Πόσες χώρες υπάρχουν στον κόσμο; Είναι μια φαινομενικά απλή ερώτηση. Αλλά όπως και πολλά άλλα πράγματα στη γεωπολιτική, η απάντηση είναι… περίπλοκη.
Η Σύμβαση του Μοντεβιδέο του 1933 για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών απαριθμούσε τέσσερις προϋποθέσεις για την κρατική υπόσταση: Εναν μόνιμο πληθυσμό, μια καθορισμένη περιοχή, μια κυβέρνηση και την ικανότητα να συνάπτει σχέσεις με άλλα κράτη. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι να καθορίσουμε ποιος πληροί αυτά τα κριτήρια, τα οποία ποικίλλουν ανάλογα με το ποιον ρωτάτε.
ΚΟΙΝΑ ΠΡΟΤΥΠΑ
» Ηνωμένα Εθνη: Από τα μέσα του 20ού αιώνα, η ένταξη στα Ηνωμένα Εθνη θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ως το πρότυπο για αυτό που κάνει μια χώρα, χώρα. Το Νότιο Σουδάν ήταν το τελευταίο νέο μέλος που προσχώρησε στα Ηνωμένα Εθνη το 2011, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των κρατών-μελών του ΟΗΕ (και κάποιος θα έλεγε αναγνωρισμένες χώρες) σε 193.
Η προσχώρηση των νέων μελών γίνεται από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ με την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης, με βάση το εάν ο αιτών θεωρείται «φιλικό προς την ειρήνη» κράτος που είναι «ικανό και πρόθυμο να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που περιέχονται στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ». Τα Ηνωμένα Εθνη επιτρέπουν επίσης στα κράτη μη μέλη να λειτουργούν ως «μόνιμοι παρατηρητές» στη Γενική Συνέλευση, η οποία περιλαμβάνει επί του παρόντος την Αγία Eδρα (κοινώς γνωστή ως Βατικανό) και τα παλαιστινιακά εδάφη.
» Παγκόσμια Τράπεζα: Ενας άλλος μεγάλος παγκόσμιος οργανισμός στον οποίο αναφερόμαστε συχνά στη δουλειά μας εδώ στο Stratfor είναι η Παγκόσμια Τράπεζα. Ενώ τα μέλη της Παγκόσμιας Τράπεζας και των Ηνωμένων Εθνών αλληλεπικαλύπτονται σημαντικά, έχουν διαφορετικές αποστολές και διαφορετικά κριτήρια προσχώρησης (στους οργανισμούς). Η Ανδόρα, η Κούβα, το Λιχτενστάιν, το Μονακό και η Βόρεια Κορέα είναι μέλη του ΟΗΕ, αλλά όχι της Παγκόσμιας Τράπεζας, ενώ το Κοσσυφοπέδιο είναι μέλος της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά όχι του ΟΗΕ.
» Ολυμπιακοί Αγώνες: Φυσικά, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) είναι ένας άλλος μεγάλος διεθνής οργανισμός με παγκόσμια συμμετοχή και εμβέλεια. Ο αριθμός των χωρών που αγωνίζονται αλλάζει ελαφρώς κάθε φορά που γίνονται οι Αγώνες, καθώς και μεταξύ των θερινών και χειμερινών Αγώνων. Αλλά για τους σκοπούς μας εδώ, θα λάβουμε υπόψη τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016, όπου συμμετείχαν αθλητές από 205 χώρες. Αυτό περιελάμβανε και τις 193 χώρες των Ηνωμένων Εθνών, εκτός από το Κουβέιτ (του οποίου οι αθλητές αγωνίστηκαν υπό τη σημαία των ανεξάρτητων αθλητών της Ολυμπιάδας), μαζί με 12 άλλες χώρες.
«ΓΚΡΙΖΕΣ» ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν δεκάδες περιοχές σε ολόκληρο τον κόσμο που δεν είναι επίσημα μέλη αυτών των διεθνών οργανισμών, αλλά πληρούν τα κριτήρια του 1933 για κρατική υπόσταση που αναφέρονται παραπάνω (δηλαδή μόνιμος πληθυσμός, καθορισμένα σύνορα, κυβέρνηση και ικανότητα για διεθνείς σχέσεις). Αυτές περιλαμβάνουν: Αυτοανακηρυγμένα κράτη, όπως η Λίμπερλαντ, που βρίσκεται μεταξύ Κροατίας και Σερβίας. • Μερικώς αναγνωρισμένα κράτη, όπως η Δυτική Σαχάρα και η Βόρεια Κύπρος. • Πολιτικά υπό αμφισβήτηση κράτη, όπως η Παλαιστίνη και η Ταϊβάν, τα οποία αναγνωρίζονται από ορισμένα κράτη-μέλη του ΟΗΕ και όχι από άλλα. • «De-facto» κράτη, όπως το Ντόνετσκ και το Λούανσκ στην Ανατολική Ουκρανία, τα οποία λειτουργούν επί το πλείστον ως ανεξάρτητα, αλλά εξακολουθούν να αναγνωρίζονται ευρέως ως μέρος ενός άλλου κράτους-έθνους. Αλλες αποσχισθείσες περιοχές που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνουν τη Σομαλιλάνδη, το Θιβέτ, την Αμπχαζία και την Υπερδνειστερία.
Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΣ
Ως προς τους αναλυτές και τους ειδικούς μας εδώ στο Stratfor και το RANE, χρησιμοποιούμε τα δικά μας στάνταρντ για τον καθορισμό χωρών, τα οποία βασίζονται στη γεωπολιτική πραγματικότητα. Ξεκινήσαμε με τη λίστα των ΗΠΑ και στη συνέχεια προσθέσαμε Γροιλανδία, Χονγκ Κονγκ, Κοσσυφοπέδιο και Ταϊβάν. Και τα τέσσερα αυτά κράτη που προστέθηκαν λειτουργούν ανεξάρτητα στο παγκόσμιο σύστημα, τουλάχιστον γεωπολιτικά, κάτι που το θεωρήσαμε ως αρκετά διαφορετικό για να τους επιτρέψουμε να αντιμετωπίζονται ως μεμονωμένοι παράγοντες. Και ενώ αργά ή γρήγορα θα δημιουργήσουν κάποια αντιπαράθεση, τα στάνταρντ μας δεν πρέπει να εκληφθούν ότι είμαστε με τη μια πλευρά στην αναζήτηση ανεξαρτησίας σε αυτές τις αμφισβητούμενες περιοχές, αλλά περισσότερο ως το απαραίτητο πλαίσιο για να κάνουμε τη δουλειά μας.
Και για αυτόν τον λόγο δεν υπάρχει η «σωστή» απάντηση για το πόσες χώρες υπάρχουν στον κόσμο, καθώς ο ορισμός της χώρας εξαρτάται πάντα από το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιείται. Για εμάς, περιγράφει τους περιορισμούς και τους καταναγκασμούς εντός των συνόρων των κρατών (μερικές φορές αμφισβητούμενων). Αλλά για άλλους, μπορεί να μην έχει καμία σχέση με τη γεωπολιτική και όλα να έχουν σχέση με αυτό που λέμε «πατρίδα». Και κανένας από εμάς δεν είναι πιο σωστός από τον άλλο.
ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
» Κράτος-έθνος VS χώρα: Για τους σκοπούς αυτής της
ανάλυσης, επιλέξαμε να τηρήσουμε την κοινή ορολογία που χρησιμοποιεί το
«έθνος-κράτος» και η «χώρα» χωρίς διάκριση. Κυριολεκτικά, ωστόσο,
υπάρχει μια διαφορά. Το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, είναι ένα μόνο
κράτος-έθνος που αποτελείται από τέσσερις χώρες. Και ενώ είναι χώρα, η
Λιβύη δεν είναι ένα επίσημο κράτος-έθνος, δεδομένου ότι σήμερα δεν
διαθέτει μια κυβέρνηση που να αναγνωρίζεται τόσο στο εσωτερικό όσο και
στο εξωτερικό.
