Τι είναι ο τυφώνας
Τυφώνας (typhoon), ονομάζεται ένα ατμοσφαιρικό σύστημα με κλειστή περιστροφική (κυκλωνική) κυκλοφορία του ανέμου γύρω από ένα κέντρο χαμηλής βαρομετρικής πίεσης (γνωστό ως μάτι του τυφώνα). Τα συστήματα αυτά δημιουργούνται πάνω από θερμούς ωκεανούς και μεγάλες θάλασσες υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αλλά ποτέ πάνω από στεριές, ενώ όταν φτάνουν σε ψυχρότερα νερά ή σε στεριά, διαλύονται.
Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους οι τυφώνες, οι κυκλώνες και οι ανεμοστρόβιλοι είναι ουσιαστικά το ίδιο καιρικό φαινόμενο, απλώς αποκαλούνται με διαφορετικό όνομα ανάλογα με την τοποθεσία στην οποία συμβαίνουν. Για παράδειγμα, στον Ατλαντικό και το βόρειο Ειρηνικό οι καταιγίδες αυτές ονομάζονται «ανεμοστρόβιλοι» (hurricanes) από το όνομα του κακού θεού της Καραϊβικής Hurrican.
Στον βορειοδυτικό Ειρηνικό, το ίδιο τροπικό φαινόμενο ονομάζεται «τυφώνας», ενώ στο νοτιοανατολικό Ινδικό Ωκεανό και νοτιοδυτικό Ειρηνικό ονομάζεται «σοβαρός τροπικός κυκλώνας». Στο βόρειο Ινδικό Ωκεανό, από όπου και αν έρχεται η καταιγίδα ονομάζεται «ισχυρή κυκλωνική καταιγίδα», ενώ στο νοτιοδυτικό Ινδικό Ωκεανό, ονομάζεται απλώς «τροπικός κυκλώνας».
Τυφώνας: Οι ονομασίες
Μια ιδιαίτερη σημασία έχουν οι ονομασίες των τυφώνων και το γεγονός πως οι πιο καταστροφικοί είναι θηλυκού γένους. Κατά το 19ο αιώνα οι τυφώνες στην Καραϊβική έφεραν το όνομα του αγίου που γιόρταζε την ημέρα εκδήλωσης του φαινόμενου. Για παράδειγμα ο τυφώνας Santa Ana χτύπησε το Πουέρτο Ρίκο στις 26 Ιουλίου 1825 και οι San Felipe που συνέβησαν πάλι στο Πουέρτο Ρίκο στις 13 Σεπτεμβρίου 1876 και 1928 αντίστοιχα.
Αργότερα, οι μετεωρολόγοι άρχισαν να περιγράφουν τους τυφώνες με τις γεωγραφικές συντεταγμένες της θέσης όπου εκδηλώνονταν, γρήγορα όμως συνειδητοποίησαν ότι ήταν ευκολότερο να χρησιμοποιούν σύντομα, διακριτά ονόματα, τα οποία υπόκεινται σε μικρότερη πιθανότητα λάθους σε σχέση με τις παλαιότερες, δύσχρηστες μεθόδους.
Η χρήση γυναικείων ονομάτων καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1940, υπό την επίδραση του μυθιστορήματος «Καταιγίδα» του Τζορτζ Ρ. Στιούαρτ που εκδόθηκε το 1941. Από το 1953, οι τυφώνες παίρνουν τα ονόματά τους από καταλόγους που εκπόνησε το Εθνικό Κέντρο Τυφώνων των ΗΠΑ, οι οποίοι ενημερώνονται σήμερα από μια διεθνή επιτροπή του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO).
Οι κατάλογοι αυτοί είχαν μόνο γυναικεία ονόματα μέχρι το 1979, αλλά έκτοτε άρχισαν να χρησιμοποιούνται και αντρικά. Συνολικά, χρησιμοποιούνται για κάθε περιοχή έξι κατάλογοι με 21 ονόματα για κάθε έτος, με εναλλασσόμενη σειρά, για παράδειγμα, ο κατάλογος του 2014 θα ξαναχρησιμοποιηθεί ξανά το 2020.
Εξαίρεση στον κανόνα αποτελούν οι τυφώνες που αφήνουν πίσω τους πολλούς νεκρούς ή καταστροφές, οπότε, για λόγους ευαισθησίας, δεν ξαναχρησιμοποιείται το όνομά τους, αλλά αφαιρείται από τους καταλόγους και αντικαθίσταται από άλλο. Τα ονόματα αυτά ακολουθούν αλφαβητική σειρά. Σε περίπτωση που υπάρξουν περισσότερες από 21 τυφώνες μέσα σε ένα έτος, ο 22ος και οι υπόλοιποι, ονοματίζονται με γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου (π.χ. Alpha, Beta, Gamma, Delta).
Οι τυφώνες που έχουν «βαφτιστεί» με γυναικεία ονόματα, όπως «Ίρμα», «Νίνα» ή «Κατρίνα» είναι φονικότεροι σε σχέση με εκείνους που έχουν ανδρικά ονόματα, όπως «Άικ» ή «Μιτς». Σύμφωνα με αμερικανική μελέτη, το θηλυκό όνομα επειδή φαντάζει πιο αθώο ξεγελά τους ανθρώπους οι οποίοι δεν κάνουν τις αναγκαίες προετοιμασίες εν όψει του ερχομού του τυφώνα, με αποτέλεσμα να προκαλεί περισσότερα θύματα.
Ο τυφώνας στην ελληνική μυθολογία
Στην ελληνική μυθολογία ο Τυφών, ήταν γιος της Γαίας και του Ταρτάρου και σύντροφος της Έχιδνας. Ηταν τέρας με μορφή ανθρώπινη και άγριου θηρίου. Είχε 100 κεφάλια και γλώσσες και φωτιά εκτοξευόταν από τα μάτια του. Όταν ο Τυφώνας μεγάλωσε, ανέβηκε στον Όλυμπο για να εκδικηθεί τους θεούς για τον αποδεκατισμό των Γιγάντων. Οι θεοί για να γλυτώσουν κατέφυγαν στην Αίγυπτο, όπου κρύφτηκαν μεταμορφωμένοι σε ζώα. ΗΑθηνά βρήκε το θάρρος να αντισταθεί και γι’ αυτό κατηγόρησε τον Δία που είχε μεταμορφωθεί σε κριό ότι δείλιασε μπροστά στον κίνδυνο.
Ο Δίας βρήκε και πάλι το θάρρος του και αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον Τυφώνα. Του επιτέθηκε και τον χτυπούσε με κεραυνούς τρέποντάς τον σε φυγή και καταδιώκοντάς τον μέχρι το Κάσιον όρος (σ.σ.σ σημερινή Συρία). Εκεί έγινε μεγάλη μάχη, κατά την οποία αρχικά υπερίσχυσε ο Τυφώνας. Με τα εκατό του σώματα περικύκλωσε τον Δία και τον ακινητοποίησε. Αφαίρεσε από τον δεμένο Δία τους κεραυνούς και του έκοψε όλους τους τένοντες των χεριών και των ποδιών του Δία.
Μετά τη νίκη του, ο Τυφώνας παρέδωσε τα πάντα στον αδελφό του τον Πύθωνα να φυλάει τον αιχμάλωτο και ανήμπορο πλέον Δία μέσα στην σπηλιά του, στο Κωρύκειο Άντρο. Εκεί εισέβαλαν κρυφά ο Ερμής και ο Πάνας, έκλεψαν τους κομμένους τένοντες και απελευθέρωσαν τον Δία.
Ο Δίας, αφού εφοδιάστηκε από τον Όλυμπο με καινούριους κεραυνούς, ξανά ανέκτησε τη δύναμή του. Πήγε στο μυθολογικό όρος Νύσσα, όπου, εφαρμόζοντας την συμβουλή των τριών Μοιρών, τράφηκε με κοινά φρούτα που έτρωγαν οι άνθρωποι και μετά πήγε στο όρος Αίμος της Θράκης για να αντιμετωπίσει τον αντίπαλό του.
Εκεί έγινε νέα μάχη, όπου ο Τυφώνας πάλι πετροβόλησε τον Δία με τεράστιους όγκους βουνών, αλλά αυτός, κυνηγώντας τον, τον κατακεραύνωσε. Τέλος, ο Τυφών κατέφυγε στη Σικελία, όπου ο Δίας τον κεραυνοβόλησε πολλές φορές και του πέταξε το όρος Αίτνα, τον καταπλάκωσε και τον έκλεισε στα έγκατα της γης.
