“Ανακοίνωση σχετικά με την διαπίστωση και λήψη μέτρων αντιμετώπισης του «έλκους του πλατάνου» μύκητα (Ceratocystis platani) στην τ. Λίμνη «Δόξα» Φενεού Π.Ε. Κορινθίας.”

Από την Διεύθυνση Δασών Κορινθίας ανακοινώνεται ότι :

Την τελευταία δεκαετία χιλιάδες  αιωνόβια πλατάνια έχουν νεκρωθεί στη χώρα μας από την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου.  Όλοι γνωρίζουμε ότι τα πλατάνια στην χώρα μας εκτός από την αισθητική και ιστορική αξία τους έχουν τεράστια οικολογική περιβαλλοντολογική και οικονομική αξία επειδή είναι το κυρίαρχο είδος που αναπτύσσεται αυτοφυώς στα ρέματα, τις παραλίμνιες, τις παραποτάμιες και παραθαλάσσιες περιοχές και ως εκ τούτου αποτελεί δυναμικό στοιχείο αυτών των οικοσυστημάτων προσφέροντας ανυπολόγιστες υπηρεσίες στην ανάσχεση των πλημμυρικών φαινομένων, της συγκράτησης των εδαφών ενάντια στην διάβρωση και υποσκαφή των ακτών που απειλεί όλες τις μεσογειακές χώρες λόγω των κλιματικών αλλαγών και της αποψίλωσης των δασών. Πολλά αιωνόβια πλατάνια συνδέονται με ιστορικές στιγμές, μνήμες και τόπους και έχουν κηρυχτεί για αυτό ως μνημεία της φύσης. Με άλλα λόγια όπως επισημαίνεται και από τον Δρ δασολόγο - φυτοπαθολόγο Παναγιώτη Τσόπελα του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων & Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων (Ι.Μ.Δ.Ο.&Τ.Δ.Π.) τα δένδρα αυτά αποτελούν μοναδικό και αναντικατάστατο στοιχείο των φυσικών οικοσυστημάτων μας και η καταστροφή τους θα έχει ανυπολόγιστες οικολογικές περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις (Ι.Μ.Δ.Ο.&Τ.Δ.Π.) η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου είναι μια από τις πλέον καταστρεπτικές ασθένειες δασικών δένδρων παγκοσμίως. Η ασθένεια έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στην Ιταλία και τη Γαλλία, όπου  πιθανολογείται ότι εισήχθηκε από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Στην Ελλάδα πιθανόν να έχει εισαχθεί με πολλαπλασιαστικό υλικό.

Ο μύκητας Ceratocystis platani, που προκαλεί την ασθένεια, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2003, στη Μεσσηνία και έχει ήδη προσβάλλει και νεκρώσει χιλιάδες πλατάνια στην Πελοπόννησο, ενώ πρόσφατα η ασθένεια εντοπίστηκε και στην Ήπειρο.

Συμπτώματα-Διάδοση

Το πλέον εμφανές σύμπτωμα είναι ο ξαφνικός μαρασμός ενός τμήματος της κόμης. Αυτό

εμφανίζεται συνήθως την άνοιξη και το καλοκαίρι, που οι ανάγκες του φυτού σε νερό είναι

αυξημένες. Τα φύλλα κιτρινίζουν πρόωρα και μαραίνονται• έτσι μπορούν να διακριθούν από

τα γειτονικά υγιή φύλλα. Πολύ συχνά την άνοιξη, ένας κλάδος ή ολόκληρο το δένδρο μπορεί

να μην αναβλαστήσει καθόλου, ή οι νέοι οφθαλμοί ξαφνικά μαραίνονται και νεκρώνονται

πριν ακόμη αναπτυχθούν. Σε μεγάλα δένδρα με προσβολή στον κορμό, πριν εμφανιστούν

νεκρώσεις κλάδων, παρατηρείται μια γενική αραίωση της κόμης και συμπτώματα

μικροφυλλίας.

Κατά μήκος του προσβεβλημένου κορμού και των κλάδων παρατηρούνται επιμήκη έλκη,

ωστόσο, αυτά είναι αρκετές φορές δυσδιάκριτα, επειδή καλύπτονται από το φλοιό. Ο

προσβεβλημένος εσωτερικός φλοιός και η περιοχή του καμβίου παίρνουν μια σκούρα

κυανόμαυρη απόχρωση. Το σομφό ξύλο μεταχρωματίζεται σε καστανοκόκκινο έως

κυανόμαυρο. Σε εγκάρσια τομή τα μεταχρωματισμένα τμήματα του ξύλου έχουν ακτινική

διάταξη και επεκτείνονται ορισμένες φορές μέχρι το κέντρο του κορμού . Σε προσβεβλημένα δένδρα που δεν έχουν ακόμα νεκρωθεί, όταν αποκολληθεί ο φλοιός, διακρίνονται κατά μήκος του κορμού και των κλάδων λωρίδες μεταχρωματισμένου ξύλου, σε σχήμα ελλειπτικό έως φλογοειδές .

Ο συνηθέστερος τρόπος διάδοσης του μύκητα, σε μικρές και μεγάλες αποστάσεις, γίνεται

με μηχανήματα εκσκαφής και πάσης φύσεως εργαλεία, κυρίως κοπής και κλάδευσης των

δένδρων. Τα σπόρια του μύκητα μπορούν να επιβιώσουν για πολλές μέρες επάνω στα

εργαλεία, ιδιαίτερα όταν πάνω σε αυτά παραμένει πριονίδι από προσβεβλημένα δένδρα.

Μηχανήματα εκσκαφής, που χρησιμοποιούνται σε ποτάμια ή δρόμους με προσβεβλημένα

δένδρα μεταφέρουν μολυσμένο χώμα ή κομμάτια προσβεβλημένου ξύλου και δημιουργούν

νέες εστίες προσβολής.

Σημειώνεται ότι εάν ένας πλάτανος, ανεξάρτητα από το μέγεθος και την ηλικία του,

προσβληθεί από το μύκητα είναι καταδικασμένος, καθώς δεν υπάρχει θεραπεία και μέσα σε δύο χρόνια ξεραίνεται.

Εάν δεν ληφθούν άμεσα δραστικά μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της ασθένειας,

το παθογόνο μπορεί να διαδοθεί ταχύτατα και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας,

προκαλώντας μια τεράστια οικολογική καταστροφή.

ια τον έλεγχο και περιορισμό της ασθένειας αμέσως μετά τον εντοπισμό της εκδόθηκε η

(3η) σχετική 119999 /2004 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β΄ 1454/22.09.2004) «Μέτρα επείγοντος χαρακτήρα

για τον περιορισμό και την εξάλειψη του επιβλαβούς οργανισμού Ceratocystis fimbriata f.

sp. platani Walter που προκαλεί την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου»

και δόθηκαν εντολές για την ανίχνευση και εντοπισμό της στις δασικές Υπηρεσίες η οποία

μας διαβιβάστηκε και υπομνήστηκε με τις (5) σχετικές εγκυκλίους του ΥΠΑΑΤ .

Η ασθένεια στον Ν. Κορινθίας.

Η Υπηρεσία ενεργοποιήθηκε αμέσως με την έκδοση της ΚΥΑ και των εγκυκλίων δ/γων του

ΥΠΑΑΤ. Μέχρι τώρα παρότι θεωρήσαμε ύποπτες πολλές περιπτώσεις ξήρανσης πλατάνων

σε πολλές θέσεις στον Νομό, τα δείγματα που στείλαμε ήταν αρνητικά για την συγκεκριμένη

ασθένεια ήτοι στον μύκητα Ceratocystis platani.

Πρόσφατα όμως στην λίμνη του φράγματος «Δόξα» Φενεού Κορινθίας στην διασταύρωση

του περιμετρικού δρόμου με το δρόμο προς την Ι.Μ. Αγ. Γεωργίου Φενεού διαπιστώθηκαν

σε ένα πλατάνι συμπτώματα προσβολής από την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους.

Αμέσως λήφθηκαν δείγματα από το Δασαρχείο Ξυλοκάστρου και απεστάλησαν στο

Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων & Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων

(Ι.Μ.Δ.Ο.&Τ.Δ.Π.) Δρ κ. Παναγιώτη Τσόπελα. Εκεί δυστυχώς επιβεβαιώθηκε για πρώτη

φορά στον νομό Κορινθίας η προσβολή από την συγκεκριμένη ασθένεια που προήλθε κατά

πάσα πιθανότητα από το κόψιμο δυο κλαδιών του δένδρου από μολυσμένο από άλλη

περιοχή κοπτικό εργαλείο. Με το (2ο) σχετικό έγγραφο και σε εφαρμογή της (3η) σχετικής

ΚΥΑ δόθηκαν άμεσες οδηγίες από τον Δρ. Παν Τσόπελα για την αντιμετώπιση της

ασθένειας.

Την 27-9-2012 με την παρουσία και καθοδήγηση του Δρ. κ Π. Τσόπελα προχωρήσαμε, μη

έχοντας άλλο αποτελεσματικότερο και αποδοτικότερο μέτρο στην διάθεση μας , στην

νέκρωση του προβεβλημένου ήδη πλατάνου και των περιμετρικών δένδρων που το

περιβάλουν , προκειμένου να εμποδιστεί η μετάδοση της ασθένειας , μέσω του ριζικού τους

συστήματος στα αλλά πλατάνια της περιοχής. Το επόμενο διάστημα τα πλατάνια που

νεκρώθηκαν θα απομακρυνθούν από το Δασαρχείο Ξυλοκάστρου και θα καταστραφούν με

φωτιά σε κατάλληλο και ασφαλές ανοικτό κοντινό μέρος με την παρουσία του Π.Σ. με

σύγχρονη απολύμανση της θέσης υλοτομίας. Φυσικά παρακολουθούμε στενά την

περίπτωση μη τυχόν εμφανιστούν στην ίδια θέση και αλλά προσβεβλημένα πλατάνια.

Μέχρι τότε απαγορεύεται σε οποιονδήποτε να κόψει να μεταφέρει και να χρησιμοποιήσει

τα ξερά πλατάνια στην θέση αυτή, που φέρουν στο στηθιαίο ύψος κόκκινο δακτύλιο, ακόμη

και για καυσόξυλα επειδή υπάρχει ουσιαστικός κίνδυνος μετάδοσης της ασθένειας σε άλλη

θέση στην ευρύτερη περιοχή με απρόβλεπτες συνέπειες στην περιοχή αυτή και τον Νομό.

Στα καφενεία και πρατήρια καύσιμων μοιράστηκαν αφίσες για την ενημέρωση των

κατοίκων της περιοχής.

Ήδη η περιοχή ερευνάται εξονυχιστικά από τους υπαλλήλους και τους φυτουγεινομικούς

ελεγκτές του Δασαρχείου Ξυλοκάστρου για τον εντοπισμό πιθανόν και άλλων εστιών.

Τις επόμενες ημέρες σε εφαρμογή της αριθμ Αριθ. 119999/2004 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β΄

1454/22.09.2004) θα εκδοθεί ειδική απόφαση καθορισμού «Ζωνών προστασίας» της

περιοχής από την συγκεκριμένη ασθένεια . Η παράβαση της ΚΥΑ δηλαδή το κόψιμο και

μεταφορά πλατανιών στις ζώνες προστασίας που θα καθοριστούν, θα αντιμετωπίζεται ως

αυτόφωρο έγκλημα και θα επισύρει τις διοικητικές και ποινικές κυρώσεις που

προβλέπονται από τα άρθρα 34α και 35αντίστοίχως του Ν. 2147/1952 (Α` 155) «Περί

προλήψεως και καταστολής των ασθενειών και των εχθρών των φυτών και περί

οργανώσεων της φυτοπαθολογικής Υπηρεσίας, όπως το άρθρο 34α προστέθηκε με την

παράγραφο 1 του άρθρου 3 του Ν. 2538/1997 (Α` 242) και το άρθρο 35 αντικαταστάθηκε με

την παράγραφο 2 του άρθρου 3 του Ν. 2538/1997 (Α` 242) και την παράγραφο 1 του

άρθρου 7 του Ν. 2732/1999 (Α` 154) .

Για τον έλεγχο και περιορισμό της ασθένειας ήδη εκδόθηκε και ισχύει η (4η) σχετική

85783/2158/5-10-2011 (ΔΑΔ) Ορθ Επαν. (ΑΔΑ: 45ΠΜΟΡ1Φ-29Ν) Δασική αστυνομική

ρυθμιστική διάταξη υλοτομίας πλατάνου που είναι ισχυρή για ολόκληρη της περιφέρεια της

Αποκ. Διοίκησης Πελ/σου Δυτ Ελλάδας και Ιονίου (Α.Δ.Π.Δ.Ε.& Ι.) απαγορεύοντας επ

αόριστο την υλοτομία και μεταφορά πλατάνων οπουδήποτε και αν αυτά φύονται χωρίς

την άδεια της τοπικής δασικής αρχής. Η ΔΑΔ ισχύει για όλα ανεξαιρέτως τα πλατάνια

οπουδήποτε και αν αυτά φύονται. Δηλαδή περιλαμβάνει ακόμα και αυτά που φύονται

τεχνητώς ή αυτοφυώς σε ιδιωτικά αγροκτήματα, αγρούς, πάρκα, άλση , ρέματα και

οικιστικές περιοχές πόλεις χωριά πλατείες, εξωκλήσια, κλπ. Η παράβαση της επισύρει τις

αυστηρές διοικητικές και ποινικές κυρώσεις του άρθρου 268 ΝΔ 86/69 «Περί Δασικού

Κώδικος» στις οποίες περιλαμβάνεται η κατάσχεση και δήμευση ξύλων, και των εργαλείων

υλοτομίας, μέσων μεταφοράς κλπ.

Επειδή η ασθένεια απειλεί με εξαφάνιση ένα από σημαντικότερα οικολογικά

περιβαλλοντικά και οικονομικά είδη της ελληνικής χλωρίδας.

Επειδή ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης της είναι η άμεση απομόνωση και καταστροφή από

την Δασική Υπηρεσία με τον τρόπο που υποδεικνύει το (Ι.Μ.Δ.Ο.&Τ.Δ.Π.) των

προσβεβλημένων πλατάνων.

Επειδή μεταδίδεται μόνο από ανθρώπινη ενέργεια προερχόμενη κυρίως από την άγνοια και

επιπολαιότητα.

Παρακαλούμε να συνδράμετε ουσιαστικά στην προσπάθεια της Υπηρεσίας για τον έλεγχο

της προσβολής από την συγκεκριμένη ασθένεια που προϋποθέτει την ορθή τήρηση των

προβλεπομένων από την ΚΥΑ 119999 (ΦΕΚ Β΄ 1454/22.09.2004) ΚΥΑ μέτρων για την

εφαρμογή των όποιων απαραίτητη είναι η ενημέρωση των υπαλλήλων, των δημοτών σας

αλλά και των επισκεπτών του Δήμου σας.

1. Συνεργαζόμενοι με τους υπαλλήλους του αρμοδίου για την προστασία και διαχείριση των δασών της περιοχής Δασαρχείου Ξυλοκάστρου.
2. Ενημερώνοντας όλους τους αιρετούς και με οποιαδήποτε σχέση εργασίας υπάλληλους σας.
3.  Αναπαράγοντας (από το ΔΙΑΥΓΕΙΑ) και αναρτώντας την παρούσα στην ιστοσελίδα του Δήμου σας.
4.  Αναρτώντας την παρούσα και σε όλα καταστήματα και υπηρεσίες σας και όπου αλλού εσείς νομίζετε για την ενημέρωση των πολιτών.

Τα Δασαρχεία Κορίνθου και Ξυλοκάστρου παρακαλούνται να επεκτείνουν τους ελέγχους

που προβλέπονται από τις εγκυκλίους Δ/γες παράλληλα με την ενημέρωση μέσω των
δασοφυλάκων τους στα χωριά του Νομού.
Η Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας
παρακαλείται να συνδράμει ουσιαστικά ενημερώνοντας όλους τους υπάλληλους των
υπηρεσιών της προκειμένου να συνδράμουν και αυτοί στον εντοπισμό υπόπτων
περιπτώσεων και να ενημερώσουν τους αγρότες
Η ΔΕΗ και ο ΟΤΕ παρακαλούνται να ενημερώσουν τους υπάλληλους και εργολάβους τους
να μη υλοτομήσουν πλατάνια κατά τις εργασίες αποψίλωσης των δένδρων κάτω από τις
υπάρχουσες γραμμές μεταφοράς ή κατά τις νέες εγκαταστάσεις δικτύων εναέριες ή
υπόγειες οπουδήποτε στον νομό χωρίς την παρουσία δασικών υπαλλήλων .

Οι Δήμοι παρακαλούνται να ενημερώσουν τους υπάλληλους και τους δημότες τους με

όποιον τρόπο θεωρούν πρόσφορο.
Οι Κυνηγετικοί Σύλλογοι και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο) παρακαλούνται να
αναπαράγουν την παρούσα και ενημερώσουν τα μέλη τους

 Οι πολίτες που αντιλαμβάνονται ημίξηρα και ξερά πλατάνια παρακαλούνται να

συνδράμουν ενεργά ενημερώνοντας αμέσως για την ακριβή θέση τους τα Δασαρχεία του
Νομού ή την Υπηρεσία μας στα τηλέφωνα Δ/νση Δασών Κορινθίας 27410 23843,
Δασαρχείο Κορίνθου 27410 24578 και 28276 Δασαρχείο Ξυλοκάστρου 27430 28888).

 Το πρόβλημα λοιπόν τώρα είναι και εδώ. Στον Νομό. Με την υπευθυνότητα, βοήθεια και

συνεργασία όλων μας ίσως μπορέσουμε να επιβραδύνουμε την εξάπλωση της ασθένειας

και ίσως τον τελικό έλεγχο της στον Ν. Κορινθίας.

Από την Διεύθυνση Δασών Κορινθίας