Αρχίζουν το πρωί της Δευτέρας οι διαδοχικές συναντήσεις που θα έχει ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας με τους πολιτικούς αρχηγούς για το Κυπριακό, ενόψει της πενταμερούς συνάντησης στη Γενεύη στις 12 Ιανουαρίου. Πρώτος θα διαβεί την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυρ. Μητσοτάκης και τελευταίος ο υπουργός Αμυνας και πρόεδρος των ΑΝΕΛ Π. Καμμένος.
Οι ενημερώσεις για το Κυπριακό θα ολοκληρωθούν την Τρίτη με τη συνάντηση που θα έχει ο πρωθυπουργός με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας: «Πάμε για να ακούσουμε, άλλωστε γι' αυτό μας προσκάλεσε, να ενημερωθούμε και εν συνεχεία θα πούμε τη δική μας άποψη» ήταν η αντίδραση του κ. Μητσοτάκη στην πρόσκληση του πρωθυπουργού. Η ενημέρωση θα γίνει πάνω σε όλες τις πτυχές του Κυπριακού, αλλά κυρίως ο πρωθυπουργός θα σταθεί στα θέματα ασφάλειας και εγυήσεων, με την πάγια εθνική γραμμή ότι δεν νοείται λύση του προβλήματος με την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο πρωθυπουργός αναμένεται:
1. να αναλύσει τις ελληνικές θέσεις για το Κυπριακό,
2. να επισημάνει ότι η χώρα μας καταβάλλει ενεργή προσπάθεια για την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης,
3. να κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην ασφάλεια, θέμα ως προς το οποίο η χώρα μας έχει βαρύνοντα ρόλο και
4. θα επαναλάβει τις πάγιες θέσει για κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής.
Η ελλαδική πλευρά εμφανίζεται πανέτοιμη για αυτό τον κρίσιμο γύρο των συνομιλιών και ανάλογα με ποιον θα εκπροσωπηθεί η Αγκυρα, η Αθήνα θα πράξει ανάλογα. Με δεδεμένο, πάντως, ότι ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερμτογάν δεν έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του σε ό,τι αφορά την παρουσία του στη Γενεύη, δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να εκτιμήσει κανείς ότι μπορεί και να μην έχει λόγο να παραστεί εντέλει ούτε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Παρά το γεγονός ότι δεν θα υπάρξει διμερής συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν, από την κυβέρνηση αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο για μια επικοινωνία των δύο αντρών μέχρι την πολυμερή. Η συμμετοχή ωστόσο της Κομισιόν στη Διάσκεψη της Γενεύης θα εκδηλωθεί στο πιο υψηλό της επίπεδο, με την παρουσία του προέδρου της Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ και της ύπάτης εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας Φεντερίκα Μογκερίνι.
Ο πρόεδρος της Κύπρου Ν. Αναστασιάδης βρίσκεται ήδη στη Γενεύη συνοδευόμενος από πολυμελή αντιπροσωπεία, δηλαδή τους αρχηγούς των κυπριακών πολιτικών κομμάτων, δύο πρώην προέδρους της Δημοκρατίας (τους κκ. Γ. Βασιλείου και Δ. Χριστόφια), εμπειρογνώμονες και διαπραγματευτές. Για τη Γενεύη αναχώρησε ήδη και ο κατοχικός ηγέτης κ. Ακινζί. Σε ανάρτησή του στο twitter, o πρόεδρος Αναστασιάδης ανέβασε φωτογραφίες από το αεροπλάνο που θα μεταφέρει την κυπριακή αποστολή στην ελβετική πρωτεύουσα, με τη λεζάντα: «Με ελπίδα, αυτοπεποίθηση και ενωμένοι στη Γενεύη. Για την Κύπρο μας.»
Η τουρκική πλευρά επιμένει στη διατήρηση των εγγυήσεων, έχει ωστόσο εκφράσει κάποιες διαφοροποιημένες απόψεις που δεν αλλάζουν την ουσία. Ο βασικός άξονας επιδιώξεων της Τουρκίας είναι η παρουσία της Τουρκίας και μετά τη συμφωνία. Η Άγκυρα, όπως και ο κατοχικός ηγέτης, συνδέουν το θέμα των εγγυήσεων με την εφαρμογή κάποιων προνοιών της συμφωνίας, όπως η λειτουργία του κράτους και το τέλος της πρώτης θητείας τουρκοκύπριου προέδρου.
Η Τουρκία θέτει το θέμα αυτό με την υποσημείωση ότι θα υπάρξει στο τέλος της μεταβατικής περιόδου (10-15 χρόνια) επαναξιολόγηση. Παραπέμπει, δηλαδή, σε εσαεί διατήρηση των εγγυήσεων.
Ένα δεύτερο σενάριο, που δεν είναι τωρινό, είναι η άσκηση εγγυητικών δικαιωμάτων μόνο στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος. Παράλληλα με όλα αυτά, η τουρκική πλευρά επιμένει στη διατήρηση έστω και μικρού αριθμού στρατευμάτων μετά τη συμφωνία. Θεωρούν πως ένας αριθμός 2.500 περίπου στρατιωτών θα μπορούσε να παραμείνει και να συγκεντρωθεί σε μια στρατιωτική βάση, που θα είναι κυρίαρχη (όπως οι βρετανικές). Η Αγκυρα επικαλείται και το γεγονός ότι σε διάφορες μετρήσεις κοινής γνώμης στα κατεχόμενα, η πλειοψηφία συμφωνεί με την παρουσία στρατευμάτων της.
Στην αντίπερα όχθη, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης υποστηρίζει πως θα πρέπει υπάρχει «sunset clause», δηλαδή ρήτρα στη συμφωνία για αποχώρηση όλων των τούρκων στρατιωτών. Η θέση αυτή συνοδεύεται με διάφορες δημόσιες ή μη τοποθετήσεις του προέδρου. Ότι δηλαδή θα μπορεί να υπάρξει μια ομάδα χωρών που θα εγγυώνται την εφαρμογή της συμφωνίας. Κάνει λόγο για οκτώ χώρες και διεθνείς οργανισμούς περιλαμβανομένης και της Τουρκίας.
Περαιτέρω, φαίνεται να αποδέχεται μεταβατικές περιόδους. Στο έγγραφο που έχει καταθέσει για το θέμα της Ασφάλειας κάνει λόγο για αποχώρηση από την πρώτη ημέρα του 75% των στρατευμάτων κατοχής, ενώ για το υπόλοιπο 25% (10.000 περίπου) δεν υπάρχει ημερομηνία αποχώρησης. Έχει αναφερθεί από αξιωματούχους της κυβέρνησης ότι μπορεί η πλήρης αποχώρηση να γίνει μετά την πρώτη προεδρική θητεία (πέντε ή έξι χρόνια). Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης, το έγγραφο Κοτζιά δηλαδή, προβλέπει πολύ λιγότερο χρόνο αποχώρησης, ενώ είναι πληρέστερη και πιο συνολική.
Το βράδυ της Κυριακής θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη διαδικαστικού χαρακτήρα συνάντηση του προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί. Θα καθορίσουν την ημερησία διάταξη στη βάση του καταλόγου που θα ετοιμάσουν οι διαπραγματευτές για τις διαφωνίες. Όπως πληροφορούμαστε, επί ελβετικού εδάφους, θα συζητηθούν 8-10 θέματα, από όλα τα υπό συζήτηση κεφάλαια. Η πρώτη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί σε βαρύ κλίμα λόγω της αντίδρασης του Μουσταφά Ακιντζί στην επιστολή του προέδρου της Δημοκρατίας προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Σήμερα από τη Γενεύη ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα έχει, πάντως, τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ενόψει και της μετάβασης εκεί του Αντόνιο Γκουτέρες.
