Σημεία ομιλίας, ως εισηγητής του ΚΙΝΑΛ, στην Ολομέλεια κατά τη συζήτηση για την Αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος
2. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, απαιτείται η προστασία της αξιοπρέπειας των πολιτών, της αξιοπιστίας των θεσμών και της τιμής του πολιτικού κόσμου, η αντιστροφή της παρακμιακής πορείας των τελευταίων χρόνων.
3. Η Συνταγματική Αναθεώρηση δεν επιτρέπεται να υπακούει σε συγκυριακές προτεραιότητες. Έχει σχέση με την ιστορική εμπειρία και το εθνικό πατριωτικό καθήκον. Το Σύνταγμα πρέπει να είναι πολιτικά ουδέτερο και συναινετικό, με βάση τις αξίες και αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
4. Ο σημερινός καταστατικός χάρτης της χώρας άντεξε στην πολύχρονη οικονομική κρίση. Φάνηκε όμως αδύναμος στα ζητήματα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, όπου οι προβλέψεις του, οδήγησαν σε πολιτικές εξελίξεις ανεξάρτητες της βούλησης του νομοθέτη.
Αυτή ακριβώς η ιστορική εμπειρία δημιουργεί την αναντίρρητη δημοκρατική υποχρέωση όλων μας, να στηρίξουμε την αλλαγή των άρθρων 30 και 32 για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Με την πλήρη αποσύνδεση της εκλογής του από τη διάλυση της Βουλής και τη διενέργεια βουλευτικών εκλογών. Με παράλληλη αποφυγή της άμεσης εκλογής από το λαό, που συνιστά στρέβλωση της μορφής του πολιτεύματος ως προεδρευομένου.
5. Σήμερα, οφείλει η πολιτική συγκυρία να συνομιλήσει με τη διαχρονική ιστορική εμπειρία των θεσμών και της κοινωνίας. Να αποτελέσει την επιβεβαίωση των αρχών της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Κανένα υπό αναθεώρηση άρθρο δεν πρέπει να ψηφιστεί με πάνω από 180 ψήφους, ώστε να μην αιχμαλωτιστεί η επόμενη Βουλή, η οποία μάλιστα θα έχει νωπή τη λαϊκή εντολή.
6. Ως Δημοκρατική Συμπαράταξη έχουμε προτείνει την αναθεώρηση 33 άρθρων του Συντάγματος.
Ανάμεσα σε αυτά, το 21 για τη ρητή κατοχύρωση του ελάχιστου αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για όλους τους πολίτες.
Το 29 για την ηλεκτρονική ανάρτηση των οικονομικών των κομμάτων στη Διαύγεια και τον πλήρη έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων και των εκλογικών δαπανών, από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Το 62 για την κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, ώστε η προστασία της Βουλής να παρέχεται αποκλειστικά και μόνο όταν η δίωξη είναι πολιτική ή καταχρηστική.
Το 86 για την αναθεώρηση της διάταξης για την ποινική ευθύνη μελών της κυβέρνησης, ώστε να εξομοιωθούν οι αποσβεστικές προθεσμίες με τις κοινές διατάξεις που αφορούν σε όλους τους Έλληνες πολίτες.
7. Στη δική μου τοποθέτηση, θέλω να αναφερθώ αναλυτικότερα στο άρθρο 16 για τα Πανεπιστήμια, το 24 για το Περιβάλλον και την Κλιματική Αλλαγή, το 25 για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την Τεχνητή Νοημοσύνη και τα 76 και 103 για τις στρατηγικές επενδύσεις και τη γραφειοκρατία. Ειδικά για την Κλιματική Αλλαγή και την Τεχνητή Νοημοσύνη, ας ακούσουν προσεκτικά όλοι οι βουλευτές για δύο κορυφαία θέματα τα οποία δεν απασχολούν το δημόσιο διάλογο.
Πιο συγκεκριμένα:
Α. Στο άρθρο 16, προτείνουμε να παρέχεται η δυνατότητα ίδρυσης μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων, με διαδικασίες αυστηρής πιστοποίησης, ελέγχου, διαρκούς κρατικής εποπτείας και αξιολόγησης.
Αυτό είναι η μία μόνο όψη. Η σημαντικότερη όμως, είναι η απελευθέρωση, κι επαναλαμβάνω τον όρο απελευθέρωση, του δημόσιου πανεπιστημίου από τα δεσμά του κρατισμού του Υπουργείου Παιδείας.
Κρατισμού και ιδεοληψίας που με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει οδηγήσει στην πλήρη απαξίωση, στην ουσιαστική εξαθλίωση των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων μέσα από την ασυδοσία μηχανισμών παρανομίας και αυθαιρεσίας.
Οι 15.000 ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, οι 50.000 Έλληνες ερευνητές και οι 300.000 φοιτητές, απαιτούμε να αντιμετωπιστεί το δημόσιο Πανεπιστήμιο ως η μεγαλύτερη, ανεκμετάλλευτη νέα εθνική πηγή δημόσιου πλούτου.
Ο κρατισμός εγκλωβίζει και αποκλείει το δημόσιο Πανεπιστήμιο να συμβάλει, όπως συμβαίνει π.χ. στην Κύπρο, κατά τουλάχιστον 2% στην αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.
Προοπτική που θα προκύψει από την απελευθέρωση και οικονομική αξιοποίηση της έρευνας, των αποτελεσμάτων των εργαστηρίων, της τεχνογνωσίας και των εφαρμογών που έχουν αναπτυχθεί από τον ελληνικό ακαδημαϊκό κόσμο.
Να πώς μπορεί το brain drain της νέας γενιάς να γίνει brain gain με επιστροφή στην πατρίδα των εκατοντάδων χιλιάδων παιδιών της Ελλάδας που βρίσκονται στο εξωτερικό.
Το απελευθερωμένο δημόσιο Πανεπιστήμιο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από τον ανταγωνισμό με οποιοδήποτε ξένο ιδιωτικό μη κερδοσκοπικό, οποιουδήποτε υψηλού επιπέδου.
Αντίθετα, ο ανταγωνισμός θα αυξήσει την αποδοτικότητά του.
Β. Το άρθρο 24 του Συντάγματος, αφορά στην Προστασία του Περιβάλλοντος, των δασών, των μνημείων, καθώς και την αειφορική πολεοδομική και χωροταξική οργάνωση της χώρας.
Οι διατυπώσεις ήταν ορθές και πλήρεις όταν διατυπώθηκαν. Σήμερα όμως, δεν είναι επαρκείς για ένα σύγχρονο πλαίσιο αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής, της μεγαλύτερης πρόκλησης που αντιμετώπισε ποτέ το ανθρώπινο είδος.
Απαιτείται μια πολύ πιο ολιστική προσέγγιση αυτού του απίστευτα πολυπαραγοντικού κινδύνου. Που πρέπει να διαπεράσει οριζόντια το σύνολο των ανθρώπινων δράσεων, αντιλήψεων και κοινωνικών προτεραιοτήτων.
Η μελέτη που αναθέσαμε ως Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας το 2014 στην Ακαδημία Αθηνών, μαζί με την Τράπεζα Ελλάδος, αποκάλυψε πρόσφατα ότι το συνολικό κόστος για την εθνική οικονομία τις επόμενες δεκαετίες από την Κλιματική Αλλαγή, θα ξεπεράσει τα 700 δις €!!!
Επαναλαμβάνω, το ποσό των 700 δις € θα είναι το τίμημα που θα πληρώσουμε εμείς και οι επόμενες γενιές αν φερθούμε επιπόλαια, ανόητα, κοιτώντας μόνο το σήμερα και τις πρόσκαιρες δικές μας κομματικές ή προσωπικές επιδιώξεις.
Συγκλονιστικό ποσό, που αποκαλύπτει και ταυτόχρονα υποχρεώνει το συνταγματικό νομοθέτη να προβλέψει την ύπαρξη ειδικής νομοθεσίας για την αποτροπή και πρόληψη των δυσμενών επιπτώσεων με θετικές, αποτρεπτικές δράσεις.
Η πιθανή αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη άνω του 1,5°C, θα απαιτήσει τρομακτικές επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, όπως υδραυλικά, εγγειοβελτιωτικά, οδικά και άλλα έργα, για αποτροπή των μεγάλων φυσικών καταστροφών και απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων ή εκατομμυρίων ανθρώπινων ζωών.
Η νέα νομοθεσία πρέπει να ενσωματώσει τις αρχές του Μετριασμού, της Προσαρμογής, της Ανθεκτικότητας και της προστασίας της Βιοποικιλότητας, για την οποία, από τον Απρίλιο 2014, υπογράψαμε και δημοσιεύσαμε σε ΦΕΚ, την πρώτη Εθνική Στρατηγική Προστασίας της Βιοποικιλότητας.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σχετική συζήτηση έχει υπάρξει τον Απρίλιο 2018, με πρόταση της Γαλλικής Κυβέρνησης, για την αναθεώρηση του άρθρου 34 του γαλλικού Συντάγματος: «Νόμος ορίζει τις βασικές αρχές της Προστασίας Περιβάλλοντος και των ενεργειών κατά της Κλιματικής Αλλαγής».
Η Γαλλία είναι μια από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως, που αντιμετωπίζουν το κρίσιμο αυτό ζήτημα του 21ου αι. σε συνταγματικό επίπεδο.
Σημειώνω ιδιαίτερα, ότι παρά το γεγονός ότι στην εκπομπή παγκόσμιων ρύπων η Ελλάδα συμμετέχει μόλις κατά 0,21%, η Ε.Ε. κατά 12,3%, οι ΗΠΑ κατά 14,6%, ενώ η Κίνα 27,7%, η ηθική υποχρέωσή μας έναντι των επερχόμενων γενεών, επιβάλλει να είμαστε στις πρώτες χώρες του κόσμου που θα προβλέψουν σχετική συνταγματική πρωτοβουλία.
Ας γίνουμε επιτέλους συνταγματικά πρωτοπόροι σε παγκόσμιο επίπεδο για τη μεγαλύτερη κρίση που αντιμετώπισε ποτέ το ανθρώπινο είδος και ο πλανήτης ολόκληρος.
Γ. Το άρθρο 25 του Συντάγματος, αναφέρεται στις αρχές του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου και την Προστασία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.
Προτείνουμε την προσθήκη ειδικής τροπολογίας για τις επιπτώσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης και της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, τόσο στη διασφάλιση και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όσο και στη δίκαιη κοινωνική κατανομή του παραγόμενου πλούτου.
Βασικός στόχος της τροπολογίας-παρέμβασης αυτής είναι, την υπεραξία και τον πλούτο που παράγει η τεχνολογική επανάσταση, να μην την αποκτούν μόνο οι ελίτ που κατέχουν την πληροφορία και τους αλγόριθμους των εφαρμογών, αλλά (κατά το δυνατόν) το σύνολο της κοινωνίας.
Επιπλέον, ο παραγόμενος πλούτος να κατανέμεται δίκαια στο σύνολο των κρατών. Όχι μόνο στους φορολογικούς παραδείσους, όπου συνήθως βρίσκεται η έδρα των τεχνολογικών κολοσσών.
Σ’ αυτή την κατεύθυνση, ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Κοινοβούλιο, έχουν αναλάβει δράση με ρυθμιστικές κι ελεγκτικές πρωτοβουλίες τόσο αποτρεπτικού, όσο και τιμωρητικού επιπέδου για τεχνολογικούς κολοσσούς.
Ουσιαστικά, τα παραπάνω κατά γη γνώμη μου συνιστούν μια νέα, ριζοσπαστική, προοδευτική φιλοσοφική, ιδεολογική και πολιτική αντιμετώπιση της Παγκοσμιοποίησης και του σύγχρονου Καπιταλισμού.
Τα Νέα Μέσα Παραγωγής, που είναι οι πληροφορίες, η γνώση, οι αλγόριθμοι, είναι η σύγχρονη κορυφαία πηγή παραγωγής πλούτου.
Όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, το 50% του παγκόσμιου πλούτου το κατέχουν μόλις 26 δισεκατομμυριούχοι. Κυρίως ιδιοκτήτες και μεγαλομέτοχοι των σύγχρονων τεχνολογικών κολοσσών, όπως Facebook, Apple, Google, Amazon. Η ειδική αναφορά στο νέο ελληνικό Σύνταγμα για κοινωνική και διεθνική – διακρατική δικαιοσύνη, θεωρώ ότι συνιστούν μεγάλες προοδευτικές προτεραιότητες, τις οποίες οφείλουμε να ενσωματώσουμε.
Βασικό επίσης στοιχείο, η διαφανής και δίκαιη αντιμετώπιση των τεράστιων ηθικών ζητημάτων που αναφύονται από την υποκατάσταση της λήψης αποφάσεων του ανθρώπου από τις μηχανές (με απλούστερο το παράδειγμα του trolley problem).
Επίσης, η καθοδήγηση της κοινής γνώμης και της Δημοκρατίας συνολικότερα, μέσα από την προπαγάνδα των fake news και της μετα-αλήθειας (post truth).
Ευτυχώς, σε επιχειρησιακό επίπεδο, έχουν αρχίσει ήδη να υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα κράτη, ειδικές ομάδες αντιμετώπισης της κυβερνοτρομοκρατίας και των κυβερνοεπιθέσεων κατά βασικών ενεργειακών, οικονομικών και πληροφοριακών υποδομών.
Δ. Τέλος, στα άρθρα 76 και 103, προτείνουμε για τις στρατηγικές επενδύσεις και τα μεγάλα επενδυτικά έργα, να μην μπορούν να καταργηθούν εντός της επόμενης πενταετίας, παρά μόνο με αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, άνω των 3/5.
Επιπλέον, η ρητή συνταγματική πρόβλεψη για τις αποκλειστικές προθεσμίες, μέσα στις οποίες πρέπει να απαντήσει η διοίκηση σε πολίτες ή επενδυτές, να είναι δεσμευτικές για τη διοίκηση, και όχι όπως σήμερα, απλά ενδεικτικές. Διαφορετικά, κανένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης δεν μπορεί να εφαρμοστεί.
Κλείνοντας, θεωρώ ότι η ένταξη των τεσσάρων παραπάνω τροπολογιών στο υπό αναθεώρηση Σύνταγμά μας, θα θωρακίσει θεσμικά το σύνολο των ακαδημαϊκών, οικονομικών, κοινωνικών κι επιχειρησιακών δράσεων.
Δράσεων που πρέπει να αναλάβουμε ως ελληνική κοινωνία, με όραμα κι εθνική αυτοπεποίθηση μπροστά στο αύριο της Πατρίδας.
