα λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των εισοδημάτων είτε αυτά φορολογούνται κανονικά είτε απαλλάσσονται από το φόρο είτε φορολογούνται με ειδικό τρόπο, καθώς και το σύνολο των επιδομάτων και των κάθε μορφής χρηματικών μεταβιβάσεων όλων των μελών του νοικοκυριού. Ο υπολογισμός γίνεται αφού έχουν αφαιρεθεί οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και προ φόρων.

Δεν θεωρείται εισόδημα για τον υπολογισμό του κοινωνικού μερίσματος: Η αποζημίωση απόλυσης, η διατροφή συζύγου και τέκνων για το νοικοκυριό που τη λαμβάνει, καθώς και οι περιπτώσεις που συμπληρώνονται στους κωδικούς 781-782 του εντύπου Ε1.

Υπολογισμός του συνόλου των καταθέσεών. Το ποσό των τόκων προκύπτει από την τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος και δεν είναι δυνατό να αλλάξει. Βάσει του παραπάνω ποσού των τόκων εκτιμάται το ύψος των καταθέσεων, χρησιμοποιώντας το μέσο καταθετικό επιτόκιο του έτους 2016 όπως έχει υπολογιστεί από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Όσοι σπουδάζουν (μέχρι την ηλικία των 25 ετών) θεωρούνται προστατευόμενα μέλη και συμπεριλαμβάνονται στη φορολογική δήλωση των γονέων τους ανεξαρτήτως τόπου διαμονής. Συνεπώς, δε μπορούν να υποβάλλουν ξεχωριστή αίτηση.

Τα παραπάνω αποτελούν γενικές κατευθύνσεις και οδηγίες σύμφωνα και με τις έως σήμερα εγκύκλιους (Κοινή Υπουργική Απόφαση για το Κοινωνικό Μέρισμα),τις οδηγίες https://www.koinonikomerisma.gr/Home/Contact και την κείμενη νομοθεσία (Ν.4501/2017) του Υπ. Οικονομικών και Υπ . Εργ.ΚΑ.ΚΑ . Ωστόσο κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και χρήσιμο θα ήταν οι δικαιούχοι να συμβουλεύονται τους αρμόδιους φορείς, τους ειδικούς και επιστήμονες όταν κρίνεται απαραίτητο και εντοπίζουν προβλήματα που δυστυχώς είναι αρκετά.

 *ο κ. Αναστάσιος Λυμπερίου είναι Οικονομολόγος, Λογιστής-Φοροτεχνικός Α’ Τάξης και Υποψήφιος Διδάκτωρ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων του Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδας

tasoslimp@yahoo.gr