Συντάξεις: 15 ερωτήσεις και απαντήσεις για τις επικείμενες μειώσεις

Δεν έχει καλά καλά κλείσει ένας χρόνος από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου πέρυσι τον Μάιο και η κυβέρνηση καλείται εντός του επόμενου διαστήματος και πριν από το Eurogroup της 22ας Μαΐου να νομοθετήσει την ανατροπή του.
Ετσι, κι ενώ ακόμη οι νέοι συνταξιούχοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη μείωση των συντάξεων με βάση τον νέο τρόπο υπολογισμού, στο κάδρο των περικοπών μπαίνουν και οι σχεδόν 1 εκατομμύριο παλαιοί συνταξιούχοι, των οποίων οι συντάξεις θα επανυπολογιστούν και θα κοπούν.

Προκειμένου να βγει ο λογαριασμός, και από το 2019 η συνταξιοδοτική δαπάνη για το σύνολο των παροχών να μειωθεί κατά 1,8 δισ. ευρώ, δεν αποκλείεται να μειωθούν και περίπου 100.000 επικουρικές συντάξεις που είχαν «γλιτώσει» το περασμένο καλοκαίρι.
Με δεδομένο ότι στις λεπτομέρειες κρύβεται ο διάβολος κι αυτές θα συμφωνηθούν όταν επιστρέψουν οι εκπρόσωποι των δανειστών στην Αθήνα, η «Καθημερινή» επιδιώκει, με απαντήσεις σε 15 ερωτήσεις, να κωδικοποιήσει τις ομάδες συνταξιούχων, παλαιών και νέων, οι οποίοι θα υποστούν περικοπές και να εκτιμήσει το πιθανό ύψος των μειώσεων, είτε εξαιτίας του νόμου Κατρούγκαλου είτε λόγω των αλλαγών στον νόμο οι οποίες θα προωθηθούν στη Βουλή, πριν από τα μέσα Mαΐου.

1. Ποιες συντάξεις θα μειωθούν σίγουρα;

– Ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει σημαντικά διαφοροποιημένο τρόπο υπολογισμού των νέων κύριων συντάξεων, που οδηγεί μεσοσταθμικά σε μειώσεις της τάξης του 15% με 20% για την πλειονότητα των νέων συντάξεων. Οι αλλαγές αφορούν όσους κατέθεσαν ή θα καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης μετά τις 12 Μαΐου 2016. Τα πρώτα θύματα εκτιμώνται σε περίπου 55.000 με 60.000 συνταξιούχοι που έχουν ήδη καταθέσει αίτηση.

2. Υπάρχουν «μεγάλοι χαμένοι» με το νέο σύστημα;

– Βέβαια. Για παράδειγμα, μεγάλοι χαμένοι του νέου συστήματος θεωρούνται οι ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ, ελεύθεροι επαγγελματίες. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα ασφαλισμένου ύστερα από 35 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αποδοχών 1.322,01 ευρώ, που ενώ με το παλαιό σύστημα θα έπαιρνε σύνταξη 1.181,4 ευρώ, με τον νέο νόμο θα λάβει 880,01 ευρώ, μειωμένη κατά 301,39 ευρώ. Αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με 40 χρόνια υπηρεσία, με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού των συντάξεων θα έπαιρναν σύνταξη κοντά στα 1.320 ευρώ, ενώ τώρα θα λάβουν περίπου 215 ευρώ λιγότερα, ήτοι 1.105 ευρώ τον μήνα. Ακόμη και στην περίπτωση υπαλλήλου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με 35ετία στο Δημόσιο, ενώ με τον παλαιό (προ νόμου Κατρούγκαλου) τρόπο υπολογισμού η σύνταξη υπολογίζεται σε 1.040,2 ευρώ, μετά τις αλλαγές ανέρχεται σε 855,8 ευρώ, ήτοι μειωμένη κατά 184,4 ευρώ.

3. Θα θιγούν και οι κατώτατες συντάξεις;

– Οι κατώτατες συντάξεις 15ετίας που θα απονέμει στο εξής ο ΕΦΚΑ σε χαμηλόμισθους θα ξεκινούν από 195,90 ευρώ για σύνταξη χηρείας, από 288 ευρώ για μειωμένη σύνταξη γήρατος και δεν θα ξεπερνούν τα 414,90 ευρώ (μεικτά), έναντι των 486 ευρώ πριν από τον ν. 4387/2016.

4. Τι θα γίνει με τις συντάξεις χηρείας;

– Οι νέες συντάξεις λόγω θανάτου θα είναι ιδιαίτερα χαμηλές. Στην περίπτωση χαμηλόμισθων με λίγα χρόνια ασφάλισης, μπορεί να ξεκινούν από τα 195,90 ευρώ μεικτά και να φτάνουν στα 207,45 ευρώ, με 15 έτη ασφάλισης και μέσες αποδοχές που ανέρχονται στα 600 ευρώ. Μάλιστα, οι αλλαγές επιβάλλονται χωρίς κάποιο μεταβατικό στάδιο, με αποτέλεσμα μέσα σε μία ημέρα να ανατρέπεται το καθεστώς, και από μια σύνταξη χηρείας στο 70% της σύνταξης γήρατος, να φθάνουμε, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε σύνταξη που χορηγείται για τρία μόλις χρόνια και μάλιστα μειωμένη στο 50%.

5. Θα μειωθούν και οι αναπηρικές;

– Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων για την ειδική αυτή κατηγορία προβλέπει μικρότερα ποσά βασικής σύνταξης, ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας, και βέβαια νέα ποσοστά αναπλήρωσης του ανταποδοτικού σκέλους, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε συντάξεις αναπηρίας μειωμένες ακόμη και κατά 35%.

6. Τι συμβαίνει με τις συντάξεις όσων υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης μεταξύ Ιουλίου του 2015 και Mαΐου του 2016;

– Πρόκειται για μια ειδική κατηγορία ασφαλισμένων, των οποίων οι συντάξεις δεν προστατεύονται ούτε με τα κατώτατα όρια ούτε με τη βασική σύνταξη, με αποτέλεσμα η τελική παροχή να πέφτει ακόμη και στα 230 ευρώ.
Ποιοι δεν θα υποστούν περικοπές

7. Πόσο θα μειωθούν οι παλαιές συντάξεις;

– Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα μειωθούν κατά 1,8 δισ., από το 2019.

8. Οι μειώσεις αφορούν μόνον τις κύριες ή και τις επικουρικές;

– Βάσει του σχεδιασμού, το «ψαλίδι» θα μπει στις προσωπικές διαφορές κύριων συντάξεων και, μόνον αν χρειαστεί, θα κοπούν προσωπικές διαφορές και επικουρικών.

9. Πόσους συνταξιούχους αφορούν οι σχεδιαζόμενες αλλαγές;

– Περίπου 1 εκατομμύριο.

10. Θα κοπούν στο σύνολό τους οι προσωπικές διαφορές;

– Στόχος του υπ. Εργασίας είναι να τεθεί μία οροφή στις περικοπές, που αντιστοιχεί στο 20% με 25% της κύριας σύνταξης. Στις επικουρικές δεν έχει οριστεί ακόμη ταβάνι περικοπής, καθώς επιδιώκεται να σωθούν εντελώς από τον τελικό λογαριασμό.

11. Σε τι ποσό εκτιμώνται οι απώλειες;

– Οι μειώσεις υπολογίζεται ότι ξεκινούν από 1 ευρώ και αγγίζουν σε ακραίες περιπτώσεις τα 360.

12. Ποιοι είναι τα μεγάλα θύματα;

– Σχεδόν το σύνολο της προσωπικής διαφοράς εκτιμάται ότι θα χάσουν περίπου 270.000 συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ, που θα χάσουν τουλάχιστον 220 ευρώ. Οι πρώτες ενδείξεις οδηγούν σε προσωπικές διαφορές ακόμη και πάνω από 400 ευρώ. Με το πλαφόν στις περικοπές, αναμένεται να σωθούν έως και 100 ευρώ. Χαμένοι θα είναι σίγουρα και οι συνταξιούχοι του Δημοσίου, καθώς οι προσωπικές τους διαφορές κυμαίνονται από 153 έως και 240 ευρώ, ήτοι 15% με 20% της συνολικής σύνταξης. Κατά συνέπεια, θα δουν το σύνολο της προσωπικής τους διαφοράς να κόβεται. Σημαντικές απώλειες πρέπει να περιμένουν και οι ένστολοι με 35ετία, οι γιατροί του ΕΣΥ και οι πανεπιστημιακοί με 35ετία. Χαμένοι είναι επίσης συνταξιούχοι του Ταμείου Νομικών και του ΤΣΑΥ, του πρ. ΤΑΕ – ΟΑΕΕ και ΤΣΜΕΔΕ.

13. Υπάρχουν συνταξιούχοι που δεν θα υποστούν μειώσεις από το 2019 και μετά;

– Χωρίς απώλειες εκτιμάται ότι θα είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των συνταξιούχων του ΙΚΑ, καθώς οι χαμηλοσυνταξιούχοι που είναι η πλειονότητα έχουν μηδενικές ή ελάχιστες προσωπικές διαφορές. Πρόκειται κυρίως για συνταξιούχους του ΙΚΑ με 20 έως 30 έτη και μέσες ασφαλιστικές κατηγορίες.

14. Θα κοπούν χαμηλές συντάξεις ή θα υπάρχει προστασία;

– Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν έχει γίνει αποδεκτό αίτημα για προστασία των χαμηλοσυνταξιούχων. Συνεπώς, αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά, θα κοπούν και τα κατώτατα όρια συντάξεων, καθώς εκτιμάται ότι έχουν προσωπικές διαφορές κοντά στα 40 ευρώ.

15. Εάν δεν βγει ο λογαριασμός, ποιες επικουρικές συντάξεις θα κοπούν;

– Στην πρώτη γραμμή των περικοπών, βρίσκονται περίπου 60.000 συνταξιούχοι που γλύτωσαν τις περικοπές το καλοκαίρι του 2016, γιατί εισπράττουν κάτω από 1.300 ευρώ μεικτά (1.172 ευρώ καθαρά), άθροισμα κύριας και επικουρικής.
Πηγή: Καθημερινή