Η παραπλάνηση των ψηφοφόρων

Γράφει
Μαριέττα Γιαννάκου

Το ψέμα είναι ίδιον μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Συνήθως το χρησιμοποιούν γιατί ωφελούνται από αυτό ή και αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της αλήθειας στις σχέσεις τους με τους άλλους. Εξυπακούεται ότι στην πολιτική το ψέμα, όχι μόνο υπάρχει, αλλά έχει και βαρύτερες συνέπειες λόγω της δημόσιας σφαίρας στην οποία κινούνται τα πολιτικά πρόσωπα και της εμπιστοσύνης που συχνά απολαύουν από τους πολίτες, οι οποίοι εντέλει είναι και ψηφοφόροι. Εξάλλου, το ψέμα στην πολιτική αναπαράγεται με μεγάλη ταχύτητα μέσω του internet, επομένως έχει πολλαπλασιαστικές συνέπειες.

Επειδή, μάλιστα, το αποτύπωμα του δημόσιου λόγου παραμένει για πάντα, οι ασύμβατες μεταξύ τους

τοποθετήσεις και το ψέμα με μια μικρή έρευνα είτε από τα media είτε από οποιονδήποτε πολίτη μπορεί να αποκαλυφθούν. Ταυτόχρονα, τα πολιτικά πρόσωπα κινδυνεύουν από τις εις βάρος τους ψεύτικες διαδόσεις, πράγμα που δημιουργεί την ανάγκη για ασπίδα προστασίας. Προφανώς, η μόνη πραγματική ασπίδα προστασίας σε αυτή την περίπτωση είναι η εικόνα που έχει δημιουργήσει το πολιτικό πρόσωπο σε θέματα αξιοπρέπειας και ηθικής τάξης.

Στον χώρο της πολιτικής υπήρχαν παραδοσιακά αντιλήψεις που αφορούσαν σε υποθέσεις σκανδάλων σε τομείς όπως οι Ενοπλες Δυνάμεις, τα Σώματα Ασφαλείας, η Διπλωματία και η Δικαιοσύνη και που ήθελαν να μην αποκαλύπτονται, διότι ο λαός, υποτίθεται, έχανε την εμπιστοσύνη του στις σταθερότερες δομές του κράτους. Είναι προφανές ότι αυτή η πολιτική συμπεριφορά ισοδυναμεί επίσης με ψέμα και επηρεάζει το σύνολο της διοίκησης και τη λειτουργία του κράτους.

Αλλα ψέματα αφορούν στην άγνοια των πολιτικών προσώπων σε μια εποχή που ο όγκος της γνώσης και της πληροφορίας είναι τεράστιος και ορισμένοι δεν κάνουν τον κόπο να μελετήσουν και να αποκτήσουν γνώσεις. Η άσκηση της πολιτικής είναι στις μέρες μας σχεδόν επιστημονική υπόθεση και η άγνοια αυτού που ψεύδεται σε συνδυασμό με την άγνοια των media παράγει απίθανες ψεύτικες ιστορίες, που συχνά εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα.

Βεβαίως, υπάρχει η θεωρία ότι υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται και πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται. Αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελεί το βασικό πλαίσιο της έκφρασης του πολιτικού λόγου. Υπάρχουν, βέβαια, ζητήματα που αφορούν στην ασφάλεια της χώρας, στα εξωτερικά της συμφέροντα, όπου δεν υπάρχει λόγος να αποκαλύπτονται τα πάντα. Ταυτόχρονα όμως, ακόμα κι εκεί, η διαστρέβλωση της πραγματικότητας σε σχέση με την αποσιώπησή της αποτελεί ένα πρόσθετο βήμα προς το ψέμα.

Παραδοσιακά, πολύς κόσμος πίστευε ότι οι πολιτικοί έλεγαν ψέματα στους ψηφοφόρους κατ’ εξακολούθηση και ενσυνείδητα έδιναν υποσχέσεις που δεν μπορούσαν να πραγματοποιήσουν. Χρησιμοποιώ τον παρατατικό, γιατί έχω την υποψία ότι το πελατειακό σύστημα έχει κάπως τραυματιστεί λόγω της κρίσης, παρόλο που η σημερινή κυβέρνηση προσπαθεί να μας το υπενθυμίσει. Για τον πολύ κόσμο, ωστόσο, αυτό συνδέεται με την αποχή στις γενικές εκλογές.

Η απόρριψη του ψέματος ως μέσου πολιτικής επιβίωσης αλλά και ανάδειξης είναι ο μόνος δρόμος για να βελτιωθούν τα πράγματα στη χώρα. Ο πολιτικός δεν μπορεί να προσαρμόζει τον πολιτικό του λόγο ανάλογα με το εκάστοτε ακροατήριο και επομένως να ψεύδεται κατ’ εξακολούθηση. Οφείλει, αν θέλει να παίζει καθοδηγητικό ρόλο και όχι να σύρεται από τις περιστάσεις, να αντιστέκεται στη δημαγωγία και τον λαϊκισμό, που αποτελούν και τις μεγαλύτερες απειλές για τη δημοκρατία μας. Συχνά, οι υπεραπλουστεύσεις και οι δήθεν άμεσες λύσεις των προβλημάτων αποτελούν επίσης ενσυνείδητη παραπλάνηση της κοινής γνώμης. Επιπλέον, το ψέμα στην πολιτική χρησιμοποιείται επαρκώς και στις διανθρώπινες σχέσεις μεταξύ των πολιτικών και δεν πρόκειται, φυσικά, για τα κατά συνθήκη ψεύδη, αλλά για ψέματα οργανωμένα και προγραμματισμένα, που επίσης βλάπτουν τη δημοκρατία.

Η επιλογή ενός πολιτικού να πορευτεί χωρίς να χρησιμοποιήσει το ψέμα στην πολιτική του πορεία τον διασφαλίζει από πολλούς κινδύνους που μερικές φορές είναι αθέατοι. Οι «επαγγελματίες» ψεύτες τελικά πιστεύουν στα ψέματά τους, δεν μπορούν να απαλλαγούν από την ψεύτική εικόνα που έχουν δημιουργήσει για τον εαυτό τους και συχνά βρίσκονται εκτεθειμένοι στην περιφρόνηση των πολιτών. Μια μερίδα, βέβαια, από αυτούς τα καταφέρνει, αναλαμβάνει σπουδαίες θέσεις και επιβιώνει χρησιμοποιώντας την πονηριά και το ψέμα, ανταποκρινόμενη σε όσα περιγράφει ο Ευάγγελος Λεμπέσης στο δοκίμιό του «Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω».

(Άρθρο στη «Νέα Σελίδα»)

elzoni.gr