Αθήνα, 31 Μαΐου 2024
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στην επιβλητική αίθουσα Τροπαίων «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Βουλής των Ελλήνων θα φιλοξενούνται από σήμερα και για τα επόμενα σαράντα εννέα χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2073, «τα Βασιλικά Εμβλήματα του Όθωνα, στέμμα-σκήπτρο-ξίφος».
Τα εμβλήματα του πρώτου βασιλιά του ελληνικού κράτους που ανευρέθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού το καλοκαίρι του 2023 στα πρώην βασιλικά κτήματα στο Τατόι, παραχωρήθηκαν στη Βουλή των Ελλήνων, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Τροπαίων «Ελευθέριος Βενιζέλος» του Κοινοβουλίου. Τα ιστορικά κειμήλια παρέλαβε ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, από την Υπουργό Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη.
Όπως υπογράμμισε ο κ. Κ. Τασούλας κατά τα αποκαλυπτήρια των τριών βασιλικών εμβλημάτων, «η ιστορία διαπερνά τα καθεστώτα, διαπερνά τα πολιτεύματα και κάνει ό,τι πιο πολύτιμο έχει να κάνει: διδάσκει. Γι’ αυτό και αυτά τα αποκαλυπτήρια που κάνουμε εδώ σήμερα δεν είναι μόνο αποκαλυπτήρια εμβληματικών μνημών είναι και αποκαλυπτήρια διδασκαλίας της ιστορίας».
Ο Πρόεδρος της Βουλής έκανε λόγο για «τρία νέα συναρπαστικά, ιστορικά και αισθητικά, εκθέματα τα οποία εμπλουτίζουν την πολύτιμη κιβωτό μνήμης, που περιέχεται στην αίθουσα “Ελευθέριος Βενιζέλος” και σχετίζεται με ιστορικές φάσεις του νεοελληνικού κράτους».
Ο κ. Τασούλας υπογράμμισε επίσης πως: «το σκήπτρο, το στέμμα και το ξίφος του Όθωνα, που δεν τα φόρεσε ποτέ, θα τα απολαύσουμε σήμερα, θα τα απολαύσουν οι μαθητές της Ελλάδος, οι επισκέπτες της Βουλής κι έτσι θα καταλάβουμε ακόμη περισσότερο μία εντυπωσιακή περίοδο της ελληνικής ιστορίας, με τα πάνω της και με τα κάτω της, μια δύσκολη περίοδο της ελληνικής ιστορίας, όπου το εμβρυακό τότε ελληνικό κρατίδιο πάλευε να επιβιώσει, έχοντας όμως στο νου του και το μεγάλωμά του».
Από την πλευρά της, η Υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, έκανε εκτενή περιγραφή των πολύτιμων εμβλημάτων και της πορείας τους μέχρι να φτάσουν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Όπως ανέφερε: «τα βασιλικά διακριτικά εμβλήματα του Όθωνος, πέραν πάσης αμφιβολίας, συνιστούν ιστορικά κειμήλια του ελληνικού λαού και του ελληνικού έθνους και ως τέτοια οφείλουν να αντιμετωπίζονται».
Η κυρία Μενδώνη επεσήμανε πως τα τρία βαρυσήμαντα ιστορικά κειμήλια «θα είναι πλέον κτήμα όλων των επισκεπτών και ιδιαίτερα της ελληνικής μαθητικής νεολαίας η οποία επισκέπτεται με πολύ συστηματικό τρόπο τη συγκεκριμένη αίθουσα. Για όλα αυτά είναι σαφές ότι η μοναδική και δέουσα θέση στην οποία έπρεπε να εκτεθούν δεν μπορούσε να είναι άλλη από τη συγκεκριμένη αίθουσα».
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, κ. Thomas Bagger, ο Πρέσβης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας κ. Andreas Kindl, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Βασίλειος Βιλιάρδος, οι βουλευτές κ. κ. Γεώργιος Σταμάτης, Αριστοτέλης Σπάνιας, Αθηνά Λινού, Αλ. Ζερβέας και ο Ειδικός Γραμματέας της Βουλής κ. Βασίλειος Μπαγιώκος.
Τα «βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα»
Τα βασιλικά εμβλήματα (regalia) του Όθωνα αποτελούνται από το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος. Ακολουθεί αναλυτική περιγραφή.
Στέμμα:
Χρυσός, επιχρυσωμένο μέταλλο, βελούδο, 25 x 29 εκ., Εργαστήριο χρυσοχοΐας: Fossin et fils Joailliers du Roi, Παρίσι, Έτος παραγγελίας 1835.
Στο κάτω μέρος φέρει δάφνινη στεφάνη. Οκτώ τόξα, διακοσμημένα με ανθέμια, πλοχμούς και λεοντοκεφαλές σε εναλλαγή, υποστηρίζουν οκτώ καμπύλα στελέχη με ανθέμια στη βάση τους και διακόσμηση από κλαδιά φοίνικα. Η επίστεψη στο κέντρο κοσμείται με τη βασιλική σταυροφόρο σφαίρα. Στο εσωτερικό του διατηρείται το πορφυρό βελούδο.
Σκήπτρο:
Χρυσός, επιχρυσωμένο μέταλλο και σμάλτο, 78 x 7,4 εκ., Εργαστήριο χρυσοχοΐας: Fossin et fils Joailliers du Roi, Παρίσι, Έτος παραγγελίας 1835.
Αποτελείται από δύο επιμήκη ωοειδή στελέχη, με κατά τόπους ανάγλυφη φυτική διακόσμηση, και επίστεψη που συνδέονται μεταξύ τους με τετράπλευρα διακοσμημένα κομβία. Η επίστεψη φέρει ανάγλυφα φύλλα άκανθας και ολόγλυφο στέμμα σε μικρογραφία, με ανθέμια και πλοχμούς, εσωτερικά κοσμημένο με πορφυρό σμάλτο, και με τη βασιλική σταυροφόρο σφαίρα στην κορυφή. Στα κομβία, το μονόγραμμα του Βασιλιά Όθωνα εναλλάσσεται με λευκό σταυρό από σμάλτο, με τα χρώματα της βαυαρικής σημαίας στην ένωση των κεραιών του, και ολόσωμους αντωπούς λέοντες. Το κατώτερο τμήμα του σκήπτρου απολήγει σε σφαίρα με ανάγλυφη φυτική διακόσμηση και την εγχάρακτη επιγραφή του κατασκευαστή.
Ξίφος σε θήκη:
Χρυσός, επιχρυσωμένο μέταλλο, σμάλτο και lapis lazuli, 92 x 12,7 εκ., Εργαστήρια κατασκευής: Manceaux Fabricant d’armes και Fossin et Fils Joailliers du Roi, Παρίσι, Έτος παραγγελίας 1835.
Η περίτεχνη χρυσή θήκη είναι διακοσμημένη κατά διαστήματα με ανάγλυφους δακτυλίους με φυτικά κοσμήματα. Στο άνω τμήμα, φέρει ανάγλυφη διακόσμηση σε ζώνες με άνθη, πλοχμούς και λεοντοκεφαλή σε μετάλλιο. Σε χρυσό διάχωρο προβάλλει, στην πρόσθια όψη, το εστεμμένο εθνόσημο της Ελλάδας σε γαλάζιο και λευκό σμάλτο, ενώ, στην πίσω όψη, αναγράφονται τα εργαστήρια κατασκευής. Το μονόγραμμα του Βασιλιά Όθωνα μαζί με ανάγλυφο πλοχμό προβάλλει σε ανώτερη ζώνη. Οι οπές ανάρτησης διαμορφώνονται σε ελισσόμενα φίδια. Στο κάτω τμήμα της θήκης, ολόσωμη γυναικεία μορφή σε φοινικόσχημο μετάλλιο, προφανώς προσωποποίηση της Νίκης, προβάλλει μπροστά σε πολεμικά τρόπαια. Στη βάση, δελφίνια ελίσσονται γύρω από τρίαινα. Η λαβή του ξίφους, από λαζουλίτη λίθο, απολήγει σε κομβίο με ανάγλυφα φυτικά κοσμήματα και δυο γυναικεία προσωπεία. Φύλλα φοινικιάς, ανθέμια, πλοχμοί, ανάγλυφα προσωπεία και λεοντοκεφαλές κοσμούν τα οριζόντια στελέχη του δακτυλοφύλακα.
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΑΣΟΥΛΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ «ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΕΜΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ, ΣΤΕΜΜΑ – ΣΚΗΠΤΡΟ – ΞΙΦΟΣ»
«Αξιότιμε κύριε T. Bagger, Υφυπουργέ Εξωτερικών της Γερμανίας,
Κύριε πρέσβη της Γερμανίας,
Έχει σημασία που βρίσκονται εκπρόσωποι του γερμανικού κράτους εδώ σήμερα.
Κυρία υπουργέ Πολιτισμού,
κύριε Αντιπρόεδρε της Βουλής,
κύριοι συνάδελφοι βουλευτές,
κυρίες και κύριοι,
Είμαστε εδώ σήμερα για να εμπλουτίσουμε το χώρο της αιθούσης των τροπαίων. Της αιθούσης «Ελευθέριος Βενιζέλος», με τρία νέα συναρπαστικά και ιστορικά και αισθητικά εκθέματα τα οποία επαναλαμβάνω, εμπλουτίζουν αυτή την πολύτιμη κιβωτό μνήμης, που περιέχεται στην αίθουσα «Ελευθέριος Βενιζέλος» και σχετίζεται με ιστορικές φάσεις του νεοελληνικού κράτους.
Κυρία Μενδώνη, θέλω να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ, γιατί το υπουργείο Πολιτισμού ανεκάλυψε, φρόντισε, συντήρησε, ανέδειξε, κήρυξε σε μνημείο αυτά τα τρία εμβληματικά κατάλοιπα της δυναστείας των Βίττελσμπαχ, που ήταν η πρώτη στη δυναστεία που ήρθε στην Ελλάδα και αυτό σηματοδοτούν αυτά τα τρία τρόπαια, τα εμβλήματα της τότε εξουσίας και είναι τα πρώτα «σημεία» εξουσίας, τα οποία εν συνεχεία τα διαδέχθηκαν άλλα εμβλήματα εξουσίας, άσχετα από το πολίτευμα, άσχετα από τις δυναστείες.
Το ξίφος, το στέμμα και το σκήπτρο του Όθωνα, που τελικά ποτέ δεν τα χρησιμοποίησε βρέθηκαν στο Τατόι σε πολύ καλή κατάσταση και αμέσως η κυρία Μενδώνη αντελήφθη ότι έχει νόημα, όταν αυτά συντηρηθούν και κηρυχθούν επίσημα με πράξη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ως μνημεία, να εκτίθενται και να φυλάσσονται εδώ, στο χώρο του κοινοβουλίου.
Και έτσι από σήμερα, που κάνουμε τα αποκαλυπτήρια και για τα επόμενα 49 χρόνια σε πρώτη φάση, δηλαδή μέχρι το 2073, θα εκτίθενται εδώ και θα αποτελούν ένα μέρος της πάντα συναρπαστικής έκθεσής μας την οποία παρακολουθεί και θαυμάζει χιλιάδες κόσμος και ιδίως χιλιάδες μαθητές, δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου που επισκέπτονται τη Βουλή.
Ο Όθων, όπως βλέπουμε στην περίτεχνη ζωφόρο που περικυκλώνει αυτή την αίθουσα, έφτασε στην Ελλάδα το 1833, στα τέλη Ιανουαρίου του 1833, με το πλοίο «Μαδαγασκάρη» του βρετανικού ναυτικού από την Τεργέστη, έπειτα από αίτημα που υπέβαλαν στον πατέρα του Λουδοβίκο, μέγα φιλέλληνα, τρεις αγωνιστές της Ελληνικής Επαναστάσεως.
Ο Ανδρέας Μιαούλης, ο Κωνσταντίνος Μπότσαρης και ο Δημήτριος Πλαπούτας, οι οποίοι ταξίδεψαν στο Μόναχο, υπέβαλαν τον Οκτώβριο του 1832 στον Λουδοβίκο το ψήφισμα της Ελληνικής Εθνοσυνέλευσης, που ζητούσε να έρθει ο Όθων και να αναλάβει το νεοσύστατο βασίλειο της Ελλάδος και έτσι άρχισε το ταξίδι του 17ετούς Όθωνα στην Ελλάδα. Απεβιβάσθη, 6 Φεβρουαρίου στο Ναύπλιο.
Αμέσως μετά ήρθε στην Αθήνα και η τριακονταετία της βασιλείας του σημαδεύτηκε από σημαντικά γεγονότα, σημαδεύτηκε από προόδους, σημαδεύτηκε από οπισθοχωρήσεις. Ο ίδιος λάτρεψε την Ελλάδα και είναι εντυπωσιακό αυτό που είπε το 1999 στο Μόναχο ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΚωστήςΣτεφανόπουλος ότι:«δεν ξέρω πόσο αγάπησαν οι Έλληνες τον Όθωνα, αυτό που ξέρω είναι ότι ο Όθων λάτρεψε την Ελλάδα».
Ένα χρόνο πριν πεθάνει ο Όθων και ενώ είχε χάσει το θρόνο τον ελληνικό είχε έρθει η δεύτερη δυναστεία τότε η δυναστεία της Δανίας, έγινε το εξής:
Ο Όθων λοιπόν δέχτηκε στη Βαυαρία όπου ζούσε τον ΣπυρίδωναΚαραϊσκάκη, ο οποίος έκανε περιοδεία στην Ευρώπη για να εξασφαλίσει πόρους για μία ακόμη εξέγερση στην Κρήτη κατά της οθωμανικής κυριαρχίας. Και ο Όθων έγραψε στον βασιλιά της Βαυαρίας και συγγενή του ένα γράμμα και παρακάλεσε τον Καραϊσκάκη να του το δώσει.
Στο γράμμα αυτό έλεγε να δώσει στον Καραϊσκάκη το κράτος, το βασίλειο της Βαυαρίας, όλους τους μισθούς ενός έτους που εδικαιούτο ο Όθων, 100.000 βαυαρικά φιορίνια για την κρητική επανάσταση.
Συνεπώς το σκήπτρο, το στέμμα, και το ξίφος του Όθωνα, που δεν τα φόρεσε ποτέ θα τα απολαύσουμε σήμερα, θα τα απολαύσουν οι μαθητές της Ελλάδος, θα τα απολαύσουν οι επισκέπτες της Βουλής και έτσι θα καταλάβουμε ακόμη περισσότερο μία εντυπωσιακή περίοδο της ελληνικής ιστορίας, με τα πάνω της και με τα κάτω της, μια δύσκολη περίοδο της ελληνικής ιστορίας όπου το εμβρυακό τότε ελληνικό κρατίδιο πάλευε να επιβιώσει, έχοντας όμως στο νου του και το μεγάλωμά του.
Κι΄αυτό το μεγάλωμα το παρουσιάσαμε εδώ στη Βουλή με την ανάμνηση των 200 ετών από την ελληνική επανάσταση. Ένα μεγάλωμα το οποίο έφερε το ελληνικό κράτος στα σημερινά του σύνορα, που το συγκρότησε το έκανε μέλος της Ευρώπης και που επιδιώκει τους στόχους του για ευημερία, προκοπή και ασφάλεια χωρίς να ξεχνάει τις καταβολές του.
Αυτές οι καταβολές βρίσκονται σήμερα μέσα σε αυτή τη βιτρίνα προστατευμένες, γοητευτικές, συναρπαστικές και αξίζει η μαθητική κυρίως νεολαία της Ελλάδος, θαυμάζοντας αυτή την αίθουσα να τις επισκεφθεί.
Κυρίες και κύριοι, κυρία υπουργέ, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνεργασία που έχουμε, για τον εμπλουτισμό του μουσειακού μας αποθέματος.
Θα τα φυλάξουμε, θα τα παρουσιάσουμε, θα τα κατανοήσει η νεολαία και ήθελα και πάλι εδώ να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου στη Βουλή για αυτή την πολύ καλή συνεργασία.
Ο Πρόεδρος της Βουλής, αμέσως μετά την ομιλία της υπουργού Πολιτισμού, πρόσθεσε επίσης:
«Θα σας διαβάσω τι έγραφε η Καθημερινή 90 χρόνια πριν, στις 3 Φεβρουαρίου του 1934. “Το ιερόν ξίφος των Ρομανώφ, το οποίο οι τσάροι της Ρωσίας εφορούσαν σε ορισμένας μόνο επισήμους τελετάς και το οποίο ήταν κεκοσμημένο από 36 αδάμαντας αμυθήτου αξίας είχε εξαφανιστεί μετά την έκρηξιντης μπολσεβικικής επαναστάσεως”.
“Εις μάτην ερευνήθησαν όλα τα αυτοκρατορικά οικήματα και επαύλεις. Το ιστορικόν αυτό ξίφος δεν ανευρέθη. Τελευταίως, εις τα χειμερινά ανάκτορα του Λένινγκραντ, εγένεντοδιάφοραιεπισκευαί. Μεταξύ άλλων κατεδαφίστηκε ένας ετοιμόρροπος τοίχος. Μεγάλιν υπήρξε η έκπληξις των κατεδαφιστών όταν μέσα εις το πάχος του τοίχου ευρέθη σιδηρούν κιβώτιο, κλεισμένον και σφραγισμένον με την ιδιαιτέρα σφραγίδα του Νικολάου Β΄. Το κιβώτιονηνοίχθη υπό του διευθυντού του Μουσείου του Λένινγκραντ και εντός αυτού ανευρέθη το περίφημον ξίφος των τσάρων. Όλοι οι πολύτιμοι λίθοι ήσαν εις την θέση τους”. Έκτοτε εκτίθεται στο Μουσείο της Αγίας Πετρούπολης.
Η ιστορία λοιπόν διαπερνά τα καθεστώτα, διαπερνά τα πολιτεύματα και κάνει ό,τι πιο πολύτιμο έχει να κάνει: διδάσκει. Γι’ αυτό και αυτά τα αποκαλυπτήρια που θα κάνουμε εδώ σήμερα δεν είναι μόνο αποκαλυπτήρια εμβληματικών μνημών είναι και αποκαλυπτήρια διδασκαλίας της ιστορίας.
Και κλείνω λέγοντας ότι ο Όθων είχε σχέση και με τον κοινοβουλευτισμό που υπηρετούμε εμείς σήμερα.
Επί Όθωνος ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας το 1844 ο πρώτος κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός της Ελλάδας ο Ιωάννης Κωλέττης.
Οι εκλογές τότε, κυρία υπουργέ, δεν έγιναν όπως θα γίνουν μεθαύριο οι ευρωεκλογές σε μία μέρα και με επιστολική ψήφο, κράτησαν τρεις μήνες και ορκίστηκε ο πρωθυπουργός Κωλέττης αφού διεξήχθησαν οι εκλογές επί τρεις μήνες.
Επίσης, ο Όθων έδωσε το πρώτο σύνταγμα που απαίτησε ο λαός και μέρος του στρατού της Ελλάδος, πιέζοντας τον Όθωναέξω από αυτά εδώ τα παράθυρα, κάτω από αυτή εδώ την αίθουσα, όταν έγιναν στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843 οι γνωστές εκδηλώσεις που έφεραν ως αποτέλεσμα το πολίτευμα να μετατραπεί σε συνταγματική και όχι απόλυτη μοναρχία.
Και όταν το 1959 το Δεκέμβριο επεστράφησαν αυτά τα εμβλήματα, δίπλα στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή ήταν ο πρόεδρος της Βουλής ο Κ. Ροδόπουλος.
Πάντα η Βουλή σχετίζεται με αυτά τα εμβλήματα και σήμερα είμαστε πολύ χαρούμενοι που χάρη στην υπουργό Πολιτισμού τα φιλοξενούμε, τα προσέχουμε και τα παραδίδουμε για την γνώση της ιστορίας, της αλήθειας και των ριζών μας στην ελληνική νεολαία».
