Γράφει η Σοφία ΒούλτεψηΣτην πραγματικότητα, ο συγκεκριμένος νόμος έρχεται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που δημιουργήθηκε με την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, η οποία ήλθε ως συνέπεια του νόμου του 2016.
Το ΣτΕ έκρινε ότι ο περιορισμός της κυκλοφορίας δεν απαγορεύεται μεν από το Σύνταγμα ή από άλλη διάταξη υπερνομοθετικής ισχύος, πρέπει όμως για να επιβληθεί ο περιορισμός, να προκύπτουν οι λόγοι για τους οποίους επιβλήθηκε το περιοριστικό αυτό μέτρο.
Αναφέρεται επίσης ότι από πουθενά δεν προκύπτουν οι νόμιμοι λόγοι που υπαγορεύουν την επιβολή του περιοριστικού μέτρου της κυκλοφορίας, προκειμένου να μπορεί να κριθεί εάν βρίσκεται εντός των ορίων των διατάξεων του άρθρου 41 του νόμου 4375/2016.
Διότι το άρθρο 41 ανέφερε απλώς ότι στο δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία μπορεί να αναφέρεται περιορισμός της κυκλοφορίας των αιτούντων σε τμήμα της Ελληνικής Επικράτειας, μετά από απόφαση του Διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου.
Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα δημιουργήθηκε εξαιτίας του άρθρου 46 του νόμου του 2016.
Εκεί, αναφέρεται συγκεκριμένα ότι «Αλλοδαπός ή ανιθαγενής που αιτείται διεθνή προστασία, δεν κρατείται για μόνο το λόγο ότι έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας, καθώς και ότι εισήλθε παράτυπα ή/και παραμένει στη χώρα χωρίς νόμιμο τίτλο διαμονής».
Και παρακάτω: «Αλλοδαπός ή ανιθαγενής που υποβάλλει αίτηση διεθνούς προστασίας ενόσω κρατείται βάσει των σχετικών διατάξεων των νόμων 3386/2005 (Α΄ 212) και 3907/2011 (Α΄ 7), όπως ισχύουν, παραμένει υπό κράτηση κατ’ εξαίρεση, εφόσον αυτή είναι αναγκαία, κατόπιν ατομικής αξιολόγησης και υπό την προϋπόθεση ότι δεν μπορούν να εφαρμοσθούν εναλλακτικά μέτρα, όπως αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 3907/2011, για έναν από τους παρακάτω λόγους» (και αναφέρει μια σειρά λόγους).
Αλλά και η κράτηση δεν μπορούσε να υπερβαίνει τους τρεις μήνες. Με δεδομένο δε ότι δεν προβλέπονταν κλειστές δομές φιλοξενίας, στην ουσία ο περιορισμός ήταν και είναι ανύπαρκτος.
Θυμίζω ότι ο νόμος αυτός ψηφίστηκε την 1η Απριλίου 2016 και έκτοτε καταγγέλθηκε ότι αποτελεί «γενικό προσκλητήριο», καθώς δεν προέβλεπε διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών (όπως είχε αποφασιστεί στο Συμβούλιο Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας), ούτε κλειστές δομές φιλοξενίας, αλλά μόνο ανοιχτές.
Θυμίζω επίσης ότι την προηγουμένη, 31 Μαρτίου 2016, κατά την ενημέρωση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με το νομοσχέδιο από τον κ. Μουζάλα και άλλους υπουργούς, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Αθηναϊκού Πρακτορείου αποδιδόμενο σε «πηγές», αναφέρθηκε ότι το νομοσχέδιο δεν συνδέεται με την πρόσφατη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας και ότι είναι μια διαδικασία διατάξεων που έχει προετοιμαστεί εδώ και καιρό – ήδη από την περίοδο της… κ. Χριστοδουλοπούλου!
Θυμίζω επίσης ότι μόλις λίγο πριν, τον Μάρτιο του 2016, είχε υπογραφεί η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, που προέβλεπε περιορισμό των μεταναστών που θα έφθαναν μετά την 20ή Μαρτίου 2016 στις περιοχές εισόδου τους, δηλαδή στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου. Επομένως, η ελεύθερη κυκλοφορία περιοριζόταν από τη συμφωνία.
Τώρα, φέρνουν άλλο νόμο. Με τον οποίο διατηρούν όλες σχεδόν τις προβλέψεις του νόμου του 2016 (συμπεριλαμβανομένης και αυτής της μη κράτησης), προσθέτοντας (για να υπάρξει εναρμόνιση με την απόφαση του ΣτΕ) ότι προβλέπεται το δικαίωμα των αιτούντων διεθνή προστασία να κυκλοφορούν ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια ή σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα περιορισμού της ελεύθερης κυκλοφορίας και αναφέρονται οι λόγοι του περιορισμού και η υποχρέωση να μνημονεύονται στο δελτίο αίτησης διεθνούς προστασίας.
Όλα αυτά για τα… χαρτιά, βέβαια, διότι έχουν αυξηθεί τόσο πολύ οι ροές, που είναι αδύνατον να γίνει τέτοια εφαρμογή σε ατομικό επίπεδο, όπως όλοι οι νόμοι προβλέπουν.
Και όλα αυτά, επειδή στο πρώτο εξάμηνο του 2015 άνοιξαν όλα τα πορτοπαράθυρα, τους άφηναν να λιάζονται ανά την ελληνική επικράτεια, μπήκαν στη χώρα σχεδόν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, δημιουργήθηκε το αίσχος της Ειδομένης και τελικά οι Ευρωπαίοι έβαλαν τους Σκοπιανούς να μας κλείσουν τα βόρεια σύνορα ήδη από τον Φεβρουάριο του 2016.
Και ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, ο καημός τους το 2015, τον Ιούνιο, ήταν να σπεύσουν να ψηφίσουν νέο νόμο για την ιθαγένεια – άλλο γενικό προσκλητήριο κι’ αυτό! Ήταν ο νόμος 4332/2015 που αφορούσε στην διαδικασία απόδοσης ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά μεταναστών.
Δηλαδή δεν έφθανε το χάλι μας, έπρεπε και να στείλουν μήνυμα ότι εδώ δίνονται ιθαγένειες!
Παράλληλα, με τον ίδιο νόμο, μείωναν σε επτά από δέκα τα χρόνια συνεχούς διαμονής στη χώρα προκειμένου να δοθεί το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος που είχε θεσπιστεί με τον νόμο του 2005 και να χορηγείται ταχύτερα η άδεια διαμονής. Και το γενικός προσκλητήριο συμπληρώθηκε.
Ο πληρέστερος νόμος, που προέβλεπε τα πάντα και κάλυπτε κάθε πτυχή του προβλήματος από πρακτικής και ανθρωπιστικής πλευράς, ήταν ο 3386 του 2005, όταν υπουργός των Εσωτερικών ήταν ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Παυλόπουλος.
Αρκεί μια ματιά να ρίξει κανείς σ’ αυτόν τον νόμο και θα διαπιστώσει ότι περιλάμβανε τα πάντα – ακόμη και την δημιουργία ενιαίου πληροφοριακού συστήματος.
Αυτός ο νόμος, λοιπόν, στο άρθρο 74 (Περιορισμοί στην κίνηση και εγκατάσταση υπηκόων τρίτων χωρών) ανέφερε:
Οι υπήκοοι τρίτων χωρών που διαμένουν νομίμως στη Χώρα έχουν ελευθερία κίνησης και εγκατάστασης στο σύνολο της Επικράτειας. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας και Δημόσιας Τάξης, μπορεί να απαγορεύεται, για λόγους δημόσιου συμφέροντος, η διαμονή ή η εγκατάστασή τους σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές της Χώρας.
Στο Άρθρο 83, (Παράνομη είσοδος και έξοδος από τη Χώρα) ανέφερε:
«Ο υπήκοος τρίτης χώρας, που εξέρχεται ή επιχειρεί να εξέλθει από το ελληνικό έδαφος ή εισέρχεται ή επιχειρεί να εισέλθει σε αυτό χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή τουλάχιστον χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ»
Και επίσης:
«Αν ο υπήκοος τρίτης χώρας εισέλθει στο ελληνικό έδαφος ή εξέλθει από αυτό χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις, ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών, ύστερα από έγκριση του εισαγγελέα εφετών, στον οποίο αναφέρει σχετικώς χωρίς καθυστέρηση, μπορεί να απόσχει από την ποινική δίωξη για την πράξη αυτήν, οπότε γνωστοποιεί αμέσως την απόφασή του αυτή στον διοικητή της αστυνομικής υπηρεσίας ή λιμενικής αρχής που διαπίστωσε την παράνομη είσοδο ή έξοδο, προκειμένου αυτός, με απόφασή του, να επαναπροωθήσει τον υπήκοο τρίτης χώρας αμέσως στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής του. Η έγκριση του εισαγγελέα εφετών μπορεί να δοθεί με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο. Αν δεν καταστεί δυνατή η άμεση επαναπροώθηση του υπηκόου τρίτης χώρας, ο διοικητής της αστυνομικής ή λιμενικής αρχής, αφού συντάξει σχετική έκθεση, παραπέμπει τον υπήκοο τρίτης χώρας στην αρμόδια διοικητική αρχή για απέλαση, σύμφωνα με το άρθρο 76 του νόμου αυτού. Η αρχή αυτή, αν η απέλαση δεν πραγματοποιηθεί μέσα σε τρεις μήνες, γνωστοποιεί τούτο στον αρμόδιο εισαγγελέα πλημμελειοδικών. Στην περίπτωση αυτή, ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών μπορεί να ανακαλέσει την απόφασή του για αποχή από την ποινική δίωξη, ύστερα από έγκριση του εισαγγελέα εφετών, εφόσον δεν έχει παρέλθει ένα έτος από την ημέρα της παράνομης εισόδου στη Χώρα του υπηκόου τρίτης χώρας».
Ξεκάθαρα πράγματα δηλαδή.
Ο ίδιος νόμος προέβλεπε ότι οι διατάξεις του δεν έχουν εφαρμογή σε μια σειρά κατηγορίες προσώπων, μεταξύ των οποίων «στους πρόσφυγες και στα πρόσωπα που έχουν υποβάλει αίτηση για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα, κατά την έννοια της Σύμβασης της Γενεύης του 1951, η οποία έχει κυρωθεί με το ν.δ. 3989/1959 (ΦΕΚ 201 Α'), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει».
Δηλαδή, έκανε διαχωρισμό προσφύγων και παράνομων μεταναστών – ενώ ήδη από την αρχή ο ΣΥΡΙΖΑ, η κ. Χριστοδουλοπούλου, ο κ. Μουζάλας μας έλεγαν ότι «είναι όλοι πρόσφυγες»!
Τον Φεβρουάριο του 2007 ήλθε νέος νόμος, συμπληρωματικός αυτού του 2005, που προέβλεπε τη σύσταση Εθνικής Επιτροπής για την Κοινωνική Ένταξη των Μεταναστών, Διυπουργικής Επιτροπής Παρακολούθησης της Μεταναστευτικής Πολιτικής και ρύθμιζε διάφορα θέματα αδειών διαμονής, εργασίας, επανένωσης οικογενειών, αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης και της διακίνησης ανθρώπων κλπ.
Ακολούθησε ο νόμος 3907 του 2011 για την ίδρυση Υπηρεσίας Ασύλου και Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής, Αρχής Προσφυγών, που προέβλεπε τον περιορισμό σε ειδικές εγκαταστάσεις και ρύθμιζε θέματα απελάσεων, επιστροφών και οικειοθελών αναχωρήσεων, καθώς και την εφαρμογή των μέτρων καταναγκασμού που προβλέπονταν από τον νόμο του 2005. Προέβλεπε επίσης ότι οι υπό επιστροφήν υπήκοοι τρίτης χώρας τίθενται υπό κράτηση με απόφαση νομικά αιτιολογημένη, ενώ ρυθμίζονταν και οι όροι κράτησης. Επίσης ρυθμίζονταν μια σειρά άλλα θέματα, όπως αυτά των ασυνόδευτων ανηλίκων, καθώς και οι όροι κράτησης των ανηλίκων, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να ασχολούνται με δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, όπως δραστηριότητες παιγνιδιού και ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
Ο νόμος εκείνος προέβλεπε, όμως, ότι «ειδικά για τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο υπήκοος τρίτης χώρας αδυνατεί να προσκομίσει ισχύον διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο, είναι δυνατή η χορήγηση της άδειας διαμονής με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας, εφόσον ο υπήκοος τρίτης χώρας επικαλείται ειδικώς και αιτιολογημένως αντικειμενική αδυναμία λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών ή καταστάσεων, κατόπιν γνώμης της κατωτέρω Επιτροπής, εκτός αν συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας».
Έτσι άρχισαν να πετούν τα διαβατήρια στη θάλασσα…
Ακολούθησε ο νόμος 4251 του 2014, υπό τον τίτλο «Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης», που μεταξύ άλλων, εφαρμοζόταν στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, καθώς και στους αιτούντες διεθνή προστασία, κατά την έννοια της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 και σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.
Και αυτός ο νόμος, όπως και εκείνος του 2005, προέβλεπε ότι «σε κάθε πρόσωπο επιτρέπεται να εισέρχεται στο ελληνικό έδαφος και να εξέρχεται από αυτό μόνον από τις ελεγχόμενες μεθοριακές διαβάσεις» καιότι «η επιτήρηση των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων ενεργείται από τις αρμόδιες για το σκοπό αυτόν αστυνομικές και λιμενικές αρχές. Η είσοδος και η έξοδος εκτός των μεθοριακών διαβάσεων μπορεί να επιτραπεί κατά περίπτωση, για εξαιρετικούς λόγους, με απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη που καθορίζει και τον τρόπο διενέργειας του ελέγχου».
Προέβλεπε επίσης ότι «οι ελληνικές αρχές ελέγχου μπορεί να υποχρεώσουν σε άμεση αναχώρηση διερχόμενο πολίτη τρίτης χώρας αν διαπιστώσουν ότι δεν έχει θεώρηση εισόδου, όταν αυτή απαιτείται, και εισιτήριο για τη συνέχιση του ταξιδιού του, τόσο για τη χώρα προορισμού όσο και τις ενδιάμεσες χώρες, από το έδαφος των οποίων κατ' ανάγκη θα διέλθει».
Ο ίδιος νόμος (του 2014) προέβλεπε λεπτομερώς τα πάντα για την είσοδο στη χώρα, τις άδειες διαμονής, εργασιακά θέματα (που με τον σημερινό νόμο ξαναρυθμίζονται), τις εισόδους για επενδυτική δραστηριότητα, την υποχρεωτική φοίτηση των παιδιών στα σχολεία, την κινητικότητα των σπουδαστών, ζητήματα εμπορίας ανθρώπων και παράνομης διακίνησης μεταναστών, θέματα οικογενειακής επανένωσης και των επί μακρόν διαμενόντων και αποδεικτικών επαρκούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού για την απόκτηση του καθεστώτος του επί μακρόν διαμένοντος, θέματα ασφάλειας και δημόσιας υγείας, αδειών διαμονής δεύτερης γενιάς, ιθαγένειας.
Ο νόμος του 2014 προέβλεπε την ελεύθερη κίνηση και εγκατάσταση στο σύνολο της Επικράτειας, αλλά μόνο για τους επί μακρόν διαμένοντες και τους κατόχους Μπλε Κάρτας της ΕΕ. Το δικαίωμα αυτό μπορούσε να περιορίζεται με προεδρικό διάταγμα, το οποίο μπορούσε να απαγορεύει για λόγους δημόσιου συμφέροντος, τη διαμονή ή την εγκατάστασή τους σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές της Χώρας.
Με λίγα λόγια και για να τελειώνουμε: Η χώρα είχε νόμους πριν από την επέλαση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, οι οποίοι δεν κρίνονταν αντισυνταγματικοί, λειτουργούσαν και απέδιδαν!
