Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 99 ετών άφησε ο πρίγκιπας Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου και σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ. Ήταν το μακροβιότερο αρσενικό μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας.
Ο Πρίγκιπας Φίλιππος γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου 1921 στην έπαυλη Μον Ρεπό της Κέρκυρας, ως πρίγκιπας Φίλιππος της Ελλάδος και της Δανίας. Ήταν απόγονος του οίκου του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ.
Ήταν ο μόνος γιος και το πέμπτο παιδί του πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδας και της πριγκίπισσας Αλίκης του Μπάτενμπεργκ. Οι τέσσερις μεγαλύτερες αδελφές του Φίλιππου ήταν η Μαργαρίτα, η Θεοδώρα, η Καικιλία και η Σοφία. Βαπτίσθηκε ως Ελληνορθόδοξος με αναδόχους την γιαγιά του βασίλισσα Όλγα της Ελλάδας και τον δήμαρχο της Κέρκυρας Αλέξανδρο Κοκοτό.
Διαφυγή από την Ελλάδα σε αυτοσχέδιο κρεβάτι από κουτιά φρούτων
Σύντομα μετά από τη γέννηση του Φιλίππου, ο παππούς του, πρίγκιπας Λουδοβίκος του Μπάτενμπεργκ, μετέπειτα γνωστός ως Λουδοβίκος Μαουντμπάτεν, Μαρκήσιος του Μίλφορντ Χέιβεν, πέθανε στο Λονδίνο. Ο Λουδοβίκος ήταν πολιτογραφημένος Βρετανός υπήκοος, ο οποίος είχε αρνηθεί τους γερμανικούς τίτλους του και είχε υιοθετήσει το επώνυμο Μαουντμπάτεν, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Ο Φίλιππος και η μητέρα του μετέβησαν στο Λονδίνο για την κηδεία, όμως ο πατέρας του Ανδρέας δεν παρέστη, βρισκόμενος στο Μικρασιατικό μέτωπο. Ο πόλεμος τερματίστηκε με την ήττα της Ελλάδας και, στις 21 Σεπτεμβρίου 1922, ο θείος του Φιλίππου, βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το θρόνο, ενώ ο πατέρας του συνελήφθη από το στρατιωτικό καθεστώς που είχε επιβληθεί στην Αθήνα.
Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αποφασίστηκε η εξορία του πρίγκιπα Ανδρέα από την Ελλάδα. Το βρετανικό πολεμικό πλοίο HMS Calypso παρέλαβε την οικογένεια του Ανδρέα, με το Φίλιππο να μεταφέρεται ασφαλώς μέσα από ένα αυτοσχέδιο κρεβατάκι φτιαγμένο από κουτιά φρούτων. Αρχικά η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι σε ένα σπίτι που τους παραχωρήθηκε από την πλούσια θεία του Φιλίππου, πριγκίπισσα Μαρία. Επειδή έφυγε από την Ελλάδα σε μικρή ηλικία, δεν απέκτησε καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας. Το 1992 είχε δηλώσει ότι μπορούσε να καταλάβει ένα συγκεκριμένο ποσοστό της γλώσσας.
Η γνωριμία και ο γάμος του Φιλίππου με την Ελισάβετ
Ήταν το 1939 όταν ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ΄ και η σύζυγός του βασίλισσα Ελισάβετ επισκέφθηκαν το Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο Μπριτάνια. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, η βασίλισσα και ο θείος του Φιλίππου, Λουδοβίκος, ζήτησαν από εκείνον να συνοδεύσει τις δύο κόρες του βασιλιά, την πριγκίπισσα Ελισάβετ και την πριγκίπισσα Μαργαρίτα, οι οποίες ήταν μακρινές ξαδέλφες του. Η Ελισάβετ, δεκατριών ετών τότε, ερωτεύθηκε τον Φίλιππο και ξεκίνησε να αλληλογραφεί μαζί του.
Αμέσως μετά τον πόλεμο ο Φίλιππος πήρε την άδεια από τον Γεώργιο ΣΤ΄ προκειμένου να παντρευτεί την Ελισάβετ. Πριν από την επίσημη ανακοίνωση του αρραβώνα τους, εγκατέλειψε τους ελληνικούς και δανικούς βασιλικούς του τίτλους και έγινε Βρετανός υπήκοος, υιοθετώντας το επώνυμο Μαουντμπάτεν. Ύστερα από αρραβώνα πέντε μηνών, παντρεύτηκε την Ελισάβετ, στις 20 Νοεμβρίου 1947.
Λίγο πριν από το γάμο, ο βασιλιάς του χορήγησε τον τίτλο Βασιλική Υψηλότητα και τον έχρισε Δούκα του Εδιμβούργου. Ο Φίλιππος αποστρατεύθηκε όταν η Ελισάβετ έγινε βασίλισσα το 1952, έχοντας προηγουμένως φθάσει μέχρι το βαθμό του αντιπλοιάρχου. Η σύζυγός του τον ονόμασε πρίγκιπα του Ηνωμένου Βασιλείου το 1957.
Ο Φίλιππος και η Ελισάβετ απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον πρίγκιπα Κάρολο, την πριγκίπισσα Άννα, τον πρίγκιπα Ανδρέα και τον πρίγκιπα Εδουάρδο.
Με διάταγμα του 1960 δόθηκε η δυνατότητα στους απογόνους του Φιλίππου
και της Ελισάβετ που δεν έφεραν τίτλους, να χρησιμοποιούν το επώνυμο
Μαουντμπάτεν-Ουίνδσορ.
Όταν ο πρίγκιπας Φίλιππος… πετούσε τούβλα!
Ο πρίγκιπας Φίλιππος της Βρετανίας ήταν αυθόρμητος σε δημόσιες εμφανίσεις και πολλές φορές είχε «φιγουράρει» στις tabloid για τα χονδροειδή σχόλια τα οποία έχει κάνει σε επίσημες περιστάσεις.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
– Σε ταξίδι που έκανε κατά τη δεκαετία του 1980 στην Κίνα, προειδοποίησε Βρετανούς φοιτητές: «Θα αποκτήσετε σχιστά μάτια, αν μείνετε πολύ εδώ».
– Το 1993, ο Φίλιππος είπε σ’ έναν Βρετανό που συνάντησε στην Ουγγαρία: «Δεν μπορεί να είσαστε καιρό εδώ – δεν έχετε κάνει μπάκα».
– Στη διάρκεια επίσκεψής του στο Όμπαν της Σκωτίας το 1995 ρώτησε έναν δάσκαλο οδήγησης: «Πώς καταφέρνετε να κρατήσετε τους ιθαγενείς μακριά από το αλκοόλ αρκετό χρόνο ώστε να περάσουν το τεστ οδήγησης;»
– Το 1999, ενώ έκανε περιοδεία σε μια εταιρεία κοντά στο Εδιμβούργο της Σκωτίας, είδε έναν κακοφτιαγμένο ηλεκτρικό πίνακα. «Μοιάζει να τον έφτιαξε Ινδός», είπε.
– Το 2001, ο Φίλιππος είπε σε ένα 13χρονο αγόρι, που η φιλοδοξία του ήταν να πάει στο διάστημα, πως είναι πολύ χοντρό για να γίνει αστροναύτης.
– Όταν έκανε περιοδεία στην Αυστραλία το 2002, ο πρίγκιπας ρώτησε έναν Αβοριγίνα αν εξακολουθούν να ρίχνουν δόρατα ο ένας στον άλλον.
– Το 1967, ερωτήθηκε αν θα ήθελε να πάει στη Μόσχα για να βοηθήσει στην εκτόνωση των εντάσεων του Ψυχρού Πολέμου. «Θα ήθελα πάρα πολύ να πάω στη Ρωσία — αν και οι μπάσταρδοι δολοφόνησαν τη μισή μου οικογένεια», απάντησε.
– Σ’ ένα ταξίδι του στην Αυστραλία το 1998 ερωτήθηκε από έναν φοιτητή που μόλις είχε επιστρέψει από μια περιοδεία πεζοπορίας στην Παπούα Νέα Γουινέα: «Τα καταφέρατε λοιπόν να μην σας φάνε;»
– Το 2005, για να γιορτάσουν τα 85α γενέθλια του Φιλίππου, δύο βρετανοί ρεπόρτερ, οι Φιλ Ντάμπιρ και Άσλεϊ Ουόλτον, συνέταξαν την ανθολογία με τίτλο «Duke of Hazard: The Wit and Wisdom of Prince Philip» (Ο δούκας του ρίσκου: το πνεύμα και η σοφία του πρίγκιπα Φιλίππου). Τα ανάκτορα του Μπακιγχαμ δεν το διασκέδασαν καθόλου.
– Ερωτηθείς να επιλέξει την αγαπημένη του πριγκιπική γκάφα, ο Ντάμπιρ επέλεξε την τελετή για την ανεξαρτησία της Κένυας, το 1963, στην οποία ο Φίλιππος εκπροσώπησε τη Βρετανία. Τη στιγμή που η βρετανική σημαία επρόκειτο να υποσταλεί, ο Φίλιππος στράφηκε στον ηγέτη της ανεξαρτησίας Γιόμο Κενυάτα και τον ρώτησε: «Είστε σίγουρος ότι θέλετε να προχωρήσουμε μ’ αυτό;»
Ψυχολογικό σοκ και ερωμένες;
Στη βιογραφία με τίτλο «Prince Philip Revealed», η συγγραφέας και γνώστης της βασιλικής οικογένειας, Ιγκριντ Σούερντ, δίνει μια ματιά στις ιστορίες απιστίας του πρίγκιπα Φίλιππου.
Σε ένα από τα στιγμιότυπα, αναφέρεται στη στιγμή που ο πρίγκιπας Φίλιππος έμαθε πως η νεαρή σύζυγός του θα γινόταν βασίλισσα της Αγγλίας. «Εμοιαζε απολύτως σοκαρισμένος, σαν να είχε καταρρεύσει ολόκληρος ο κόσμος μέσα του», θυμάται ο φίλος του Μάικ Πάρκερ, ο οποίος ήταν στην Κένυα με το βασιλικό ζεύγος όταν έφτασε η είδηση του απροσδόκητου θανάτου του βασιλιά Γεωργίου 6ου. «Αντιλήφθηκε αμέσως ότι το ειδύλλιο της ζωής του και η κοινή τους ζωή έφτανε στο τέλος της. Εβαλε μια εφημερίδα στο πρόσωπό του και έμεινε έτσι για περίπου 5 λεπτά», θυμάται η Πάμελα Μαουντμπάτεν, η προσωπική βοηθός της βασίλισσας Ελισάβετ. «Το σοκ του τι είχε συμβεί και το μέγεθος των συνεπειών τον είχε συνεπάρει».
Ο πρίγκιπας Φίλιππος πέρασε τους πρώτους μήνες της βασιλείας της Ελισάβετ χωρίς διάθεση, βιώνοντας αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν «καθυστερημένο συναισθηματικό σοκ». Μικρά πράγματα στη νέα του ζωή στο παλάτι του Μπάκιγχαμ τον ενοχλούσαν: Δεν μπορούσε να αντέξει την γκάιντα που έπαιζε κάθε πρωί κάτω από το παράθυρο της βασίλισσας Ελισάβετ, για παράδειγμα, και μισούσε το γεγονός πως κανείς δεν μπορούσε να κλείσει ραντεβού μαζί του απευθείας, αλλά έπρεπε να συνεννοηθεί με το προσωπικό του.
Ως νέα μονάρχης, η βασίλισσα είχε πλέον πολλά καθήκοντα, από τα οποία είχε αποκλειστεί ο πρίγκιπας Φίλιππος. Είχε τις εβδομαδιαίες συναντήσεις της με τον πρωθυπουργό και κάθε μέρα λάμβανε κουτιά γεμάτα κρατικά έγγραφα: τα πρακτικά των υπουργικών συναντήσεων, τηλεγραφήματα του γραφείου εξωτερικών, έγγραφα και σχέδια, κανένα από τα οποία δεν έδειχνε στον σύζυγό της. «Ηταν απίστευτα δύσκολο γι’ αυτόν», είπε ο Μάικ Πάρκερ. «Στο Ναυτικό ήταν ο καπετάνιος του δικού του πλοίου, κυριολεκτικά. Στο Κλάρενς Χάουζ έκανε πάλι ό,τι ήθελε. Αλλά όταν μετακόμισε στο παλάτι του Μπάκιγχαμ, όλα αυτά άλλαξαν».
Κάτι άλλο που τον ενοχλούσε πολύ ήταν ότι το παλάτι στελεχωνόταν από αυλικούς που λογοδοτούσαν μόνο στη βασίλισσα Ελισάβετ. «Ο Φίλιππος ήταν συνεχώς στο παρασκήνιο, κανείς δεν του έδινε σημασία», είπε ο Πάρκερ. «Ηταν απαράδεκτο».
Ενα άλλο «χτύπημα» ήταν όταν του ανακοινώθηκε -μετά από απόφαση των αξιωματούχων- πως τα παιδιά τους θα έπρεπε να φέρουν το όνομα Ουίνδσορ -από την οικογένεια της βασίλισσας Ελισάβετ- και όχι το δικό του, που ήταν Μαουντμπάτεν. Ο πρίγκιπας Φίλιππος ήταν έξαλλος και πληγώθηκε βαθύτατα. «Είμαι ο μόνος άνθρωπος που δεν επιτρέπεται να δώσει το όνομά του στα παιδιά του», είχε πει εκείνη την εποχή. «Τον πείραξε πολύ», θυμάται η κοντέσσα Μαουντμπάτεν. «Είχε εγκαταλείψει τα πάντα και τώρα αυτό, η ύστατη προσβολή. Ηταν δυστυχισμένος για πολύ καιρό».
Μια πρόσκληση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956 στη Μελβούρνη της Αυστραλίας ήταν ακριβώς το τονωτικό που χρειαζόταν ο ακαταμάχητος Φίλιππος. Με την υποστήριξη της βασίλισσας Ελισάβετ, ξεκίνησε για μια περιοδεία 40.000 μιλίων στην Κοινοπολιτεία με το πλοίο «Royal Yacht Britannia», με τον παλιό του φίλο από το Ναυτικό, Μάικ Πάρκερ.
Καθώς η βασίλισσα Ελισάβετ τον αποχαιρετούσε, δεν φανταζόταν τα προβλήματα που θα δημιουργούνταν στο μέλλον. Τα οποία δεν άργησαν να εμφανιστούν. Ο Πάρκερ περνούσε πολύ χρόνο μακριά από τη σύζυγό του, Ιλέιν, και τελικά ξεκίνησε μια εξωσυζυγική σχέση, την οποία και ανακάλυψε εκείνη. Συμφώνησαν πως καμία αναφορά στην κατάσταση αυτή δεν θα δημοσιευόταν, αλλά λίγο καιρό αφότου είχε ξεκινήσει το ταξίδι του με τον πρίγκιπα Φίλιππο, οι δικηγόροι της Ιλέιν επέλεξαν να ανακοινώσουν τον χωρισμό τους σε έναν δημοσιογράφο.
Αρκετό καιρό πριν, άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες -έφτασαν μέχρι και τον αμερικανικό Τύπο- πως ο δούκας του Εδιμβούργου είχε κι αυτός σχέση με μια άλλη γυναίκα, την οποία συναντούσε συχνά στο διαμέρισμα ενός υπαλλήλου του.
Στο τέλος της περιοδείας, η βασίλισσα Ελισάβετ πέταξε στην Πορτογαλία για να συναντήσει τον σύζυγό της, όπως είχε προγραμματίσει. Κατά την διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού, ο πρίγκιπας Φίλιππος είχε αποκτήσει γένια τα οποία ξύρισε πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο της βασίλισσας. Εκεί, βρήκε τους πάντες, ακόμη και την γυναίκα του, να φορούν ψεύτικα μουστάκια.
Αλλά ο Πάρκερ αργότερα παραδέχτηκε πως ο δούκας του Εδιμβούργου ήταν έξαλλος με τις φήμες και τη δημοσιότητα. «Ήταν πολύ, πολύ θυμωμένος» είπε. Και αυτή δεν ήταν η τελευταία φορά που ο πρίγκιπας Φίλιππος, ένιωθε έτσι. Με τα χρόνια κυκλοφόρησαν αμέτρητες ιστορίες για σχέσεις με άλλες γυναίκες. Αριστοκράτισσες, ηθοποιοί και ακόμη και μακρινά μέλη της οικογένειας έχουν συνδεθεί με το όνομά του.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ούτε μία ένδειξη για τις υποτιθέμενες εξωσυζυγικές σχέσεις του. Αλλά οι ιστορίες επαναλαμβάνονται σε σημείο που ο κόσμος τείνει να πιστέψει ότι είναι αλήθεια.