Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.
1. ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΩΡΥΓΑΣ
...materia con dura, che abbia causato il proverbio, Fodere Isthmum, per significare le cose impossili...
(Γεννάδειος βιβλιοθήκη, κώδικας 80.5 επιστολή Aless. Molin Cap: Gral.)
...σκληρή ύλη (έδαφος) που προκάλεσε την παροιμία, Fodere Isthmum, για να χαρακτηρίσουν τα αδύνατα πράγματα...
Το συνολικό μήκος της διώρυγας είναι 6.343,0 μέτρα, από τα οποία 540,0 μέτρα είναι οι προλιμένες της Ποσειδωνίας και της Ισθμίας.
Η μέτρηση του μήκους αρχίζει 83,0 μέτρα έξω από τους λιμενοβραχίονες της Ποσειδωνίας στον άξονα της διώρυγας και τελειώνει σε σημείο, το οποίο απέχει 40,0 μέτρα από το λιμενοβραχίονα της Ισθμίας. Το καθαρό μήκος διώρυγας από ξηρά σε ξηρά είναι L = 5.803 μ. Η διώρυγα τέμνει σε ευθεία γραμμή τον Ισθμό. Το ύψος των πρανών φθάνει στο υψηλότερο σημείο - περίπου στο μέσον του Ισθμού - τα 80,0 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Το πλάτος της διώρυγας στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 24,60 μέτρα και στον βυθό 21,30 μέτρα. Το βάθος του νερού στον άξονα της είναι 8,50 μέτρα.
Ο συνολικός όγκος των χωμάτων τα οποία εξορύχθηκαν για την κατασκευή της διώρυγας ανήλθε σε 12.000.000 μ3. Εναποτέθηκαν σε γειτονικές περιοχές στην ξηρά ή ρίχθηκαν στη θάλασσα. Στην Ποσειδώνια εναποτέθηκαν κατά μήκος του παραλιακού δρόμου Κορίνθου - Λουτρακίου. Το ίδιο έγινε και προς τη μεριά του Λουτρακίου, μετά τη διώρυγα, όπου σήμερα βρίσκεται το παράλιο τμήμα της Σχολής Μηχανικού.
Ακόμη, μεγάλες ποσότητες χωμάτων εναποτέθηκαν σε τμήμα της ακτής του Σαρωνικού κόλπου. Έτσι δημιουργήθηκε τεχνητό έδαφος σαν γλώσσα ξηράς μέσα στη θάλασσα.
Η μεγαλύτερη διαφορά στάθμης, η οποία παρατηρήθηκε μεταξύ πλήμμης και ρηχίας μετά την εκσκαφή της Διώρυγας είναι 0,60 μ. στην περιοχή Ισθμίας και 0,92 μ. στην περιοχή της Ποσειδωνίας.
2. ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΧΑΡΑΞΕΩΣ ΤΗΣ ΔΙΩΡΥΓΑΣ
Ἡ ὀρυχὴ τοῦ Ἰσθμοῦ, καὶ σοί, Μουσώνιε, διὰ χειρός, ὡς φάσι, γεγονυῖα τῷ τυράννῳ νοῦν εἶχε Ἕλληνα
(Φιλόστρατος, Νέρων §636)
Στη διάνοιξη του Ισθμού, Μουσώνιε, έβαλες και συ το χέρι σου, όπως λένε, και έγινε απ' τον τύραννο, όμως ήταν ελληνική σκέψη.
Για τη χάραξη της διώρυγας προτάθηκαν τρεις λύσεις:
Η 1η λύση: με μήκος L = 6.342,0 μέτρα και ύψος 73,0 μέτρα, θα απαιτούσε εκχωματώσεις συνολικού όγκου V = 7.800.000 μ3 , κατά τους υπολογισμούς της μελέτης. Αυτή η χάραξη, σε ευθεία γραμμή, θα ακολουθούσε το ίχνος της τομής του Νέρωνα.
Η 2η λύση: με μήκος L = 6.740,0 μέτρα και ύψος Η = 73,0 μέτρα, θα απαιτούσε εκχωματώσεις συνολικού όγκου V= 9.186.000 μ3.
Η χάραξη αυτή θα ακολουθούσε τις δυο κοιλάδες, οι οποίες περιτριγυρίζουν το ύψω¬μα του Ισθμού και θα είχε 9 καμπύλα τμήματα, με μεγάλες ακτίνες καμπυλότητας.
Η 3η λύση: με μήκος L = 11,0 χιλ., ύψος Η = 70,0 μέτρα, θα απαιτούσε εκχωματώσεις όγκου V= 12.424.000 μ , θα άρχιζε από τις Κεγχρεές, το αρχαίο λιμάνι της Κορίνθου στο Σαρωνικό κόλπο, θα κατέληγε στη θάλασσα νότια της Κορίνθου, αφού θα διέσχιζε πολλά φαράγγια. Αυτή η χάραξη θα είχε πολλά καμπύλα τμήματα.
Επιλέχθηκε τελικά η πρώτη λύση, η ευθεία γραμμή στο ίχνος της παλαιάς τομής του Νέρωνα. Αυτή είναι και η συντομότερη διαδρομή από κόλπο σε κόλπο.
Για τη συνάντηση της τομής με το Δίολκο, δεν αναφέρεται τίποτε σχετικώς στο ημερολόγιο εργασιών του έργου. Δεν υπάρχει επίσης αναφορά του μηχανικού Gerster, ο οποίος επέβλεπε το έργο και έκανε σχετικές δημοσιεύσεις γι' αυτό (BCH VIII, 1884).
Οι υπάρχουσες το 2003 γέφυρες στη διώρυγα βρίσκονται στις εξής θέσεις:
1) Νέα σιδηροδρομική γραμμή, η οποία απέχει απόσταση L = 4.160 μέτρα από το δυτικό φανό του Κορινθιακού κόλπου.
2) Παλαιά σιδηροδρομική γραμμή (δεν υπάρχει πλέον) σε απόσταση L = 4.260 μέτρα απ' τον δυτικό φανό του Κορινθιακού κόλπου.
3) Γέφυρα λυμάτων προς τις εγκαταστάσεις του Βιολογικού Καθαρισμού Κορίνθου -Λουτρακίου, απόσταση L = 2.500 μέτρα απ' τον δυτικό φανό του Κορινθιακού κόλπου.
4) Αμαξιτός δρόμος Αθηνών - Κορίνθου (Ν.Ε.Ο.) - Γέφυρα, σε απόσταση L = 4.350 μέτρα απ' τον δυτικό φανό του Κορινθιακού κόλπου.
5) Αμαξιτός δρόμος (αυτοκινητόδρομος Αθηνών - Κορίνθου) - Γέφυρα, σε απόσταση L = 4.700 μέτρα απ' τον δυτικό φανό του Κορινθιακού κόλπου.
6) Παράσταση του Νέρωνα σε απόσταση L = 1.400 μέτρα απ' τον δυτικό φανό.
Ακόμα, η πρώτη γέφυρα η οποία τοποθετήθηκε και συνέδεε την Πελοπόννησο με την Αττική ήταν στη θέση Γαρυφαλή. Αυτή απέχει από τον δυτικό φανό απόσταση L=1800 μ. Οι Γερμανοί, υποχωρώντας το 1944, ανατίναξαν τη σιδηροδρομική γέφυρα, ενώ συγχρόνως ανατίναξαν και σημαντικό τμήμα των πρανών της διώρυγας, με αποτέλεσμα να επιχωθεί και να παραμείνει κλειστή για 5 χρόνια.
Βιβλιογραφία: "Ο ΔΙΟΛΚΟΣ ΣΤΟΝ ΙΣΘΜΟ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ" Απόστολος Ε. Παπαφωτίου, Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π. Προλογίζει ο καθηγητής Ε.Μ.Π. Θεοδόσιος Π. Τάσιος.
Την ταινία “Δίολκος για 1500 χρόνια” μπορεί να την παρακολουθήσει κανείς στο: https://youtu.be/n--mWBKwBDI
Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.
THE DIOLKOS ON THE ISTHMUS OF CORINTH
1. TECHNICAL FEATURES OF CANAL
“… the hard material, giving rise to the proverb Fodere Isthmus [digging through the Isthmus], meaning an impossible task…”
(Gennadeion Library, Codex 80.5, letter of Aless Molin Cap:Gral.)
The total length of the present canal is 6,343m, of which 540m comprise the enclosed harbors of Poseidonia and Isthmia. Measurement of the canal’s length begins 83.0 m outside the protective arms of the Poseidonia harbor, on the canal’s axis, and extends to the mark of 40.0m beyond the Isthmia harbor’s arm. The net length of the canal from dry land to land is 5,803m. The canal cuts the Isthmus in a straight line. The deviation of the banks at their highest point, about the width of the Isthmus, reaches 80m from sea level. The canal’s width at sea level is 24.6m and at its bottom 21.3m. The depth of water on its axis is 8.5m. [This permits passage of ships of up to about 5,000 grt – a very large size when the canal was opened in 1893].
The total mass of earth and rock dug out in cutting the canal came to 12,000,000m³. This was deposited nearby on land and also dumped into the sea. At Poseidonia it was laid down along the Corinth – Loutraki shore road. The same was done toward Loutraki, beyond the canal, where the shore-side portion of the Engineers’ School now lies.
Other large amounts of earth and rock were deposited on part of the shore of the Saronic Gulf. Thus an artificial dry ground was built as a tongue of land within the sea.
The greatest difference in land measured between high and low tide after the digging of the Corinth Canal is 0.60m in the vicinity of Isthmia and 0.92m around Poseidonia.
2. CHOOSING THE ROUTE FOR DIGGING THE CANAL
“You too, Musonius, put your hand, as they say, into the digging of the canal, and this happened under the tyrant [Nero], but it was a Greek idea”.
(Philostrates, Nero §636)
Three possible solutions were proposed for the cutting of the Corinth Canal:
1st Solution: with a length L=6,342m and a height H=73.0m, requiring the excavation of a total mass V=7,800,000m³, according to the calculations of the preliminary study. This cutting along a straight line would have followed the track of Nero’s dig.
2nd Solution: with L=6,740m and H=73.0m, requiring excavation of a total V=9,186,000m³. This cutting would have followed the two valleys that surround the heights of the Isthmus, and would have had nine curved segments with curvature of large radius of curvature.
3rd Solution: L=11,000m, H=70.0m, total V=12,424,000m³, starting at Kenchrae, Corinth’s port on the Saronic Gulf. It would have ended at the sea south of Corinth, since it would have cut across many gullies. This route would have had many curved sections.
In the end, the first solution was chosen: the straight line cut along the line of Nero’s old trench. This is also the shortest, most direct route from gulf to gulf.
The work diary of the digging operation says nothing about the intersections of the trench cut with the Diolkos. There are likewise no references by the engineer Gerster, who superintended the work and published comments on it (BCH VIII, 1884).
The bridges and traces of former bridges existing in 2003 on the canal are located as follows:
1) New railway bridge, at distance L=4,160m from West light on Corinthian Gulf.
2) Old railway bridge (no longer exists) at L=4,260m from West light on Corinthian Gulf.
3) Bridge carrying polluted materials to Corinth-Loutraki Biological Purification station, at L=2,500m from West light on Corinthian Gulf.
4) Athens-Corinth vehicular road bridge (N.E.O.), at L= 4,350m from West light on Corinthian Gulf.
5) Bridge of vehicular road (Athens-Corinth auto road), at L=4,700m from West light on Corinthian Gulf.
6) Nero’s portrait at L=1,400m from West light on Corinthian Gulf.
In addition the first bridge to be placed and to link the Peloponnese with Attica was at the Garyphalé station. This is located at L=18000m from the West light. The Germans retreating in 1944 blew up the railway bridge, while at the same time they also blew up a considerable portion of the canal’s banks, with the result that it became blocked and remained closed for five years.
Bibliography: "THE DIOLKOS ON THE ISTHMUS OF CORINTH" by Apostolos E. Papafotiou, Civil Engineer N.T.U.A. (National Technical University of Athens). Foreword by Theodosius P. Tasios, Prof. at N.T.U.A. (National Technical University of Athens).
Animation film "Diolkos for 1500 years": https://youtu.be/3GtE0kfWDuU
Dr. Apostolos E. Papafotiou
Civil Engineer N.T.U.A.
Economist N.K.U.A.
