Γράφει ο Γρηγόρης Κλαδούχος
Ένα σώου δημοκρατικοφάνειας. Ακριβώς αυτό
ήταν το πέρασμα του Δημάρχου Ξυλοκάστρου- Ευρωστίνης από το Δερβένι. Πρόσχημα; Η
συζήτηση περί αξιοποίησης του Ειρηνοδικείου που περιήλθε στον Δήμο. Αλλά στην
συζήτηση και την αγωνία των Ευρωστίνιων για την αξιοποίηση του εμβληματικού
κτιρίου πολλοί από τους υποψηφίους «πούλησαν» κι αυτοί αγωνία.
Η ΠΡΟΒΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ
Ήταν ο μόνος τρόπος, ώστε μετά ένα χρόνο -
που έκοβε στην καφετέρια μία τούρτα – να πλησιάσει. Τον φόβιζε η οργή των
Ευρωστίνιων για την αδιαφορία του και την υποτίμηση της περιοχής. Πέντε χρόνια
δεν είχε την ευαισθησία να αποδώσει λογαριασμό, να λογοδοτήσει για το έργο του.
Σκεφτόταν ότι, αφού δεν είχε έργο, για ποιο λόγο να λογοδοτήσει. Κόλλα αναφοράς
χωρίς αναφορά δεν έχει λόγο ύπαρξης. Ο
μουσαφίρης στο Δερβένι δεν δέχτηκε συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Ξυλοκάστρου,
πρόσφατα, όταν κατατέθηκαν προτάσεις παραπληρωματικές των προτεινόμενων
τεχνικών έργων της νέας γέφυρας του Σύθα, του Σκουπαίικου και κόμβου στην
Λυκοποριά. Που ήταν πρόταση πολιτών, μελετητικού γραφείου και αποδεκτή από τις
Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου. Η «διαβούλευση» στο Δερβένι ήταν η προβιά κάλυψής
του, ώστε να δικαιολογήσει την εμφάνισή του στην περιοχή.
Για μια πρόταση που αφορά χώρο πολιτισμού,
παιδείας, προϋπόθεση είναι μια παιδεία του χώρου και συνείδηση τοπικότητας.
Ταυτόχρονα μία αντίληψη συντακτικού δημιουργίας του, τα «συνοδευτικά έγγραφα
εκτελωνισμού» και παραγωγής ενός
δημόσιου έργου με συνομιλία πολιτικής εξουσίας, τεχνοκρατών-μελετητών και
κοινωνίας πολιτών, συλλόγων κλπ. Υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις από αυτούς που
πρότειναν κάτι;
Στις ομιλίες ο χρόνος κύλισε κυρίως ως
απόδοση σπουδαιότητας στον Κορινθιακό. Και η αξιολόγηση της χρήσης του κτιρίου
ως Κέντρο Μελέτης του. Αυτή η πρόταση, που αρχικά μπορεί να γίνει αποδεκτή,
διακατέχεται από έναν εμπειρισμό, οικολογισμό, σαφώς όμως «εφάπτεται» του
φυσικού περιβάλλοντος. «Δεν εφάπτεται», όμως, της κοινωνικής αυτοδημιουργίας,
αφήνει αποστάσεις από την κοινωνική οικολογία και εισέρχεται στην σκέψη χωρίς
διαπιστευτήρια παραμέτρων βιωσιμότητας. Ακούστηκε και πρόταση για κέντρου δια
βίου μάθησης, αλλά έχει το προνόμιο της δικαιολόγησης όσο το «άντε να πούμε
κάτι». Είναι στα πλαίσια του βάθους σκέψης που ανακαλύπτουμε χωρίς ζόρισμα από
τον Τσιώτο. Ο ανηψιός του πρώην δημάρχου (Αντώνη), - που ο θείος τον έχει συνεχιστή του έργου του - στην αρχή πρότεινε
«τουριστικό σημείο», λόγω «εξωστρέφειας» φαίνεται, και λόγω «επανεκκίνησης» και
λόγω λόγων, που μόνο ο Ζαμπέτας θα χαρακτήριζε την κατάσταση. Πιο κοντά στην
Ευρωστινιακότητα ήταν ωστόσο, η πρόταση
προβολής των Ευρωστίνιων νομικών που διέπρεψαν στην θεσμική ιεραρχία της
Δικαιοσύνης.
Θέλω, όμως, να σταθώ στην πρόταση ενός
νέου σε ηλικία. Που νομίζει ότι τόπος είναι ένας άγραφος πίνακας και πάνω σε
αυτόν σχεδιάζουμε ό,τι θέλουμε. Πρότεινε να κάνουμε κάτι που είχε δει στην
Κωσταντινούπολη: από ένα δωμάτιο με την βοήθεια της τεχνολογίας να βλέπεις την
πόλη από ψηλά. Ο Δήμαρχος που δεν είχε ως εκείνη τη στιγμή προτείνει τίποτα, υιοθέτησε αυτήν την
πρόταση. Τί να πει κι ο Ηλίας; Αυτός έχει γραμμένο όλο τον πίνακα. Δεν έκρυψε,
βέβαια, ότι ο νέος, που πρότεινε, ήταν υποψήφιός του.
«Για να δημιουργήσεις μία αυθεντική
αλλαγή, ατομική ή συλλογική είναι αναγκαία κυρίως η μνήμη της καταγωγής». Έτσι έλεγαν
οι ψυχίατροι. «Αν δεν ξέρεις από πού ξεκίνησες δεν πρόκειται ποτέ να φτάσεις
εκεί που είχες σκοπό» έλεγαν οι Αφρικανοί. Θα έλεγα λοιπόν στον νεαρό Βυζά να
«ξεκινήσει» από τον Πύργο, το Δερβένι. Και να μάθει ότι μόνο το «μπόλιασμα»
είναι νόμιμο αλλά και αυτό είναι μία τέχνη. Όλα πρέπει να έχουν μία συνέχεια.
Κανένα ποτάμι δεν σταματάει απότομα και ξαναρχίζει παρακάτω. Και για τον
παραπέρα κόσμο, ζητάμε να έχει μια εμπειρία του δικού μας κόσμου, διαφορετικά
ας κάνουμε και καμιά Βενετία να χαζεύουν οι πολιτισμένοι της Δύσης, όπως
έφτιαξαν οι Εμίρηδες.
Κανένα
κτίριο, κτιριακό σύνολο, δημόσιος χώρος δεν απογειώνεται εάν βασίζεται στην
τεχνολογία και όχι στους ανθρώπους. Η διαφυγή μέσω τεχνολογίας είναι
«μετατόπιση πραγματικότητας». Το πρόβλημα δεν είναι να εισάγεις μία τεχνολογία
αλλά να την δεις με άλλα μάτια. Η τεχνολογία δεν μας κάνει πιο ανθρώπους και
πιο έξυπνους. Κάνει πιο έξυπνο το σύστημα μέσα στο οποίο ζούμε. Αυτά είναι
απόψεις επιστημόνων που δεν θέλουν να είναι υπήκοοι της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ-ΔΕΡΒΕΝΙ-
ΑΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ
ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ.
Το Ειρηνοδικείο, το Δερβένι και η
Ευρωστίνη δεν υπάρχουν χωριστά. Το Ειρηνοδικείο δεν είναι «απόλυτο», δηλαδή
χωρίς δεσμούς με το Δερβένι, ούτε και το Δερβένι έζησε και ζει χωρίς δεσμούς με
την Ευρωστίνη. Και αυτό σημαίνει ότι η ανάκτησή του στην ζωή της πόλης και του
πρώην Δήμου Ευρωστίνης απαιτεί λειτουργικό τοπικό σχεδιασμό σε αυτόν τον ευρύ
κοινωνικό και εδαφικό χώρο. Έτσι, η πρόταση για το κτίριο αυτό ως Ευρωστινιακό
αγαθό υποδομής πρέπει να έρχεται από, για την Ευρωστίνη και για όλο τον κόσμο.
Οι συνθήκες επιβάλλουν στροφή στην κοινωνική
ανασύνθεση, ένα κόσμο συνοχής και εμπιστοσύνης. Βέβαια, στην πόλη του Δερβενίου
λείπει πλέον η δομή του εμπορίου, που λειτουργούσε ως συνεκτικός κρίκος της
κοινωνικής ζωής. Δεν είναι δυνατόν, όμως, να επιστρέψουμε στο παρελθόν, δεν
μπορούμε να το αναπαράξουμε. Αλλά η επανένταξη του Ειρηνοδικείου ως ενεργού
στοιχείου της πόλης μπορεί να προσφέρει σε μία διαδικασία ανασύνθεσης της
τοπικής κοινωνικότητας.
Υπάρχει
το υπόβαθρο και το υλικό: Η Ευρωστίνη έχει χάσει σε υποδομές και υπηρεσίες αλλά
αντιδρά με ένταση σχέσεων του κοινωνικού ιστού μέσα από τον πολιτισμό. Είναι απάντηση
στην περιθωριοποίηση με αυτογενείς, ουσιαστικά προωθημένες μορφές κοινωνικού
κράτους. Συνεπώς: η προσφορά αυτή ΑΠΑΙΤΕΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ,
ΩΣΤΕ ΝΑ ΟΙΚΕΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ. Δηλαδή, να είναι αναγεννητική
υποδομή κοινωνικού κεφαλαίου. Κέντρο έντασης προσφερόμενου παιδευτικού έργου
που ανασυγκροτεί ποιοτικά στοιχεία αισθήματος κοινής ζωής. Μακριά βέβαια και
από την αντίληψη ότι ο πολιτισμός είναι ή ολοκληρώνεται σε κτίρια, δηλαδή σε
αυτό που λέγεται φετιχισμός της υποδομής.
Μόνο δύο λόγια για την πολεοδομικές
αλλαγές και για την ένταξη του κτιρίου. Το Δερβένι διαθέτει δύο πυρήνες αστικής
πυκνότητας: εκπαιδευτικό συγκρότημα – πλατεία - σχολείο Συγγρού – ποτάμι -
Ειρηνοδικείο και Δημαρχείο – Σιδηροδρομικός Σταθμός. Να σκεφτούμε πάνω σε
αυτούς τους δύο πόλους, τις ανάγκες, τις σχέσεις, - μέσα από τον κεντρικό δρόμο του εμπορίου και
της δημοφιλούς ψυχαγωγίας – που θα αποτελέσει την γραμμική πλατεία σύνδεσής
τους.
Το Ειρηνοδικείο είναι όργανο ενός
οργανισμού που λέγεται πόλη και που όσο μετεξελίχτηκε, τόσο την ακολούθησε αυτό
το κτίριο. Δεν έχουμε δικαιώματα ακρωτηριασμού της πόλης με μια αβασάνιστη
προσθετική. Προς το παρόν μαζί με σκέψεις για την χρήση του να σιγουρευτούμε
για τις συνθήκες φυσικής του βιωσιμότητας.
Έχουμε ανάγκη της σκέψης, της επιστήμης. Η υποβολή προτάσεων προϋποθέτει
την αφομοίωση νέων αξιολογικών σταθερών, και την κεφαλαιοποίηση της τοπικής
εξυπνάδας.
Γρηγόρης
Κλαδούχος / Ξυλόκαστρο, 18 Απριλίου 2018
